Abstrakt
Now that much of the civilized world is pursuing information that interests, appeals and enriches knowledge, the development of science and research can only be maintained if access to relevant publications and a possibility of sharing the knowledge on the results and conclusions of carried out research are properly secured. Addressing the demands emphasizing indispensable right of man to education and information formulated by the academic community, the idea of Open Access (of free and unlimited access to publications in science and the humanities) has followed. The article discusses setting up relevant repositories with a particular emphasis on institutional repositories at universities. The advantages and disadvantages of the idea are evaluated and discussed as well as relevant legal aspects and the place the institutional repository can occupy in scientific communication. The intention of the authors is to persuade the academic and scientific community in Poland to participate in setting up repositories, which would substantially enrich the propagation of knowledge and, within a given time perspective, enhance its better development.Bibliografia
Bednarek-Michalska, B. Fundusze na budowanie zasobów elektronicznych w Polsce, http://www.ebib.info/publikacje/matkonf/iwb3/artykul.php7b, „Biuletyn EBIB” nr 4, 2006, [dostęp: 7.05.2007],
Bednarek-Michalska, B. Wolny dost?p do informacji i wiedzy czy wykluczenie edukacyjne. Trendy światowe a Polska, http://eprints.rclis.org/archive/00004953/01/michalska_OA.pdf, [dostęp: 31.05.2007],
Brody, T.D. Evaluating research impact through Open Access to scholarly communication, University of Sauthampton 2006, http://eprints.ecs.soton.ac.uk/13313, [dostęp: 17.04.2007].
Carr, L., Hamad, S. Keystroke economy: a study o f the time and effort involved in self-archiving, Technical Report, ECS, University of Southampton 2005, http://eprints.ecs.soton.ac.uk/10688/01/KeystrokeCosting-publicdraftl.pdf, [dostęp:7.05.2007],
Carr, L. i in. Repositories fo r Institutional Open Access: Mandated Deposit Policies, http://eprints.ecs.soton.ac.uk/13099, [dostęp: 22.05.2007],
Crow, R. The case fo r institutional repositories: a SPARC position paper, Washington, DC 2002, http:www.arl.org/sparc/IR/ir.html, [dostęp: 26.04.2007],
Hajjem, Ch. Ten-Year Cross-Disciplinary Comparison o f the Growth of Open Access and How it Increases Research Citation Impact, „IEEE Data Engineering Bulletin”, nr 28(4): 39-47, 2005, http://eprints.ecs.soton.ac.uk/12906, [dostęp: 30.04.2007].
Hamad, S., i in., The Access/Impact Problem and the Green and Gold Roads to Open Access, „Serials Review”, nr 30(4), 2004, http://dx.doi.Org/10.1016/j.serrev. 2004.09.013, [dostęp: 26.04.2007].
Henty, M. Ten Major Issues in Providing a Repository Service in Australian Universities, ,,D-Lib Magazine”, vol. 13(5/6), 2007, http://www.dlib.org/dlib/may07/henty/05henty.html, [dostęp: 18.05.2007],
Hofmokl, J., Tarkowski, A. Creative Commons, innowacje w systemie prawa autorskiego i rozwój wolnej kultury, „Biuletyn EBIB”, nr 3, 2005, file://D:/repozytorium/hofmokl_tarkowski.php.htm#dol4, [dostęp: 21.05.2007],
Kaczmarek, E., Karwasiński, P. Biblioteki cyfrowe - przyszłość współczesnego bibliotekarstwa, „Logistyka”, nr 6, 2006.
Lynch, C.A. Institutional Repositories: Essential Infrastructure fo r Scholarship in the Digital Age, „ARL Bimonthly Report”, nr 226, 2003, chttp://www.arl.org/resources/pubs/br/br226/br226ir.shtml, [dostęp: 10.04.2007].
Lynch, C.A., Lippincott, J.K. Institutional Repository Deployment in the United States as o f Early 2005, ,,D-Lib Magazine”, vol. 11(9), 2005, http://www.dlib.org/dlib/september05/lynch/091ynch.html, [dostęp: 16.04.2007].
Mackie, M. Filling Institutional Repositories: Practical strategies from the DAEDALUS Project, „Ariadne”, nr 39,2004, http://www.ariadne.ac.uk/issue39/mackie, [dostęp: 19.04.2007],
Nahotko, M. Rola czasopism naukowych w komunikacji naukowej, w: Elektroniczny transfer wiedzy', repozytoria wiedzy: problemy technologiczne, organizacyjne i prawne: XI edycja konferencji w cyklu „Archiwizacja i Digitalizacja”, 29 czerwca 2006, Warszawa 2006.
