Keywords
Marcin Śmiglecki
Orthodox religious literature
Orthodox Rituals
sample sermons
Orthodox manuals on moral theology
translation techniques
How to Cite
Number of views: 479
Number of downloads: 295
Abstract
The history of works composed by Jesuits Fulvio Androzzi (1523–1575) and Marcin Śmiglecki (1563/64–1618) and their translations into Church Slavonic and the so-called “prostaâ mova” are considered as an interesting example of the spread of Catholic works among adherents of Orthodoxy in the Polish-Lithuanian Commonwealth. Androzzi’s Della frequenza della communione (1579) was originally an essay on the preparation for frequent communion. Its two Polish-language editions by Stanisław Grochowski (Scieszka poboznego chrześcianina, 1600) and Szymon Wysocki (Skarbnica duchowna, 1600) served as a source for a concise, written in “prostaâ mova” funerary sample sermon, which is found in the Vilna’s Orthodox Ritual 1621. An essay on theological and legal aspects of money-lending (usury) by Śmiglecki (O lichwie i trzech przednieyszych kontrakciech, 1596) was partly used for drawing up a treatise on moral theology Mir s Bogom čeloveku (1669) published in the Kiev Monastery of the Caves. Both sample sermons and treatises on moral theology were new literary genres for Orthodox tradition; their origin in the seventeenth century can be associated with Catholic influences.References
Źródła
Mir s Bogom čeloveku, Kijów: ławra Kijowska, 1669.
Scieszka poboznego chrześcianina to iest Nauki y przestrogi co potrzebnieysze na poratowanie wszytkich zbawienia pragnących, Kraków: Jakub Siebeneicher, 1600.
Skarbnica duchowna rozmaite książeczki nabożne z drogimi naukami w sobie zamykająca, Wilno: s.n., 1600.
M. Śmiglecki, O lichwie i trzech przednieyszych kontrakciech: wyderkowym, czynszowym, y towarzystwa kupieckiego, nauka krótka, Wilno: Akademia Wileńska S.I., 1596.
Trebnik albo Molitovnik, Wilno: bractwo Św. Ducha, 1621.
Literatura
Âkovenko N., U pošukah Novogo neba. Žittâ ì teksti Joanikìâ Galâtovs’kogo, Kijów: Laurus; Kritika 2017.
Âremenko M., Kiïvs’ke černectvo XVIII st., Kijów: Kievo-Mohylan’ska Akademiâ 2007.
Backer A. de, Sommervogel Ch., Bibliothèque de la Compagnie de Jésus, t. 1, Bruxelles: Oscar Schepens; Paris: Alphonse Picard 1890, s. 381–384.
Brogi Bercoff G., The „Letopisecʺ of Dimitrij Tuptalo, the Metropolitan of Rostov, in the Context of Western European Culture, „Ricerche Slavistiche” 1992–1993, t. 39–40, s. 293–364.
Charipova L.V., Latin Books and the Eastern Orthodox Clerical Elite in Kiev, 1632–1780, Manchester, New York: Mancherster University Press 2006.
Darowski R., Marcina Śmigleckiego SJ traktat „O Lichwie” (1596), „Rocznik Wydziału Filozoficznego Towarzystwa Jezusowego w Krakowie” 1993–1994, t. 5, s. 209–228.
Drzymała K., Ks. Marcin Śmiglecki T.J., Kraków: Prowincja Polski Południowej TJ 1981.
Hansen K., Canisius’s Stand on Usury: An Example of Jesuit Tactics in the German Counter Reformation, „Archiv für Reformationsgeschichte” 1964, t. 55, s. 192–203.
Isaêvič Â., Ukraïns’ke knihovydannâ: vitoki, rozvitok, problemy, Lwiw: Ìnstitut ukraïnoznavstva ìm. Ì. Krip’âkeviča NAN Ukraïni 2002.
Jaroszewicz-Pieresławcew Z., Druki cyrylickie z oficyn Wielkiego Księstwa Litewskiego w XVI–XVII wieku, Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego 2003.
Kapuścińska A., „Theatrum meditationis”. Ignacjanizm i jezuityzm w duchowej i literackiej kulturze Pierwszej Rzeczypospolitej – źródła, inspiracje, idee, w: Drogi duchowe katolicyzmu polskiego XVII wieku, red. A. Nowicka-Jeżowa, Warszawa: UW 2016, s. 180–188.
Korzo M., Dzieła Mikołaja z Mościsk OP i teologów zachodnich źródłem pierwszego manuale dla spowiedników w języku cerkiewnosłowiańskim, „Przegląd Tomistyczny” 2012, t. 18, s. 241–253.
Lipiński E., Historia polskiej myśli społeczno-ekonomicznej do końca XVIII wieku, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, PAN 1975.
Majkowski J., Androzio, Androzi, Fulvio SJ, w: Encyklopedia katolicka, t. 1, Lublin: KUL 1973, col. 532.
O’Malley J.W., Pierwsi jezuici, Kraków: WAM 1999.
Ozorowski E., Grochowski Stanisław, w: Słownik polskich teologów katolickich, red. ks. H.E. Wyczawski, t. 1, Warszawa: ATK 1981, s. 586–591.
Topolska M., Czytelnik i książka w Wielkim Księstwie Litewskim w dobie Renesansu i Baroku, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1984.
License
Utwory opublikowane w czasopiśmie Biblioteka, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu od 2015 roku są udostępniane na
licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych po 2015 roku pod następującymi warunkami:
- uznania autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
- na tych samych warunkach — remiksując utwór, przetwarzając go lub tworząc na jego podstawie, należy swoje dzieło rozpowszechniać na tej samej licencji, co oryginał.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowy.
Jeżeli autor artykułu nie jest przekonany, że może wykorzystywać cudze utwory (np. ilustracje, fotografie, tabele) w ramach cytatu we własnej tekście musi dostarczyć do redakcji czasopisma zgodę od uprawnionych podmiotów.
Prawa są zastrzeżone do wszystkich tekstów opublikowanych przed rokiem 2015.