Abstrakt
The article has an overview character. Based on the analysis of the subject, the article’s primary purpose is to synthetically show the phenomenon of women’s work over the centuries and to critically reflect on the place of women in the professional space. The article reflects on the phenomenon of women’s work in terms of socio-cultural. The considerations are focused on the issue of women’s work from a historical perspective, the professional position of Polish women after 1945, and the accompanying paradoxes also about the contemporary labour market. In almost every era (including today), certain types of women’s work could be equated with a sense of overload, injustice or lack of satisfaction. On the other hand, however, as demonstrated in this article, women’s work can become a tool for emancipation, provided the right political, cultural and social conditions exist.
Bibliografia
Adovasio, J.M., Soffer, O., Page, J. (2007). The invisible sex: Uncovering the true roles of women in prehistory. Smithsonian Books.
Andrea, A.J., Overfield, J.H. (2015). The human record: sources of global history (t. 2: Since 1500). Cengage Learning.
Arcimowicz, K. (2004). Wzory współczesnej kultury: wizerunki kobiet i mężczyzn w reklamie telewizyjnej. W: A.A. Kotusiewicz (red.), Etos nauczyciela w jednoczącej się Europie (s. 63–86). Wydawnictwo Uniwersyteckie Trans Humana.
Balcerzak-Paradowska, B., Golinowska, S. (red.). (2009). Polityka dochodowa, rodzinna i pomocy społecznej w zwalczaniu ubóstwa i wykluczenia społecznego. Tendencje i ocena skuteczności. Instytut Pracy i Spraw Socjalnych.
Bator, J. (2001). Feminizm, postmodernizm, psychoanaliza. Filozoficzne dylematy feministek „drugiej fali”. Wydawnictwo słowo/obraz terytoria.
Beck, U. (2002). Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności (tłum. S. Cieśla). Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Bock, G. (1992). Challenging dichotomies: Perspectives on women’s history. W: K. Offen, R.R. Pierson, J. Rendall (red.), Writing women’s history: International perspectives (s. 1–23). Palgrave Macmillan. DOI: https://doi.org/10.1007/978-1-349-21512-6_1
Bogucka, M. (2005). Gorsza płeć. Kobieta w dziejach Europy od antyku po wiek XXI. Wydawnictwo Trio.
Budrowska, B. (2003). Kobieta i kariera. Realia polskie. W: A. Titkow (red.), Szklany sufit. Bariery i ograniczenia karier kobiet. Monografia zjawiska (s. 19–38). Instytut Spraw Publicznych.
Castleden, R. (2008). Wydarzenia, które zmieniły losy świata (tłum. B. Solecki). Bellona.
Cavallo, A. (1995). Charity and power in early modern Italy: Benefactors and their motives in Turin 1541–1789. Cambridge University Press.
Chołaj, H. (1998). Transformacja systemowa w Polsce. Szkice teoretyczne. Wydawnictwo UMCS.
Dach, Z. (1993). Bezrobocie w okresie przemian systemowych gospodarki polskiej. Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Domański, H. (2012). Polska klasa średnia. Wydawnictwo Naukowe UMK.
Doran, S. (2003). Queen Elizabeth I. NYU Press.
Dzwończyk, J. (1999). Populistyczne tendencje w społeczeństwie postsocjalistycznym (na przykładzie Polski). Wydawnictwo Adam Marszałek.
Edgell, S. (2012). The sociology of work: continuity and change in paid and unpaid work. SAGE Publications.
Ehrenberg, M.R. (1989). Women in prehistory. University of Oklahoma Press.
Eurostat. (2024). Statystyki dotyczące różnicy w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn. Eurostat. https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Gender_pay_gap_statistics
Fairchilds, C. (2007). Women in Early Modern Europe: 1500–1700. Pearson Education.
Fuszara, M. (2007). Równe traktowanie w procesie rekrutacji. W: E. Lisowska (red.), Gender Index. Monitorowanie równości kobiet i mężczyzn w miejscu pracy (s. 43–54). EQUAL, UNDP.
Fuszara, M. (red.). (2002). Kobiety w Polsce na przełomie wieków. Nowy kontrakt płci? Instytut Spraw Publicznych.
