Słowa kluczowe
Stanisław Zakrzewski
Andrzej Baranowski
Kalisz
Warszawa
introligatorstwo
tegumentologia
Jak cytować
Liczba wyświetleń: 496
Liczba pobrań: 311
Abstrakt
W komunikacie zaprezentowano oprawę dwóch kaliskich druków z 1620 roku, którą udekorowanoza pomocą radełka jagiellońskiego z wizerunkiem kanclerza wielkiego koronnego Jana Zamoyskiego. Wolumin ten był darem Stanisława Zakrzewskiego (zm. 1631) dla Andrzeja Baranowskiego (zm. 1631), kanonika gnieźnieńskiego i krakowskiego, kantora poznańskiego, prepozyta łowickiego. Za unikatowością wymienionego narzędzia przemawia obecność wizerunku polskiego możnowładcy, niezwiązanego bezpośrednio z rodziną panującą. Niewykluczone, że przedstawiony egzemplarz został sporządzony w niezidentyfikowanej introligatorni warszawskiej. Powstał on z pewnością w przedziale od 1620 do 1631 roku, a zatem pomiędzy datą wydania druków a datą śmierci Zakrzewskiego i Baranowskiego.Bibliografia
Źródła
Archiwum Archidiecezjalne w Gnieźnie, sygn.: BK 863; BK 873; BK 4853; BS 2562.
Archiwum Główne Akt Dawnych, sygn.: MK 156; MK 167; MK 168.
Biblioteka Jagiellońska, sygn.: Aug. 10170; Przyb. 136/80; Przyb. 120/80; Teol. 5328.
Literatura
Barycz H., Marcantonio Bonciario i Polacy. Karta z dziejów kulturalnych polsko-włoskich w XVII wieku, w: Munera litteraria. Księga ku czci profesora Romana Pollaka, red. W. Dworzaczek et al., Poznań: PWN 1962.
Bielska K., Bibliografia starych druków kaliskich. Do końca XVIII w., Warszawa–Poznań: PWN 1980.
Catalogus librorum saeculi XVI qui in Bibliotheca Iagellonica Cracoviensis asservantur. BJ 16, t. 2, red. M. Malicki, Baden-Baden: Valentin Koerner 2002.
Estreicher K., Bibliografia polska, t. 34, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2000.
Franczak R., Oprawa Homiliarum z pełnopostaciowym wyciskiem radełka jagiellońskiego w zbiorach Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, „Biblioteka” 2016, nr 29.
Gębarowicz M., Jan Andrzej Próchnicki (1553–1633). Mecenas i bibliofil. Szkic z dziejów kultury w epoce kontrreformacji, Kraków: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak 1980.
Jarosławiecka-Gąsiorowska M., Ikonografia świecka na oprawach XVI i XVII w., „Rocznik Biblioteki Narodowej” 1970, t. 6.
Jarosławiecka-Gąsiorowska M., Radełka jagiellońskie, w: Encyklopedia wiedzy o książce, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1971.
Korytkowski J., Prałaci i kanonicy katedry metropolitalnej gnieźnieńskiej od roku 1000 aż do dni naszych. Podług źródeł archiwalnych, t. 1, Gniezno: Nakładem i drukiem J.B. Langiego 1883.
Krawczuk W., Metryka Koronna i Metryka Litewska, w: Dyplomatyka staropolska, red. T. Jurek, Warszawa: Wydawnictwo DiG 2015.
Laucevičius E., XV–XVIII a. knygų įrišimai Lietuvos bibliotekose, Vilnius: Mokslas 1976.
Leśniewski S., Jan Zamoyski hetman i polityk, Warszawa: Bellona 2008.
Lichański J.Z., Oprawy książek ze zbiorów Biblioteki Collegium Societatis Iesu w Braniewie. Wstęp do badań, „Rocznik Biblioteki Narodowej” 2006, t. 37–38.
Lindberg S.G., Reliures polonaises dans les Bibliotheques suedoises de l’age gothique, de la Renaissance et de la Reforme, w: VIIIe Congrѐs International des Bibliophiles. Varsovie, 23–29 juillet 1973, red. K. Dymkowska, J. Pasztaleniec-Jarzyńska, Varsovie: Bibliotheque nationale 1985.
Łętowski L., Katalog biskupów, prałatów i kanoników krakowskich. Prałaci i kanonicy krakowscy, t. 2, Kraków: Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego 1852.
Markiewicz M., Historia Polski 1492–1795, Kraków: Wydawnictwo Literackie 2002.
Muraszko M., Poznańska oprawa ozdobiona tzw. radełkiem jagiellońskim z wizerunkiem króla Henryka Walezego, „Iluminacje. Kwartalnik o iluminowanych manuskryptach” 2016, t. 12.
Płaszczyńska K., Dekoracja opraw skórzanych XVI–XVII w. – figuracyjne motywy na radełkach (na przykładzie opraw z Biblioteki Księży Misjonarzy w Krakowie), w: Problemy edytorstwa, bibliologii i typografii, red. A. Ptak, K. Baran, Lublin: Wydawnictwo KUL 2011.
Pokora P., Muraszko M., Skarby drukarstwa i introligatorstwa ze zbiorów dawnej Biblioteki Katedralnej w Gnieźnie. Katalog wystawy w Bibliotece Raczyńskich, Poznań 5–30 maja 2015, Poznań–Gniezno: Instytut Historii UAM 2015.
Pronobis-Gajdzis M., Niewidoczne dla oczu. Przyczynek konserwatora – restauratora książki do badań tegumentologicznych, w: Tegumentologia polska dzisiaj, red. A. Wagner, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 2015.
Rył J., Archiwum i biblioteka w katedrze gnieźnieńskiej, Gniezno: Gaudentinum 1994.
Siniarska-Czaplicka J., Filigrany papierni położonych na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej od początku XVI do połowy XVIII wieku, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo PAN 1969.
Siniarska-Czaplicka J., Papier druków tłoczonych na ziemiach województw krakowskiego i sandomierskiego w latach 1550–1700, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 1976, t. 24, nr 2.
Trelińska B., Portrety jagiellońskie na oprawach starodruków z Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie, w: Książki i Historia. Księga Jubileuszowa ofiarowana dr. Zdzisławowi Bieleniowi z okazji 50-lecia nieprzerwanej pracy w Bibliotece im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie, Lublin: Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Hieronima Łopacińskiego 2008.
Wagner A., Introligatorstwo poznańskie XVI wieku jako historyczno-artystyczna „terra incognita”, w: Sztuka w Wielkopolsce, red. M. Błaszczyński et al., Poznań: Wydawnictwo Nauka i Innowacje 2013.
Wagner A., Poznańskie radełko jagiellońskie z lat czterdziestych XVI wieku. Problem treści ideowo-politycznych i wzorów ikonograficznych, „Roczniki Biblioteczne” 2012, t. 56.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2018 Michał Muraszko
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Utwory opublikowane w czasopiśmie Biblioteka, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu od 2015 roku są udostępniane na
licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych po 2015 roku pod następującymi warunkami:
- uznania autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
- na tych samych warunkach — remiksując utwór, przetwarzając go lub tworząc na jego podstawie, należy swoje dzieło rozpowszechniać na tej samej licencji, co oryginał.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowy.
Jeżeli autor artykułu nie jest przekonany, że może wykorzystywać cudze utwory (np. ilustracje, fotografie, tabele) w ramach cytatu we własnej tekście musi dostarczyć do redakcji czasopisma zgodę od uprawnionych podmiotów.
Prawa są zastrzeżone do wszystkich tekstów opublikowanych przed rokiem 2015.