Sprawa dyscyplinarna woźnego Józefa Książkiewicza jako przyczynek do dziejów Biblioteki Uniwersytetu Poznańskiego w latach międzywojennych
PDF

Słowa kluczowe

Józef Książkiewicz
Poznań
Uniwersytet Poznański
Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu
biblioteka
woźny
funkcjonariusz niższy
służba
przestępstwo
kradzież
życie codzienne

Jak cytować

Bauman, S. (2024). Sprawa dyscyplinarna woźnego Józefa Książkiewicza jako przyczynek do dziejów Biblioteki Uniwersytetu Poznańskiego w latach międzywojennych. Biblioteka, (27 (36), 79–117. https://doi.org/10.14746/b.2023.27.5

Liczba wyświetleń: 181


Liczba pobrań: 151

Abstrakt

 Artykuł dotyczy przewinień służbowych woźnego Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu. Przedmiotem analizy jest sprawa dyscyplinarna Józefa Książkiewicza, którą przeprowadziła Komisja Dyscyplinarna Uniwersytetu Poznańskiego w 1938 roku. Szerzej opisany przykład odnosi się do zagadnienia życia codziennego i relacji łączących funkcjonariuszy niższych Drugiej Rzeczypospolitej, a lokalnie wskazuje na konflikty wśród pracowników z powodu niewłaściwego zarządzania poznańską biblioteką.

https://doi.org/10.14746/b.2023.27.5
PDF

Bibliografia

Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w Warszawie, sygn. 3768.

Archiwum Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu (ABUP)

Biblioteka Uniwersytecka. Oddział Administracyjno-Gospodarczy, sygn. 15. Biblioteka Uniwersytecka. Sekretariat, sygn. 59, 81, 107-108, 182, 225, 307. Kaiser-Wilhelm-Bibliothek, sygn. 9.

Archiwum Państwowe w Poznaniu (APP)

Akta m. Poznania - Kartoteka ewidencji ludności 1870-1931, sygn. 14402, s. 676-677; 14470, s. 93-94; 14520, s. 183-184; 14589, s. 8-9; 14619, s. 698-699; 14686, s. 884-885, 912-913; 14749, s. 535-536; 14858, s. 794; 14947, s. 120-122; 15022, s. 740-743; 15183, s. 378-379; 15195, s. 894; 15290, s. 867-868.

Akta osobowe, sygn. 181/281, 351.

Biblioteka im. Cesarza Wilhelma w Poznaniu, sygn. 401. Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu (1941-1944), sygn. 35.

Archiwum Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (AUAM) Dział Personalny, sygn. 126/26/649, 126/32/827.

Rektorat UP 1919-1939, sygn. 15/115-119, 15/121-122, 15/124, 15/128, 15/186, 15/234, 15/283, 15/297, 15/307, 15/316, 15/854, 15A/3.

Biblioteka Raczyńskich w Poznaniu, Zbiory Specjalne. Korespondencja Andrzeja Wojtkowskiego, sygn. 2423/4.

Bibljoteka Miejska w Bydgoszczy. Regulamin, Bydgoszcz 1930. Dz.U. 1920, nr 65, poz. 429; nr 72, poz. 494.

Dz.U. 1922, nr 21, poz. 164. DOI: https://doi.org/10.1071/MU921164

Dz.U. 1932, nr 60, poz. 571.

Dz.U. 1933, nr 29, poz. 247.

Dz.U. 1938, nr 1, poz. 6.

Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Rzeczypospolitej Polskiej 1933, R. 16, nr 12.

Książka Adresowa Miasta Stołecznego Poznania 1923. Książka Adresowa Miasta Stołecznego Poznania 1926. Księga Adresowa Miasta Stołecznego Poznania na rok 1930. Księga Adresowa Miasta Stołecznego Poznania na rok 1933.

Protokoły posiedzeń Senatu Uniwersytetu Poznańskiego 1919-1939, t. 1: 19 VI 1919 - 17 VII 1925, oprac. A. Domalanus, I. Mamczak-Gadkowska, M. Sak, A. Wysokińska, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM 2019.

Protokoły posiedzeń Senatu Uniwersytetu Poznańskiego 1919-1939, t. 2: 4 IX 1925 - 7 VII 1931, oprac. A. Domalanus, I. Mamczak-Gadkowska, M. Sak, A. Wysokińska, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM 2020.

