Keywords
children’s weekly „Płomyk”
world war II narrative
the image of the enemy
Germany
How to Cite
Number of views: 144
Number of downloads: 91
Abstract
The article examines the message about the Germans after the Second World War, sent by children's magazine “Płomyk”. The author analyzes how the narrative on the victims and heroes of the war changed over time and how the threat of armed conflict was portrayed there. Furthermore, the author establishes what tools were used to build the image of the enemy (real or imaginary) of the past and present. The analysis looks into the contexts of the publication of that content. The talk focuses on magazine addressed to young audiences and published in 1945-1949.
References
Aleksandrzak Stanisław, I Ogólnopolski Zjazd w Sprawie Literatury dla Dzieci i Młodzieży, w: Kim jesteś Kopciuszku, czyli o problemach współczesnej literatury dla dzieci i młodzieży, red. S. Aleksandrzak, Nasza Księgarnia, Warszawa 1968, s. 246-257.
Aleksandrzak Stanisław, Tendencje rozwojowe polskich czasopism dla dzieci, w: Kim jesteś Kopciuszku, czyli o problemach współczesnej literatury dla dzieci i młodzieży, red. S. Aleksandrzak, Nasza Księgarnia, Warszawa 1968, s. 208-223.
Fiebig-von Hase Ragnhild, Introduction, in: Enemy Images in American History, ed. Ragnhild Fiebig-von Hase, Ursula Lehmkuhl, Berghahn Books, Oxford 1997, p. 1-40. DOI: https://doi.org/10.2307/jj.7079905.5
Frycie Stanisław, Czasopisma dla dzieci i młodzieży okresu powojennego, „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej” 1977 nr 16/3, s. 49-73.
Gerő Márton, Płucienniczak Piotr P., Kluknavska Alena, Navrátil Jiří, Kanellopoulos Andkostas, Understanding Enemy Images in Central and Eastern European Politics. Towards an Interdisciplinary Approach, “Intersections. East European Journal of Society and Politics”, 2017, 3 (3), p. 14-40. DOI: https://doi.org/10.17356/ieejsp.v3i3.365
Grabowski Stanisław, Na przyszły pożytek. Z dziejów polskiej prasy dla dzieci (1824-1939), Wyższa Szkoła Humanistyczna, Pułtusk 2001.
Gross Radosław, Kształtowanie świadomości historycznej młodego pokolenia w okresie stalinowskim na przykładzie junaków Powszechnej Organizacji „Służba Polsce”, w: Narracje pamięci. Między historią a polityką, red. Katarzyna Kącka, Joanna Piechowiak-Lamparska, Anna Ratke-Majewska, Wydawnictwo UMK, Toruń 2015, s. 147-165.
Jałta. Spór o Polskę, red. Marian Marek Drozdowski, Hanna Marczewska-Zagdańska, Wydawnictwo Kopia, Uniwersytet Opolski, Warszawa – Opole 1998.
Kampka Agnieszka, Debata publiczna. Zmiany społecznych norm komunikacji, Oficyna Naukowa, Warszawa 2014.
Kann Maria, Pierwsza konferencja poświęcona zagadnieniom związanym z literaturą dla dzieci i młodzieży, zorganizowana staraniem i z inicjatywy Wyd. „Czytelnik” w październiku 1946 r., w: Kim jesteś Kopciuszku, czyli o problemach współczesnej literatury dla dzieci i młodzieży, red. S. Aleksandrzak, Nasza Księgarnia, Warszawa 1968, s. 229-245.
Kowalewska Maria, Działalność Sekcji Literatury dla Dzieci i Młodzieży przy Oddziale Warszawskim Związku Literatów Polskich, w: Kim jesteś Kopciuszku, czyli o problemach współczesnej literatury dla dzieci i młodzieży, red. S. Aleksandrzak, Nasza Księgarnia, Warszawa 1968, s. 258-273.
Lipski Jan Józef, Powiedzieć sobie wszystko…, Wydawnictwo „Wokół Nas”, Wydawnictwo Polsko-Niemieckie, Gliwice – Warszawa 1996.
Mazur Zbigniew, Obchody świąt i rocznic historycznych na Ziemiach Zachodnich i Północnych (1945-1948), w: Wspólne dziedzictwo? Ze studiów nad stosunkiem do spuścizny kulturowej na Ziemiach Zachodnich i Północnych, red. Z. Mazur, Instytut Zachodni, Poznań 2000.
Mazur Zbigniew, Obraz Niemiec w polskich podręcznikach szkolnych do nauczania historii (1945-1989), Instytut Zachodni, Poznań 1995.
Niesporek-Szamburska Bernadetta, Rogoż Michał, Czasopisma dziecięco-młodzieżowe w latach 1945-1989, w: Literatura dla dzieci i młodzieży (1945-1989). Tom 3, red. Krystyna Heska-Kwaśniewicz, Katarzyna Tałuć, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2013, s. 219-252.
Oppenheimer Louis, The Development of Enemy Images: A Theoretical Contribution, “Peace and Conflict: Journal of Peace Psychology” 2006, 12(3), p. 269-292. DOI: https://doi.org/10.1207/s15327949pac1203_4
Osęka Piotr, Mydlenie oczu. Przypadki propagandy w Polsce, Wydawnictwo Znak, Kraków 2010.
Osiński Zbigniew, Edukacja historyczna okresu PRL w służbie władzy i ideologii – konsekwencje i zagrożenia, w: Edukacja w warunkach zniewolenia i autonomii (1945-2009), red. Elżbieta Gorloff, Romuald Grzybowski, Andrzej Kołakowski, Impuls, Kraków 2010, s. 109-120.