Nahotko, M. Od cyfrowych bibliotek do cyfrowych bibliotekarzy, w: Elektroniczny transfer wiedzy, repozytoria wiedzy: problemy technologiczne, organizacyjne i prawne: XI edycja konferencji w cyklu „Archiwizacja i Digitalizacja”, 29 czerwca 2006, Warszawa 2006.
Nikisch, J. A. Wpływ globalizacji na dostęp do informacji naukowej i wydawnictwa naukowe w: Biblioteki naukowe w kulturze i cywilizacji: działania i codzienność, 15-17 czerwca 2005, Pozna?, http://www.ml.put.poznan.pl/2005/pdf/2_3.pdf, [dostęp: 15.05.2007],
Sale, A. Comparison o f IR content policies in Australia, „First Monday”, nr 11(4), 2006, http://eprints.comp.utas.edu.au:81/archive/00000264, [dostęp: 21.05.2007],
Shulenburger, D. Komunikacja naukowa jest odpadem toksycznym: otrzymane lekcje, J. Grześkowiak (T?), „Biuletyn EBIB”, nr 6,2004, http://ebib.oss.wroc.pl/2004/57/shulenburger.php, [dostęp: 05.04.2007].
Stanisławska-Kloc, S. Prawa autorskie a biblioteka cyfrowa, opinia prawna sporządzona w ramach projektu KPBC finansowanego z Funduszy Strukturalnych UE, „Biuletyn EBIB”, 2005, nr 9, http://ebib.oss.wroc.pl/2005/70/stanislawska-kloc.php, [dostęp: 22.04.2007].
Swan, A. The culture o f Open Access: researchers’ views and responses, w: Open Access: key strategic, technical and economic aspects, N. Jacobs (Red.), http://eprints.ecs.soton.ac.uk, [dostęp: 14.05.2007].
Swan, A. Open Access: What is it and why should we have it?, Technical Report, 2006, http://eprints.ecs.soton.ac.uk/13028/01/AS-OA-final.pdf, [dostęp: 14.05.2007],
Swan, A. What is new in Open Access, „LIBER Quarterly”, vol. 16(3/4), 2006, http://eprints.ecs.soton.ac.uk/13638/01/LIBER_article_-_final.doc, [dostęp: 22.05.2007],
Szczepańska, B. Analiza stosowania Copyrightu w procesie digitalizacji i tworzenia bibliotek cyfrowych w Europie, „Biuletyn EBIB”, nr 9, 2005, http://ebib.oss.wroc.pl/2005/70/szczepanska.php, [dostęp: 10.05.2007],
Szczepańska, B. Prawo autorskie - ochrona dzieł elektronicznych, w: Biblioteki Cyfrowe. Projekty, realizacje, technologii, J. Woźniak-Kasperek, J. Franke (Red.), Warszawa 2007.
Walters, T.O. Strategies and Frameworks fo r Institutional Repositories and the New Support Infrastructure fo r Scholarly Communications, ,,D-Lib Magazine”, vol. 12(10), 2006, http://www.dlib.org/dlib/october06/walters/10walters.html, [dostęp: 14.05.2007],
Ware, M. Pathfinder Research on Web-based Repositories, PALS (Publisher and Library/Learning Solutions), Bristol 2004, http://www.palsgroup.org.uk, [dostęp: 18.04.2007],
White, S., Creaser, C. Trends in scholarly journal prices 2000-2006, Loughborough: LISU 2007, <http://www.lboro.ac.uk/departments/dis/lisu/downloads/op37.pdf>;, [dostęp: 10.05.2007].
Licencja
Prawa autorskie (c) 2007 Małgorzata Rychlik, Emilia Karwasińska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Utwory opublikowane w czasopiśmie Biblioteka, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu od 2015 roku są udostępniane na
licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych po 2015 roku pod następującymi warunkami:
- uznania autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
- na tych samych warunkach — remiksując utwór, przetwarzając go lub tworząc na jego podstawie, należy swoje dzieło rozpowszechniać na tej samej licencji, co oryginał.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowy.
Jeżeli autor artykułu nie jest przekonany, że może wykorzystywać cudze utwory (np. ilustracje, fotografie, tabele) w ramach cytatu we własnej tekście musi dostarczyć do redakcji czasopisma zgodę od uprawnionych podmiotów.
Prawa są zastrzeżone do wszystkich tekstów opublikowanych przed rokiem 2015.