Słowa kluczowe
collaborative/collective translation
crowdsourcing
funsubbing
Jak cytować
Abstrakt
In the world 2.0, dominated by Big Data and transmedia, the figure of a translator who is alone with the complexities of the text seems to be replaced by group translations. Our era, which has become “cocreative”, “co-participative”, promotes collective behavior (such as coworking and crowdsourcing), also those in the field of translation. The practice of joint translations may take the form of funsubbing, which amateur translators are passionate about, but it is increasingly entering university walls (joint translations of the plays or participatory transcription of G. Flaubert’s manuscripts). It is possible that the meaning to be conveyed is no longer the main driver of the activities of this new generation of collaborating translators and that there are also other goals that collaborating translators put together. This article is an attempt to describe and understand this new translation practice and its role in disseminating knowledge and culture.
Bibliografia
Adrien, M. (2018). « Présentation du projet de traduction collective du catalogue d’exposition 2015 du Musée des Augustins ». La main de Thôt, 3, Miscellanées. La parole aux étudiants. Accessible sur le site http://revues.univ-tlse2.fr/lamaindethot/index.php?id=519.
Allard, L. (2005). « Express yourself 2.0! Blogs, podcasts, fansubbing, mashups... : de quelques agrégats interculturels à l’âge de l’expressivisme généralisée ». In É. Maigret & É. Macé (réd.), Penser les médiacultures. (ouvelles pratiques et nouvelles approches de la représentation du monde (pp. 145-172). Paris : Armand Colin & INA.
Barthes, R. (2002). Écrivains, intellectuels, professeurs. OEuvres complètes III. Paris : Seuil.
Bellomo, P. & Kaufman, N. (2015). « Le traduire collectif – Propositions théoriques autour d’expériences de traduction collective ». Traduire, 233, 35-48. DOI : 10.4000/traduire.742.
Berman, A. (1990). « La retraduction comme espace de la traduction ». Palimpsestes, 4, 1-7.
Bloch, O. & Wartburg, W. von (1996). Dictionnaire étymologique de la langue française. Paris : Presses Universitaires de France.
Bodeux, E. & McKay, C. (2015). « La collaboration en traduction : objectifs et mode d’emploi ». Traduire, 233, 68-72. DOI : 10.4000/traduire.756.
Bourdaa, M. (2015). « Le funsubbing, une pratique de médiation culturelle ». InaGlobal, la Revue des industries créatives et des médias. Accessible sur le site https://www.inaglobal.fr/numerique/article/le-fansubbing-une-pratique-de-mediation-culturelle.
Capra, A. & Mazellier, C. (2018). « Introduction. Traduire ensemble pour le théâtre ». La main de Thôt, 4. Accessible sur le site http://revues.univ-tlse2.fr/lamaindethot/index.php?id=632.
Carlo, M. de (2006). « Quoi traduire ? Comment traduire ? Pourquoi traduire ? ». ELA. Études de linguistique appliquée, 141, 117-128. Accessible sur le site cairn/info/revue.
Catalogue d’exposition. Hémery A. & Percival M. (réd.). (2015). Figures de fantaisie du XVIe-XVIIIe siècle. Toulouse : Musée des Augustin / Somogy Éditions d’Art.
Coelho, M. & Mur, O. (2018). « Traduire pour le Musée des Augustins ». La main de Thôt, 3, Miscellanées. La parole aux étudiants. Accessible sur le site http://revues.univ-tlse2.fr/lamaindethot/index.php?id=522.
Cordingley, A. & Frigau Manning, C. (réd.). (2016). Collaborative Translation: from the Renaissance to the Digital Age. London : Bloomsbury.
Dagiral, É. & Tessier, L. (2006). « 24 heures ! Le sous-titrage amateur des nouvelles séries télévisées ». In F. Gaudez, Les arts moyens aujourd’hui. Vol. II (pp. 117-130). Paris : L’Harmattan.
Déprats, J.-M. (1993). « La spécificité de la traduction théâtrale : quelques exemples pris dans Shakespeare ». In J.-M. Déprats (réd.), Actes du Colloque du CTL – Traduire le théâtre, Je perce l’énigme, mais je garde le mystère. 16 (pp. 33-49). Lausanne : Université de Lausanne.