Protokoły posiedzeń Senatu Uniwersytetu Poznańskiego 1919-1939, t. 3: 11 IX 1931 - 21 IX 1939, oprac. A. Domalanus, I. Mamczak-Gadkowska, M. Sak, A. Wysokińska, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM 2021.

Regulamin Bibljoteki Publicznej i Uniwersyteckiej w Wilnie, Wilno 1925.

Regulamin dla funkcjonariuszy niższych Uniwersytetu Poznańskiego (zatwierdzony uchwałą Senatu Akademickiego z 9 marca 1928 roku), Poznań 1928.

Regulamin korzystania z Biblioteki Jagiellońskiej, Kraków 1936.

Regulamin zewnętrzny Bibljoteki Uniwersytetu Warszawskiego (prowizoryczny). Przyjęty na posiedzeniu Komisji Bibliotecznej Senatu U.W. (w dniu 2-go kwietnia 1935 r.), Warszawa 1935.

Statut Uniwersytetu Poznańskiego uchwalony przez Senat Akademicki dnia 28 stycznia 1921 r. W myśl art. 1 Ustawy o Szkołach Akademickich z dnia 13 lipca 1920 roku, Poznań 1921.

Uniwersytet Poznański: skład Uniwersytetu i spis wykładów na rok akademicki 1935/36, Poznań 1935. Prasa

Ogrodzki K., Ludzie zza ksiąg i kodeksów, „Litery. Magazyn społeczno-kulturalny Wybrzeża” 1963, nr 2, s. 30. Opracowania

Ambros M., Łysakowski Adam Gracjan (1895-1952), w: Polski słownik biograficzny, Wrocław-Warszawa: Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk 1973, t. 18, s. 598-600.

Baumgart J., Aleksander Birkenmajer jako dyrektor Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu i Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie, „Roczniki Biblioteczne” 1969, R. 13, z. 1/2, s. 169-196.

Baumgart J., Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu w latach 1927-1937, „Przegląd Biblioteczny” 1938, R. 12, z. 1, s. 65-74.

Baumgart J., Działalność bibliotekarska Aleksandra Birkenmajera, „Roczniki Biblioteczne” 1961, R. 5, z. 1/4, s. 11-21.

Baumgart J., Działalność Edwarda Kuntzego na stanowisku dyrektora Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu: 1919-1926, „Przegląd Biblioteczny” 1957, R. 25, nr 2-3, s. 106-111.

Baumgart J., Edward Kuntze (1880-1950), w: idem, Bibliotekarstwo, biblioteki, bibliotekarze: wybór prac, Warszawa: Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich 1983, s. 217-236.

Baumgart J., Wspomnienie o śp. dr Ludwiku Posadzym (wygłoszone na Zebraniu Poznańskiego Koła Z.B.P. w dniu 6 XI 1945), „Przegląd Biblioteczny” 1946, R. 14, s. 145-148. Bekker E.M., Von deutschen Hochschulen. Allerlei, was da ist und was da sein sollte, Berlin: Druck und Verlag von Georg Reimer 1869.

Bibliotekarstwo polskie 1925-1951 w świetle korespondencji jego współtwórców, wyboru z listów Adama Łysakowskiego, Mariana Łodyńskiego, Józefa Grycza i Heleny Hleb-Koszańskiej dokonała, wstępami, przypisami i indeksem opatrzyła M. Dembowska, Warszawa: Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich 1995.

Biblioteki naukowe w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939-1945. Wybór dokumentów źródłowych = Wissenschaftliche Bibliotheken im Generalgouvernement in den Jahren 1939-1945. Ausgewählte Quellendokumente, wybór i oprac. A. Mężyński przy współpracy H. Łaskarzewskiej, Warszawa: Wydawnictwo LTW 2003.

Brzostek B., Robotnicy Warszawy. Konflikty codzienne (1950-1954), Warszawa: Wydawnictwo TRIO 2002.

Chamerska H., Z moich wspomnień o Bibliotece Narodowej (1947-1956), w: Wspomnienia o Bibliotece Narodowej, przedmowa A. Kłossowski, Warszawa: Biblioteka Narodowa 1995, s. 108-157.

Chrzanowski I., Pigoń S., Mistrz i uczeń. Korespondencja wzajemna (1914-1936), do druku przygotował, wstępem i komentarzem opatrzył C. Kłak, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego 2005.

Chwaliszewski R., Antoni Bederski z Wysokiej - zasłużony bibliotekarz Poznania, „Rocznik Nadnotecki” 1977, t. 8, z. 1, s. 94-99.

