Zarządzanie strachem. Perspektywa etycznospołeczna

Abstrakt

Przedmiotem artykułu jest analiza mechanizmu zarządzania strachem, jego psychologicznych uwarunkowań oraz celów i strategii z perspektywy etyczno-społecznej, a także zaproponowanie praktycznych sposobów obrony przed tą manipulacją. W toku badań posłużono się metodą krytycznej analizy literatury przedmiotu z obszaru socjologii, psychologii, etyki oraz teologii. Szerszym tłem dla rozważań było ukazanie znaczenia strachu i lęku w życiu społecznym oraz scharakteryzowanie dwóch kategorii, które pojawiły się w debacie naukowej i publicystycznej w ostatnich dekadach XX wieku: społeczeństwa ryzyka, opisanego przez Ulricha Becka oraz kultury strachu, niezależnie przedstawionej przez Franka Furediego i Barry’ego Glassnera. Zabieg ten pozwolił spojrzeć na strach i towarzyszące mu ryzyko nie tylko jako na naturalne emocje, ale również jako na konstrukty społeczne, których źródła podlegają dynamicznym przemianom. Przeprowadzona refleksja stała się także okazją do zaproponowania praktycznych strategii zapobiegania zarządzaniu strachem. Kluczową rolę w tym zakresie odgrywają: wspólnota jako przestrzeń wsparcia i akceptacji, dialog jako środek przezwyciężania lęku w relacjach międzyludzkich oraz chrześcijańskie orędzie nadziei.