Frigau Manning, C. (2018). « Le gai traduire. Histoire(s) d’un collectif de traduction théâtrale à l’Université Paris 8 ». La main de Thôt, 4. Traduire ensemble pour le théâtre. Accessible sur le site http://revues.univ-tlse2.fr/lamaindethot/index.php?id=585.
Gambier, Y. (2007). « Réseaux de traducteurs/interprètes bénévoles ». Meta, 52 (4), 658-672. DOI : 10.7202/017691ar.
Gambier, Y. (2016). « Traduction et texte : vers un nouveau double paradigme ». Signata, 7, 175-197. DOI : 10.4000/signata.1195.
Glissant, É. (1996). Introduction à une poétique du divers. Paris : Gallimard.
Goncharova, Y. & Latour, P. (2011). « TraduXio : nouvelle expérience en traduction littéraire ». Traduire, 225, 86-100. DOI : 10.4000/traduire.94.
Gouadec, D. (2002). Profession : traducteur. Paris : La Maison du Dictionnaire.
Hornig, D. (2011). « Pour une anatomie de la traduction ». Accessible sur le site http://dela.univparis8.fr/etranger/pages/1-4/Hornig.pdf.
Inderwildi, H. (2018). « Le collectif HERMAION. Enjeux, méthode et idéologie ». La main de Thôt, 4. Traduire ensemble pour le théâtre. Accessible sur le site http://revues.univ-tlse2.fr/lamaindethot/index.php?id=558.
Jenkins, H. (2006). Convergence Culture. Where old and new media collide. New York : NYU Press.
Kalinowski, I. (2002). « La vocation au travail de traduction ». Actes de la recherche en sciences sociales, 144, 47-54. DOI : 10.3406/arss.2002.2807.
Kershaw, B. & Nicholson, M. (2011). Research Method in Theatre and Performance. Edinbourgh : Edinbourgh University Press.
Kuhn, T. (1970). La structure des révolutions scientifiques. Trad. L. Meyer. Paris : Flammarion.
Leclercq, G. (2017). « Ubérisation de la traduction : mieux la décrypter ». Traduire, 237, 5-7. DOI : 10.4000/traduire.933.
Lederer, M. (1994). La traduction aujourd’hui. Le modèle interprétatif. Paris : Hachette.
Lungu-Badea, G., Pelea, A. & Pop, M. (réd.). (2010). (En)jeux esthétiques de la traduction. Éthique(s) et pratiques traductionnelles. Timisoara : Editura Universitati de Vest.
Meschonnic, H. (1999). Poétique du traduire. Lagrasse : Verdier.
Pavis, P. (1990). Le Théâtre au croisement des cultures. Paris : Librairie J. Corti.
Peeters, B. (2015). « Écrire ensemble. Un projet inachevé ». ILCEA, 24. Accessible sur le site http://journals.openedition.org/ilcea/3523.
Robert, A.-M. (2017). « Technologies de ruptures sur le web. Les traducteurs (presque) rompus à l’exercice ». Traduire, 237, 48-56. DOI : 10.400/traduire.947.
Savigneau, J. (2006). « Madame Bovary dans tous ses états ». Le Monde des Livres. Accessible sur le site http://www.lemonde.fr/livres/article/2006/10/19/madame-bovary-dans-tous-ses-etats_825171_3260.html.
Ségole, M. & Serres, K. (2010). « Écrire et traduire pour la scène : un mȇme territoire du sensible ». Traduire, 223, 102-113. DOI : 10.4000/traduire.313.
Site Flaubert. Accessible sur le site http://flaubert.univ-rouen.fr/manuscrits/.
Tomaszkiewicz, T. (2016). « Coraz bardziej interdyscyplinarny charakter badań przekładoznawczych ». Między oryginałem a przekładem, 1 (31), 43-59.
Winkin, Y. (2018). « Communication ». Encyclopoedia Universalis [En ligne]. Accessible sur le site http://www.universalis.fr/encyclopedie/communication/.
Licencja
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).