Słowa kluczowe
otwarta nauka
komunikacja naukowa
bibliometria
Baza Wiedzy UAM
CRIS
Unpaywall
Jak cytować
Liczba wyświetleń: 328
Liczba pobrań: 239
Abstrakt
Publikowanie w trybie otwartego dostępu (OD) wpisało się już na stałe w proces komunikacji naukowej. W niniejszej pracy podjęto próbę wykorzystania dostępnych narzędzi w celu analizy dorobku publikacyjnego naukowców Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu pod kątem jego pełnotekstowej dostępności oraz określenia statusu publikacji otwartych. Pierwszy etap badania polegał na pobraniu z Bazy Wiedzy UAM 9488 numerów DOI , co stanowiło 70,4% wszystkich artykułów z objętego badaniem okresu, czyli od roku 2017 do 2020. Drugi etap obejmował wykorzystanie narzędzia Simple Query Tool udostępnianego przez Unpaywall (https://unpaywall.org/) w celu określenia statusu OD dla badanej próby. Wszystkie dane były pobrane 25 marca 2021 roku. 63% przebadanej próby stanowiły artykuły otwarte, dostępne pełnotekstowo w legalnych źródłach. Artykuły zamknięte objęły 29,7% badanego dorobku. Artykuły otwarte zostały sklasyfikowane w czterech kategoriach: złotej, zielonej, brązowej oraz hybrydowej. W badanej próbie najpowszechniejszym typem otwartego dostępu był złoty OD, którego odsetek wzrósł z 51,2% w 2017 do 61,3% w 2020 roku. Najbardziej popularnym wśród pracowników UAM wydawcą publikującym artykuły otwarte okazał się Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (ponad 22% artykułów). Najwięcej artykułów zamkniętych opublikowano w wydawnictwie Elsevier (37%). Podstawowym ograniczeniem była możliwość analizowania tylko tych artykułów naukowych, które zawierały DOI .
Bibliografia
Archambault É. et al., Proportion of Open Access Papers Published in Peer-Reviewed Journals at the European and World Levels – 1996–2013, 2014, https://tinyurl.com/4csm3sfr.
Björk B.C., Growth of hybrid open access, 2009–2016, „PeerJ” 2017, t. 5 (9). DOI : https://doi.org/10.7717/PEERJ.3878.
Bosman J., Kramer B., Open access levels: a quantitative exploration using Web of Science and oaDOI data, „PeerJ” 2018. DOI : https://doi.org/10.7287/peerj.preprints.3520v1.
Chawla D.S., Unpaywall finds free versions of paywalled papers, „Nature” 2017. DOI : https://doi.org/10.1038/nature.2017.21765.
Dhakal K., Unpaywall, „Journal of the Medical Library Association: JMLA ” 2019, t. 107, nr 2, s. 286–288. DOI : https://doi.org/10.5195/JMLA .2019.650.
Else H., How Unpaywall is transforming open science, „Nature” 2018, t. 560, z. 7718, s. 290–291. DOI : https://doi.org/10.1038/d41586-018-05968-3.
Hobert A. et al., Open access uptake in Germany 2010–2018: adoption in a diverse research landscape, „Scientometrics” 2021. DOI : https://doi.org/10.1007/s11192-021-04002-0.
Maddi A., Lardreau E., Sapinho D., Open access in Europe: a national and regional comparison, „Scientometrics” 2021, t. 126, nr 4, s. 3131–3152. DOI : https://doi.org/10.1007/s11192-021-03887-1.
Martín-Martín A. et al., Evidence of open access of scientific publications in Google Scholar: A large-scale analysis, „Journal of Informetrics” 2018, t. 12, z. 3, s. 819–841. DOI : https://doi.org/10.1016/j.joi.2018.06.012.
Mongeon P., Paul-Hus A., The journal coverage of Web of Science and Scopus: a comparative analysis, „Scientometrics” 2015, t. 106, nr 1, s. 213–228. DOI : http://doi.org/10.1007/s11192-015-1765-5.
Nazim M., Analysing open access uptake by academic and research institutions in India, „DESIDOC Journal of Library and Information Technology” 2021, t. 41, nr 2, s. 108–115. DOI : https://doi.org/10.14429/djlit.41.02.16324.
Piwowar H. et al., The state of OA: a large-scale analysis of the prevalence and impact of Open Access articles, „PeerJ” 2018, t. 6. DOI : https://doi.org/10.7717/peerj.4375.
Pölönen J. et al., Open access at the national level: A comprehensive analysis of publications by Finnish researchers, „Quantitative Science Studies” 2020, t. 1 (4), s. 1396–1428. DOI : https://doi.org/10.1162/qss_a_00084.
Robinson-Garcia N., Costas R., van Leeuwen T.N., Open Access uptake by universities worldwide, „PeerJ” 2020, t. 7. DOI : https://doi.org/10.7717/peerj.9410.
Robinson-Garcia N., van Leeuwen T.N., Torres-Salinas D., Measuring Open Access Uptake: Data Sources, Expectations, and Misconceptions, „Scholarly Assessment Reports” 2020, t. 2 (1). DOI : https://doi.org/10.29024/sar.23.
Rovira A., Labastida I., The open access observatory, „LI BER Quarterly” 2019, t. 29, nr 1, s. 1–18. DOI : https://doi.org/10.18352/lq.10295.
Sivertsen G., Developing Current Research Information Systems (CRIS) as Data Sources for Studies of Research, w: Springer Handbook of Science and Technology Indicators, red. W. Glänzel et al., Cham 2019, s. 667–683. DOI : https://doi.org/10.1007/978-3-030-02511-3_25.
White R.K.A. et al., Only two out of five articles by New Zealand researchers are free-to-access: a multiple API study of access, citations, cost of Article Processing Charges (APC), and the potential to increase the proportion of open access, „PeerJ” 2021, t. 9, DOI : https://doi.org/10.7717/PEERJ.11417.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Małgorzata Rychlik
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Utwory opublikowane w czasopiśmie Biblioteka, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu od 2015 roku są udostępniane na
licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych po 2015 roku pod następującymi warunkami:
- uznania autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
- na tych samych warunkach — remiksując utwór, przetwarzając go lub tworząc na jego podstawie, należy swoje dzieło rozpowszechniać na tej samej licencji, co oryginał.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowy.
Jeżeli autor artykułu nie jest przekonany, że może wykorzystywać cudze utwory (np. ilustracje, fotografie, tabele) w ramach cytatu we własnej tekście musi dostarczyć do redakcji czasopisma zgodę od uprawnionych podmiotów.
Prawa są zastrzeżone do wszystkich tekstów opublikowanych przed rokiem 2015.