Słowa kluczowe
Sztuka Krakowa XVI wieku
Książka rękopiśmienna i drukowana przełomu XV i XVI wieku
Jak cytować
Abstrakt
Jedną z poważniejszych konsekwencji wynalezienia druku była konieczność przekwalifikowania się wielu osób związanych z produkcją książki rękopiśmiennej. Niniejszy artykuł jest próbą analizy owego problemu, skupioną przede wszystkim na iluminatorach, a konkretnie na jednym - Mistrzu Collectarium wawelskiego. Choć ten anonimowy artysta działający w środowisku krakowskim w pierwszej połowie XVI wieku znany jest najlepiej ze swych dzieł miniatorskich (którym zresztą zawdzięcza przydomek), to równie ciekawe i dobre artystycznie są jego projekty graficzne służące do opracowania klocków drzeworytniczych oraz plakiet introligatorskich. Biorąc zaś pod uwagę fakt, że ilustracje wykonane według jego rysunków zdobiły najlepsze wydawnictwa tamtych czasów, m.in. Chronica Polonorum Miechowity (1519 i 1521) i Contenta de vetustatibus Polonorum Josta Decjusza (1521), warto przyjrzeć się bliżej jego graficznej działalności.Bibliografia
Betterówna A., Polskie ilustracje książkowe XV i XVI w. (1490-1525), Lwów 1929.
Bieńkowska B., Staropolski świat książek, Wrocław 1976.
Bieńkowska B., Wstęp, w: Książka rękopiśmienna XV-XVII w., red. B. Bieńkowska, Warszawa 1980.
Bóbr M., Mistrzowie grafiki europejskiej od XV do XVIII wieku, Warszawa 2000.
Burke P., Kultura i społeczeństwo w renesansowych Włoszech, przeł. W.K. Siewierski, Warszawa 1991.
Chojecka E., Dekoracja malarska ksiąg promotionum i diligentiarum Uniwersytetu Jagiellońskiego XVI-XVIII wieku, Kraków 1965.
Csapodi-Gárdonyi K., Iluminowane kodeksy europejskie, Wrocław 1984, poz. 52-53.
Dahl S., Dzieje książki, przeł. E. Garbacik, T. Zapiór, H. Devechy, Wrocław 1965.
Eisenstein E.L., Rewolucja Gutenberga,przeł. H. Hollender, Warszawa, 2004.
Encyklopedia wiedzy o książce, red. A. Birkenmajer, B. Kocowski, J. Trzynadlowski, Wrocław 1971, szp. 2208.
Hugo W. Katedra Marii Panny, przeł. H. Szumańska-Grossowa, posłowie Z. Bieńkowski, Szczecin 1991.
Karłowska-Kamzowa A., Obrazowa świadomość religijna w późnośredniowiecznych modlitewnikach drukowanych, „Liturgia Sacra” 1995, nr 3/4.
Kawecka-Gryczowa A., Mańkowska A., Hieronim Wietor, w:rukarze dawnej Polski od XV do XVIII wieku, t. 1: Małopolska, cz. 1: Wiek XV-XVI, red. A. Kawecka-Gryczowa, Wrocław 1983.
Kawecka-Gryczowa A., Mańkowska A., Maciej Szarfenberg, w: Drukarze dawnej Polski od XV do XVIII wieku, t. 1: Małopolska, cz. 1: Wiek XV-XVI, red. A. Kawecka-Gryczowa, Wrocław 1983.
Kocowski B., Drzeworytowe książki średniowiecza, Wrocław 1975.
Kolektarz wawelski sprzed 1526 roku. Świadek liturgii Kościoła krakowskiego w XV, XVI i XVII wieku, oprac., edycja X. S. Fedorowicz, Karków 2007.
Krużel K., Wśród starych rycin. Wybrane zagadnienia opracowania formalnego dawnej grafiki, Kraków 1999.
Krynicka M., Elementy figuralne dekoracji polskich opraw książkowych i ich związki z grafiką w pierwszym trzydziestoleciu XVI wieku, w: Dawna książka i kultura. Materiały międzynarodowej sesji naukowej z okazji pięćsetlecia sztuki drukarskiej w Polsce, red. S. Grzeszczuk, A. Kawecka-Gryczowa, Wrocław 1975.
Krzak-Weiss K., O chronologizacyjnych możliwościach tkwiących w drzeworycie z wizerunkiem św. Jerzego w polskich „Hortulusach” pierwszej połowy XVI wieku, „Roczniki Biblioteczne” 53, 2009.
Krzak-Weiss K., Polskie sygnety drukarskie od XV do połowy XVII wieku, Poznań 2006.
Lehmann-Haupt H., Peter Schoeffer of Gernsheim and Mainz, Rochester N.Y. 1950.
Miodońska B., Małopolskie malarstwo książkowe 1320-1540, Warszawa 1993.
Miodońska B., Miniatury Stanisława Samostrzelnika, Warszawa 1983.
Miodońska B., Świat malarski Stanisława Samostrzelnika. Miniatury, „Cistercium Mater Nostra” 2007.
Olszewski A.M., Pierwowzory graficzne późnogotyckiej sztuki małopolskiej, Wrocław 1975.
Seweryn T., Staropolska grafika ludowa, Warszawa 1956.
Słownik terminologiczny sztuk pięknych, red. S. Kozakiewicz, Warszawa 1969.
Szwejkowska H., Książka drukowana XV-XVIII wieku. Zarys historyczny, wyd. 2 przejrz. i uzup., Wrocław–Warszawa 1975.
Zabytki sztuki w Polsce, t. 2: Iluminowane rękopisy księgozbioru oo. dominikanów i oo. karmelitów Krakowie, oprac. F. Kopera, L. Lepszy, Kraków 1926.
Licencja
Utwory opublikowane w czasopiśmie Biblioteka, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu od 2015 roku są udostępniane na
licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych po 2015 roku pod następującymi warunkami:
- uznania autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
- na tych samych warunkach — remiksując utwór, przetwarzając go lub tworząc na jego podstawie, należy swoje dzieło rozpowszechniać na tej samej licencji, co oryginał.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowy.
Jeżeli autor artykułu nie jest przekonany, że może wykorzystywać cudze utwory (np. ilustracje, fotografie, tabele) w ramach cytatu we własnej tekście musi dostarczyć do redakcji czasopisma zgodę od uprawnionych podmiotów.
Prawa są zastrzeżone do wszystkich tekstów opublikowanych przed rokiem 2015.