Czapliński W., Szkoła w młodych oczach, Kraków: Wydawnictwo Literackie 1982. Czubiński A., Dzieje Uniwersytetu Poznańskiego w latach 1918-1939, w: Dzieje

Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu 1919-1969, red. Z. Grot, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM 1972, s. 59-302.

Danilewicz-Zielińska M., Wspomnienia o Bibliotece Narodowej w Warszawie, Pa ryż: Instytut Literacki 1978.

Delestowicz N., Historia Biblioteki Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk w latach 1857-2022, Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk 2022. DOI: https://doi.org/10.56091/NDPTPN

Domańska E., Posłowie. Historia antropologiczna. Mikrohistoria, w: N.Z. Davis, Powrót Martina Guerre’a, przeł. P. Szulgit, Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka 2011, s. 195-234.

Edwarda Kuntzego opis okupacyjnych dziejów Biblioteki Jagiellońskiej, w: Biblioteki naukowe w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939-1945. Wybór dokumentów źródłowych = Wissenschaftliche Bibliotheken im Generalgouvernement in den Jahren 1939-1945. Ausgewählte Quellendokumente, wybór i oprac. A. Mężyński przy współpracy H. Łaskarzewskiej, Warszawa: Wydawnictwo LTW 2003, s. 247-307.

Eigen-Sinn. Życie codzienne, podmiotowość i sprawowanie władzy w XX wieku, wybór, wstęp, oprac. T. Lindenberger, A. Lüdtke, red. K. Kończal, przeł. A. Górny, K. Kończal, M. Zielińska, Poznań: Wydawnictwo Nauka i Innowacje 2018.

Estreicher K., Dziennik wypadków, t. 1: 1939-1945, Kraków: Pałac Sztuki Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych 2001.

Giza S., Na ekranie życia: wspomnienia z lat 1908-1939, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1972.

Gloger Z., Encyklopedja staropolska ilustrowana, Warszawa: Druk. P. Laskauera i S-ki 1903, t. 4.

Głowacka-Helak M., Profesor Aleksander Birkenmajer jako dyrektor Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu w latach 1939-1947, „Biblioteka” 2017, nr 21 (30), s. 87-100. DOI: https://doi.org/10.14746/b.2017.21.5

Góralski Z., Urzędy i godności w dawnej Polsce, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1998.

Górny M., Polska bez cudów. Historia dla dorosłych, Warszawa: Wydawnictwo Agora 2022.

Grygiel S., W obowiązku. Historia codzienności polskich służących domowych od końca XIX wieku do 1939 roku: rekonesans badawczy, Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK 2023.

Gwioździk J., W służbie biblioteki: status i obowiązki pracowników Baworovianum we Lwowie i Biblioteki Zakładu Naukowego w Tarnopolu, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia” 2019, nr 17, s. 22-39. DOI: https://doi.org/10.24917/20811861.17.2

Historia społeczna, historia codzienności, mikrohistoria, przeł. A. Kopacki, aut. W. Schulze, W. Hardtwig, J. Kocka, H. Medick, U. Daniel, A. Lüdtke, Warszawa: Wydawnictwo Volumen - Niemiecki Instytut Historyczny 1996.

Horodyski B., Biblioteka Ordynacji Zamojskiej w latach wojny, Warszawa: Biblioteka Narodowa 2005.

Ilgiewicz H., Biblioteka Państwowa im. Eustachego i Emilii Wróblewskich w Wilnie (1912-1939) oraz towarzystwa ją popierające, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek 2015.

Infeld L., Kordian, fizyka i ja. Wspomnienia, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1968.

Jastrzębski J., Państwowe biblioteki akademickie II Rzeczypospolitej. Specyficzne uregulowania formalno-prawne, „Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej” 2009, R. 59, s. 103-113.

Jazdon A., Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu 1919-2018. Zasoby. Działania. Ludzie, Poznań: Biblioteka Uniwersytecka 2019.

Jazdon A., Kuntze Edward, w: Dokumentacja działalności Biblioteki Głównej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu 1919-1979, Poznań: Zakład Graficzny UAM 1979, z. 1: Historia Biblioteki, s. 205-210.

Jazdon A., Rudolf Focke - Dyrektor Kaiser-Wilhelm-Bibliothek, „Biblioteka” 2002, nr 6 (15), s. 69-74.

Jazdon A., Skutecki J., Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, Poznań: Wydawnictwo Miejskie Posnania 2017.