Gardey, D. (2000). Time and women’s work: Historical periodisations. W: J. Jenson, J. Laufer, M. Maruani (red.), The gendering of inequalities: Women, men and work (s. 32–49). Routledge. DOI: https://doi.org/10.4324/9781315202815-4
Garner, L. (1984). Stepping stones to women’s liberty: Feminist ideas in the Women’s Suffrage Movement 1900–1918. UNKNO.
Gromkowska-Melosik, A. (2011). Edukacja i (nie)równość społeczna kobiet. Studium dynamiki dostępu. Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Gromkowska-Melosik, A. (2013). Kobieta epoki wiktoriańskiej. Tożsamość, ciało i medykalizacja. Oficyna Wydawniczna „Impuls”.
Gryszko, M., Balińska, B. (2007). Gender Index a polityka ONZ na rzecz równych szans kobiet i mężczyzn na rynku pracy. W: E. Lisowska (red.), Gender indeks. Monitorowanie równości kobiet i mężczyzn w miejscu pracy (s. 11–16). EQUAL, UNDP.
Grzybek, A., Rochon, A. (2008). Gender mainstreaming. Jak skutecznie wykorzystać jego potencjał? W: A. Grzybek (red.), Gender mainstreaming. Jak skutecznie wykorzystać jego polityczny potencjał? (s. 5–8). Fundacja im. Heinricha Bölla w Polsce.
GUS. (2024, 30 kwietnia). Aktywność ekonomiczna ludności Polski – 4 kwartał 2023 roku. GUS. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-bezrobotni-bierni-zawodowowgbael/aktywnosc-ekonomiczna-ludnosci-polski-4-kwartal-2023-roku,4,53.html
GUS. (2024, 27 maja). Pracujący, bezrobotni i bierni zawodowo (wyniki wstępne BAEL) – 1 kwartał 2024 roku. GUS. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-bezrobotnibierni-zawodowowg-bael/pracujacy-bezrobotni-i-bierni-zawodowo-wyniki-wstepne-bael1-kwartal-2024-roku,12,60.html
GUS. (2024, 31 lipca). Aktywność ekonomiczna ludności Polski – 1 kwartał 2024 roku. GUS. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-bezrobotni-bierni-zawodowo-wg-bael/aktywnosc-ekonomiczna-ludnosci-polski-1-kwartal-2024-roku,4,54.html
GUS. (2024, 24 października). Pracujący wg sektorów ekonomicznych i płci. GUS. https://bdl.stat.gov.pl/bdl/metadane/cechy/4096?back=True
Heinen, J. (1994). Polityka zatrudnienia a praca kobiet w Polsce wczoraj i dziś. W: K. Konecki, J. Kulpińska (red.), Przekształcenia społeczne w gospodarce (s. 166–173). Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Janicka, I. (2013). „Medycynierki, medyczki, lekarki” – dyskryminacja naukowa i zawodowa kobiet lekarek w wybranych państwach europejskich oraz USA w XIX wieku. Studia Historica Gedanensia, 4, 69–91.
Kolbuszewska, J. (2019). Kobieta uczoną – droga Polek do samodzielności naukowej. Studia Europaea Gnesnensia, (20), 123–139. DOI: https://doi.org/10.14746/seg.2019.20.6
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19970780483/U/D19970483Lj.pdf
Kubisa, J. (2009). Patrząc z daleka i z bliska – kobiety w polskich związkach zawodowych po 1989 roku. W: J. Piotrowska, A. Grzybek (red.), RAPORT. Kobiety dla Polski. Polska dla kobiet. 20 lat transformacji 1989 2009 (s. 73–86). Fundacja Feminoteka.
Kurczewski, J., Jakubowska-Branicka, I. (red.). (1994). Biznes i klasy średnie. Studia nad etosem. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Kuźniar, R. (2011). Pozimnowojenne dwudziestolecie 1989–2010. Stosunki międzynarodowe na przełomie XX i XXI wieku. Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Lisowska, E., Sawicka, J. (2009). Kobiety i gospodarka. W: J. Piotrowska, A. Grzybek (red.), RAPORT. Kobiety dla Polski. Polska dla kobiet. 20 lat transformacji 1989–2009 (s. 7–23). Fundacja Feminoteka.
