Słowa kluczowe
zwrot teologiczny
Louis Lavelle
Emmanuel Falque
Emmanuel Lévinas
Vladimir Jankélévitch
Martin Heidegger
Friedrich Schleiermacher
Alexander Gottlieb Baumgarten
Wilhelm Dilthey
Rudolf Otto
Mircea Eliade
Jean-Yves Lacoste
sacrum
czasowość
fenomenologia religii
Jak cytować
Abstrakt
Niniejszy artykuł bada ewolucję granic między filozofią, a teologią we współczesnej fenomenologii francuskiej, śledząc jej rozwój od spirytualizmu Lavelle’a do zwrotu Falque’a w kierunku teologii. Analizując rolę estetyki, sacrum i temporalności – czerpiąc z dzieł Baumgartena i Schleiermachera, a także Augustyna i Heideggera – autor dowodzi, że rozdzielenie filozofii i teologii przybiera zasadniczo charakter czasowości. Wnioski podkreślają, że tzw. fenomenologia teologiczna oferuje unikalną i istotną perspektywę na empiryczne i eschatologiczne wymiary wiary, wzbogacając tym samym zarówno debaty filozoficzne, jak i teologiczne.
Bibliografia
Augustinus, Aurelius. 1892. De quantitate animae. In: Sancti Aurelii Augustini Opera, vol. 1. Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum 89. Wien: Hoelder-Pichler-Tempsky.
Augustinus, Aurelius. 1905. De Trinitate. In: Sancti Aurelii Augustini Opera, vol. 5. Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum 50. Wien: Hoelder-Pichler-Tempsky.
Augustinus, Aurelius. 1981. Confessiones, edited by Lucas Verheijen. Corpus Christianorum Series Latina 27. Turnhout: Brepols.
Baumgarten, Alexander Gottlieb. 1750-1758. Aesthetica. Francofurti ad Viadrum: Sumtibus Jo. Adam Michaelis Beniamin.
Booth, Edward. 2024. “Heidegger and Saint Augustine on Time.” New Blackfriars, 85 (998): 399-425. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1741-2005.2004.00041.x
Craig de, Paulo, J. N., ed. 2006. The Influence of Augustine on Heidegger: The Emergence of an Augustinian Phenomenology. Lewiston: Edwin Mellen Press.
Dilthey, Wilhelm. 1870. Leben Schleiermachers. Erster Band: 1768-1806. Berlin: Veit & Comp.
Dilthey, Wilhelm. 1924. Gesammelte Schriften, vol. 5: Die geistige Welt. Einleitung in die Philosophie des Lebens. Abhandlungen zur Grundlegung der Geisteswissenschaften, edited by Bernhard Groethuysen. Leipzig and Berlin: B.G. Teubner.
Duméry, Henri. 1958. Phénoménologie et Religion: Structures de l'institution chrétienne. Paris: Presses Universitaires de France.
Eliade, Mircea. 1957. Le sacré et le profane. Paris: Gallimard.
Falque, Emmanuel. 2013. Passer le Rubicon: Philosophie et théologie. Essai sur les frontières. Bruxelles: Lessius.
Falque, Emmanuel. 2018. Le passeur de Gethsémani: Angoisse, souffrance et mort. Paris: Cerf.
Heidegger, Martin. 1927. Sein und Zeit. Tübingen: Max Niemeyer.
Heidegger, Martin. 1995. Phänomenologie des religiösen Lebens. Gesamtausgabe, vol. 60, edited by Matthias Jung, Thomas Regehly and Claudius Strube. Frankfurt am Main: Vittorio Klostermann.
Jankélévitch, Vladimir. 1954. La philosophie première. Paris: Presses Universitaires de France.
Jankélévitch, Vladimir. 1957. Le je-ne-sais-quoi et le presque-rien. Paris: Seuil.
Lacoste, Jean-Yves. 1990. Note sur le temps: Essai sur les raisons de la mémoire et de l'espérance. Paris: Presses Universitaires de France.
Lacoste, Jean-Yves. 1994. Expérience et absolu: Questions disputées sur l’humanité de l’homme. Paris: Presses Universitaires de France. DOI: https://doi.org/10.3917/puf.lacos.1994.01
Lavelle, Louis. 1922. La dialectique du monde sensible. Paris: Les Belles Lettres.
Lavelle, Louis. 1945. Du temps et de l’éternité. La dialectique de l’éternel présent, vol. 3. Paris: Aubier.
Lavelle, Louis. 1946. De l’acte. La dialectique de l’éternel présent, vol. 2. Paris: Aubier.
Lavelle, Louis. 1947. De l’être. La dialectique de l’éternel présent, vol. 1. Paris: Aubier.
Lavelle, Louis. 1951. De l’âme humaine. La dialectique de l’éternel présent, vol. 4. Paris: Aubier.
Lavelle, Louis. 1954. La dialectique du monde sensible. Paris: Presses Universitaires de France.
Lévinas, Emmanuel. 1929. “Martin Heidegger et l’ontologie.” Revue Philosophique de la France et de l’Étranger, 107 (1): 395-431.
Otto, Rudolf. 1917. Das Heilige: Über das Irrationale in der Idee des Göttlichen und sein Verhältnis zum Rationalen. Breslau: Trewendt & Granier.
Safranski, Rüdiger. 1998. Martin Heidegger: Between Good and Evil. Cambridge: Harvard University Press.
Schleiermacher, Friedrich. 1799. Über die Religion: Reden an die Gebildeten unter ihren Verächtern. Berlin: Friedrich Unger.
Schleiermacher, Friedrich. 1830-31. Der christliche Glaube nach den Grundsätzen der evangelischen Kirche im Zusammenhange dargestellt. Berlin: G. Reimer.
Leeuw van der, Gerardus. 1933. Phänomenologie der Religion. Tübingen: J. C. B. Mohr (Paul Siebeck).
Windelband, Wilhelm. 1915. “Heiligkeit.” In: Präludien: Aufsätze und Reden zur Philosophie und ihrer Geschichte, 2nd ed., 265-267. Tübingen: J. C. B. Mohr (Paul Siebeck).
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Przemysław Zgórecki
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.