Jerzy Sikorski (1932-1936), w: Patrząc ku młodości. Wspomnienia wychowanków Uniwersytetu Jagiellońskiego, red. K. Wyka, Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe - Uniwersytet Jagielloński 1964, s. 9-91.

Kaczmarczyk K., Archiwum Państwowe w Poznaniu w czasie okupacji niemieckiej, „Archeion” 1948, t. 17, s. 84-100.

Kasznica S., Polskie prawo administracyjne: pojęcia i instytucje zasadnicze, Po znań: „Księgarnia Akademicka” 1946.

Konopczyński W., Dziennik 1918-1921. Część I, wstęp P. Biliński, oprac. P. Biliński, P. Plichta, Warszawa-Kraków: Muzeum Historii Polski - Ośrodek Myśli Politycznej 2016.

Kościałkowski S., Raptularz, Londyn: Społeczność Akademicka Uniwersytetu Stefana Batorego 1973.

Krajewski K., Przestępczość II Rzeczpospolitej w świetle danych statystycznych, „Archiwum Kryminologii” 2012, t. 34, s. 531-567.

Krzymkowski M., Kwalifikacje zawodowe urzędników w II Rzeczypospolitej, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2015, t. 67, z. 2, s. 97-110. DOI: https://doi.org/10.14746/cph.2015.68.2.06

Krzymkowski M., Zmiany w stosunku służbowym funkcjonariuszy państwowej służby cywilnej w II Rzeczypospolitej, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2017, t. 69, z. 3, s. 197-206. DOI: https://doi.org/10.14746/cph.2017.2.10

Kubicki T., Urząd woźnego sądowego w XIX wieku na ziemiach polskich w postępowaniu hipotecznym w świetle akt hipotecznych brzezińskich, „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego” 2011, t. 14, s. 173-181.

Kurkowska-Budzan M., Historia zwykłych ludzi: współczesna angielska historiografia dziejów społecznych, Kraków: Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagellonica” 2003.

Lechowski P., Perkowska U., Część III: Biblioteka Jagiellońska w latach 1868-1918, w: Historia Biblioteki Jagiellońskiej, t. 2, 1775-1918, red. P. Lechowski, Kraków: Wydawnictwo UJ 2017, s. 283-507.

Letz W., Zeidler, Georg Ulrich Theodor, w: Braunschweigisches Biographisches Lexikon: 19. und 20. Jahrhundert, red. H.R. Jarck, G. Scheel, Hannover 1996, s. 670.

Litwiak I., Bossowski Józef Jan (1882-1957), w: Wielkopolski słownik biograficzny, Warszawa-Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1981, s. 76.

Litwiński R., Korpus policji w II Rzeczypospolitej. Służba i życie prywatne, Lublin: Wydawnictwo UMCS 2010.

Litwiński R., Zawód policjanta w Drugiej Rzeczypospolitej. Służba czy praca?, w: Praca i społeczeństwo Drugiej Rzeczypospolitej: zbiór studiów, red. W. Mędrzecki, C. Leszczyńska, Warszawa: Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk 2014, s. 261-276.

Łempicki S., Wspomnienia ossolińskie, Wrocław-Warszawa: Zakład Narodowy im. Ossolińskich - De Agostini Polska 2006.

Łukaszczuk A., Służba cywilna II Rzeczypospolitej, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Przegląd Prawa i Administracji” 2010, t. 83, s. 233-261.

Machura A., Odpowiedzialność urzędnika za przestępstwa popełnione z chęci zysku w okresie międzywojennym, „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego” 2016, t. 19, s. 273-295.

Matelski D., Negocjacje restytucyjne Drugiej Rzeczypospolitej z państwami ościennymi w sprawie dóbr kultury, w: Polska dyplomacja kulturalna po roku 1918. Osiągnięcia, potrzeby, perspektywy, red. A. Koseski, A. Stawarz, Warszawa-Pułtusk: Muzeum Niepodległości - Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora 2006, s. 45-63.

Mazurczak D., „Tutaj jest bardzo zimno…”. Życie codzienne niemieckiej urzędniczki w Poznaniu opisane na widokówkach z lat 1941-1944, „Biblioteka” 2009, nr 13, s. 19-54. DOI: https://doi.org/10.14746/b.2009.13.2

Mędrzecki W., Odzyskany śmietnik. Jak radziliśmy sobie z niepodległością w II Rzeczypospolitej?, Kraków: Wydawnictwo Literackie 2022.

Mężyński A., Biblioteki Warszawy w latach 1939-1945, Warszawa: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Departament Dziedzictwa Kulturowego 2010.