McDonald, I. (2004). Women in management: an historical perspective. Employee Relations, 26(3), 307–319. DOI: https://doi.org/10.1108/01425450410530673
Michalik, S. (2014). Praca zawodowa kobiet – pomiędzy obietnicą wyzwolenia a dyktatem kapitału. Profilaktyka Społeczna i Resocjalizacja, 24, 47–77.
Michna, N.A. (2013). Francuski feminizm a problem kobiecej tożsamości. Estetyka i Krytyka, 29(2), 169–183.
Mill, J.S. (1995). O rządzie reprezentatywnym. Poddaństwo kobiet (tłum. G. Czernicki, M. Chyżyńska). Społeczny Instytut Wydawniczy Znak.
Padavic, I., Reskin, B. (2002). Women and men at work. SAGE Publications. DOI: https://doi.org/10.4135/9781452233857
Reed, E. (1954). The myth of women’s inferiority. Fourth International, 15(2), 58–66.
Renzetti, C.M., Curran, D.J. (2008). Kobiety, mężczyźni i społeczeństwo (tłum. A. Gromkowska-Melosik). Wydawnictwo Naukowe PWN.
Rutherford, S. (2011). Women’s work, men’s cultures: Overcoming resistance and changing organizationals cultures. Palgrave Macmillan.
Siemieńska, R. (1990). Płeć, zawód, polityka. Kobiety w życiu publicznym w Polsce. Instytut Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego.
Siemieńska, R. (1996). Kobiety: nowe wyzwania. Starcie przeszłości z teraźniejszością. Instytut Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego.
Simonton, D. (2006). The Routledge history of women in Europe since 1700. Routledge. DOI: https://doi.org/10.4324/9780203969120
Spike Peterson, V. (2014). Sex matters. A queer history of hierarchies. International Feminist Journal of Politics, 16(3), 389–409. DOI: https://doi.org/10.1080/14616742.2014.913384
Sulik, M. (2010). Kobiety w nauce. Podmiotowe i społeczno-kulturowe uwarunkowania. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Szlendak, T. (2010). Socjologia rodziny. Ewolucja, historia, zróżnicowanie. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Ślęczka, K. (1999). Feminizm. Ideologie i koncepcje społeczne współczesnego feminizmu. Wydawnictwo Książnica.
Titkow, A. (1995). Kobiety pod presją? Proces kształtowania się tożsamości. W: A. Titkow, H. Domański (red.), Co to znaczy być kobietą w Polsce (s. 9–39). Wydawnictwo IFiS PAN.
Tong, R.P. (2002). Myśl feministyczna. Wprowadzenie (tłum. J. Mikos, B. Umińska). Wydawnictwo Naukowe PWN.
Traktat z Amsterdamu zmieniający Traktat o Unii Europejskiej, Traktaty ustanawiające Wspólnoty Europejskie i niektóre związane z nimi akty Dz.U. 2004 nr 90 poz. 864 (2004) (UE). Ustawa z dnia 2 lutego 1996 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych ustaw Dz.U. 1996 nr 24 poz. 110 (1996) (Polska).
Wojnowski, J. (red.). (2003). Wielka encyklopedia PWN (t. 18). Wydawnictwo Naukowe PWN.
Wójcik, J. (2009). Prasa opiniotwórcza a kwestie równouprawnienia. W: J. Piotrowska, A. Grzybek (red.), RAPORT. Kobiety dla Polski. Polska dla kobiet. 20 lat transformacji 1989–2009 (s. 161– 172). Fundacja Feminoteka.
Zachorowska-Mazurkiewicz, A. (2006). Kobiety i instytucje. Kobiety na rynku pracy w Stanach Zjednoczonych, Unii Europejskiej i w Polsce. „Śląsk”.
Zamojska, E. (2011). Równość w kontekstach edukacyjnych. Wybrane aspekty równości w polskich i czeskich podręcznikach szkolnych. Wydawnictwo Naukowe UAM.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Aneta Judzińska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.