Mierzwa J., „Wołyński układ korupcyjny” na tle przestępczości urzędniczej w Drugiej Rzeczypospolitej, w: Margines społeczny Drugiej Rzeczypospolitej, red. M. Rodak, Warszawa: Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk 2013, s. 85-101.

Mrugasiewicz I., Antoni Bederski 1848-1930, w: Słownik bibliotekarzy wielkopolskich 1918-2000, red. F. Łozowski, Poznań: Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Centrum Animacji Kultury 2001, s. 21-22.

Muszyńska K., Z pierwszych lat mojej pracy w Bibliotece Narodowej (1945-1949), w: Wspomnienia o Bibliotece Narodowej, przedmowa A. Kłossowski, Warszawa: Biblioteka Narodowa 1995, s. 62-104.

Nastalska-Wiśnicka J., Biblioteka Uniwersytecka Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II. Kronika stulecia 1918-2018, Lublin: Wydawnictwo KUL 2020.

Nowicki R., Działalność Aleksandra Birkenmajera na rzecz odbudowy zbiorów bibliotecznych. Ziemie zachodniej i północnej Polski w latach 1945-1947, Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza - Biblioteka Uniwersytecka 2006.

Ochał A., Wykroczenia i przestępstwa popełnione przez żołnierzy w brygadach KOP „Grodno” i „Wilno” (1929-1939), w: Szpiedzy, dezerterzy, renegaci. Wykroczenia i przestępstwa żołnierzy i funkcjonariuszy służb mundurowych w latach 1918-1989, red. J. Jędrysiak, K. Widziński, Wrocław-Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu 2021, s. 75-130.

Pałat Z., Architektura a polityka. Gloryfikacja Prus i niemieckiej misji cywilizacyjnej w Poznaniu na początku XX wieku, Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk 2011.

Pawłowski K., Bedellus seu sapientia na Uniwersytecie Jagiellońskim, w: Miasta, ludzie, instytucje, znaki. Księga jubileuszowa ofiarowana Profesor Bożenie Wyrozumskiej w 75. rocznicę urodzin, red. Z. Piech, Kraków: Towarzystwo Naukowe Societas Vistulana - Instytut Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego 2008, s. 715-724.

Perzyna J., Bederski Antoni, w: Wielkopolski słownik biograficzny, Warszawa-Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1981, s. 44-45.

Pieńkowska K., Łodyński Marian Tadeusz Witold (5 VII 1884 w. Cło k. Krakowa - 7 IX 1972 Warszawa), w: Słownik pracowników książki polskiej. Suplement 2, red. H. Tadeusiewicz, Warszawa: Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich 2000, s. 127-128.

Polasik K., Antropologiczny rekonesans historyka. Szkice o antropologii historycznej, Bydgoszcz: Oficyna Wydawnicza Epigram 2007.

[Red.], Posadzy Ludwik, pseud. Brat mniejszy (1878-1939), w: Polski słownik biograficzny, Wrocław-Warszawa: Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk 1983, t. 27, s. 679-680.

Relacje pracowników Uniwersytetu Jagiellońskiego o ich losach osobistych i dziejach uczelni w czasie drugiej wojny światowej, oprac. J. Michalewicz, Kraków: Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego - Wydawnictwo i Drukarnia Secesja 2005.

Reytier M.E., Schreiber-Kurpiers D., Życie codzienne żołnierzy francuskich na Górnym Śląsku w latach 1920-1922 na podstawie korespondencji pocztówkowej, w: W obcym kraju... Wojska sprzymierzone na Górnym Śląsku 1920-1922, red. S. Rosenbaum, Katowice: Muzeum Śląskie - Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu 2011, s. 299-322.

Rodak M., Margines społeczny, w: Społeczeństwo międzywojenne: nowe spojrzenie, red. W. Mędrzecki, J. Żarnowski, Warszawa: Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk 2015, s. 281-322.

Rodak M., Wstęp, w: Margines społeczny Drugiej Rzeczypospolitej, red. M. Rodak, Warszawa: Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk 2013, s. 7-17.

Rymaszewski Z., Woźny sądowy. Z badań nad organizacją sądów prawa polskiego w średniowieczu, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne Spółka z o.o. - Akademia Leona Koźmińskiego 2008.

Sandecki J., Stefan Vrtel-Wierczyński. W kręgu bibliografii i bibliotekarstwa, Warszawa: Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich 2007.

Sierotwiński S., Kuntze Edward, krypt. E.K., ek, EK. (1880-1950), w: Polski słownik biograficzny, Wrocław-Warszawa: Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk 1971, t. 16, s. 200-202.

Skutecki J., Część I: Kaiser-Wilhelm-Bibliothek (1898-1918), w: A. Jazdon, J. Skutecki, Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, Poznań: Wydawnictwo Miejskie Posnania 2017, s. 12-85.

Smolak M., Czesław Znamierowski. W poszukiwaniu sprawnego państwa, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 2007.

Smolak M., Życie i działalność naukowa Czesława Znamierowskiego, w: C. Znamierowski, Rozważania o państwie, prawie i życiu publicznym, wstęp i dobór tekstów M. Smolak, Poznań: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk 2010, s. 9-49. Spaleniak W., Czterech braci Pielów, „Kronika Miasta Poznania” 1971, nr 1, s. 122-127.

Stokes H.P., The esquire bedells of the University of Cambridge from the 13th century to the 20th century, Cambridge: Cambridge Antiquarian Society 1911.

Strzała M., Ramowy Regulamin czynności Kancelarii oraz woźnych w Urzędzie do spraw Wyznań z 1953 r., w: Urząd do spraw Wyznań. Struktury, działalność, ludzie, t. 2, Struktury administracji wyznaniowej i pierwsze lata działalności Urzędu do spraw Wyznań w Polsce ludowej (1945-1956), red. R. Łatka, Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu 2021, s. 420-428.

Szkonter G., Starszy posterunkowy Piotr Książek - policjant z Gór Świętokrzyskich, w: Funkcjonariusze Policji Państwowej w II Rzeczypospolitej, podczas okupacji i okresie powojennym - w świetle źródeł archiwalnych i wspomnień, red. E. Majcher-Ociesa, W. Rutkowska, Kielce: Archiwum Państwowe w Kielcach - Kieleckie Towarzystwo Naukowe 2022, s. 91-104.

Tadeusiewicz H., Baumgart Jan, w: Słownik pracowników książki polskiej. Suplement 2, red. H. Tadeusiewicz, Warszawa: Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich 2000, s. 18-19.

Tchórzewska-Kabata H., Pod znakiem światła. Biblioteka Ordynacji Krasińskich 1844-1944, Warszawa: Biblioteka Narodowa 2010.

Trzebiński W., K. Zieliński K., Łodyński Marian Tadeusz Witold (1884-1952), w: Polski słownik biograficzny, Wrocław-Warszawa: Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk 1973, t. 18, s. 380-382.

Uljasz A., Z tradycji zarządzania polskimi bibliotekami akademickimi. Edward Kuntze (1880-1950), „Toruńskie Studia Bibliologiczne” 2012, nr 2, s. 31-36. DOI: https://doi.org/10.12775/TSB.2012.017

Urbański K., Dzieje niższego funkcjonariusza państwowego Jana Muszyńskiego (1887-1954), w: Polska w XIX i XX wieku - społeczeństwo i gospodarka, red. W. Caban, M.B. Markowski, J. Muszyńska, M. Przeniosło, Kielce: Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego 2013, s. 219-226.

Wagener S., Pedelle, Mägde und Lakaien. Das Dienstpersonal an der Georg-August-Universität Göttingen 1737-1866, Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht 1996.

Wąsicki J., Znamierowski Czesław (1888-1967), w: Wielkopolski słownik biograficzny, Warszawa-Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1981, s. 877-878.

Wieland H., Jan Baumgart 1904-1989, w: Słownik bibliotekarzy wielkopolskich 1918-2000, red. F. Łozowski, Poznań: Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Centrum Animacji Kultury 2001, s. 16-19.

Wierczyński-Vrtel S., Bibljoteka Uniwersytecka w Poznaniu 1919-1929, Poznań: Rolnicza Drukarnia Nakładowa 1929.

Wierzbicka M., Władysław Smoleński, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1980.

Zakrzewska-Nikiporczyk B., Bożenna Szulc-Golska 1885-1966, w: Słownik bibliotekarzy wielkopolskich 1918-2000, red. F. Łozowski, Poznań: Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Centrum Animacji Kultury 2001, s. 153-156.

Zakrzewski Z., Przechadzki po Poznaniu lat międzywojennych, Warszawa-Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1983.

Żółtowski M., Wspomnienia z młodych lat, Laski-[Skierniewice]: Związek Rodu Żółtowskich 2004.

Żukowski P.M., Wydział Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie w latach 1918-1939, Kraków: Księgarnia Akademicka 2016.