Papuzińska Joanna, Inicjacje literackie. Problemy pierwszych kontaktów dziecka z książką, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1981.
Pufelska Agnieszka, Perceptions of Germans and Jews as the Enemy in Poland: Similarities and Dif-ferences, https://www.osmikon.de/en/thematic-dossiers/shared-histories/perceptions-of-germans-and-jews-as-the-enemy-in-poland-similarities-and-differences (dostęp: 6.01.2023).
Radziwiłł Anna, Model ideologii wychowawczej w latach 1948-1956. Próba rekonstrukcji i analizy, w: Polacy wobec przemocy 1944-1956, red. Barbara Otwinowska, Jan Żaryn, Editions Spotkania, Warszawa 1996, s. 315-349.
Rogoż Michał, Czasopisma dla dzieci i młodzieży Instytutu Wydawniczego „Nasza Księgarnia” w latach 1945-1989. Studium historycznoprasowe, Wydawnictwo Naukowe UP, Kraków 2009.
Tagsorean Carmen, Between Manipulation, Propaganda and Education – the Activity of the Romanian Journals for Children during the Communist Regime, “Espacio Tiempo y Educación” 2017, 4(1). DOI: https://doi.org/10.14516/ete.2017.004.001.119
Theiss Wiesław, Zniewolone dzieciństwo. Socjalizacja w skrajnych warunkach społeczno-politycznych, Wydawnictwo „Żak”, Warszawa 1999.
Vuorinen Marja, Introduction: Enemy Images of Inversions of the Self, in: Enemy Images in War Propaganda, ed. Marja Vuorinen, Cambridge Scholars Publishing, Newcastle upon Tyne 2012, p. 1-13.
Zaborski Marcin, "Zła wiedźma w żelaznych butach". Obraz wojny na łamach czasopisma "Świerszczyk" (1945-1946), „Rocznik Historii Prasy Polskiej” 2021, nr 63, s. 65-88. DOI: https://doi.org/10.24425/rhpp.2021.137744
Zaremba Marcin, Komunizm, legitymacja, nacjonalizm. Nacjonalistyczna legitymizacja władzy komunistycznej w Polsce, INP PAN, Wydawnictwo TRIO, Warszawa 2001.
A. S., Dobry dzień Antka, „Płomyk” 1945, nr 1, s. 11-14. (P1945/1/11-14)
A. S., Ostatni dzień w szkole, „Płomyk” 1945, nr 1, s. 3-4. (P1945/1/3-4)
Bek A., Szosa Wołokołamska, „Płomyk” 1949, nr 17, s. 522-525. (P1945/17/522-525)
Co słychać w szkołach, „Płomyk” 1949, nr 7, s. 111. (P1949/7/111)
Duńskie dzieci, „Płomyk” 1948, nr 15, s. 454-456. (P1948/15/454-456)
Dzieci płomykowe do polskich dzieci w Niemczech, „Płomyk” 1946, nr 2, s. 35-36. (P1946/2/35-36)
Dzieci muszą także wiedzieć, „Płomyk” 1949, nr 4, s. 53-54. (P1949/4/53-54)
H. K., Nowe Niemcy, „Płomyk” 1949, nr 13, s. 198-199. (P1949/13/198-199)
Holnicka Z., Nasze Wybrzeże, „Płomyk” 1947, nr 1, s. 16-17. (P1947/1/16-17) DOI: https://doi.org/10.3406/gazar.1947.1260
Holnicka Z., Sprawy morskie na co dzień, „Płomyk” 1947, nr 4, s. 99-101. (P1947/4/99-101) DOI: https://doi.org/10.1159/000141979
J. K., Mazury Pruskie – zielona kraina ptactwa, „Płomyk” 1945, nr 2, s. 39-41. (P1945/2/39-41)
Kaźmierczakowa J., Za dwadzieścia pięć lat, „Płomyk” 1946, nr 13, s. 402-406. (P1946/13/402-406)
Kronika, „Płomyk” 1949, nr 11, s. 162. (P1949/11/162)
Listy, „Płomyk” 1946, nr 13, s. 410-412. (P1946/13/410-412)
Matys W., Służba Polsce na Żuławach, „Płomyk” 1949, nr 16, s. 482-483. (P1949/16/482-483)
Morcinek G., Zabłąkane ptaki, „Płomyk” 1948, nr 6, s. 180-182. (P1948/6/180-182)
Mortkowicz-Olszakowa H., Sprawa z Kurtem Weese, „Płomyk” 1945, nr 3, s. 75-77. (P1945/3/75-77)
Mortkowicz-Olszakowa H., Świetlica w czasie wojny, „Płomyk” 1946, nr 9, s. 262-263. (P1946/9/262-263)
Nawrot L., Zoo, „Płomyk” 1948, nr 1, s. 20-21. (P1948/1/20-21) DOI: https://doi.org/10.2307/20631526
Ożogowska H., Na polach Grunwaldu – dzisiaj, „Płomyk” 1945, nr 2, s. 37-39. (P1945/2/37-39)
Prokopowiczowa M., Kolorowe gwiazdy i huczące zmory, „Płomyk” 1948, nr 4, s. 110-111. (P1948/4/110-111)
Rymkiewicz W., Granica Chrobrego, „Płomyk” 1945, nr 3, s. 68-70. (P1945/3/68-70)
Tropaczyńska-Ogarkowa W., Trudna, ale radosna praca, „Płomyk” 1945, nr 2, s. 34-35. (P1945/2/34-35)
Tropaczyńska-Ogarkowa W., Za naszą wolność, „Płomyk” 1946, nr 8, s. 249-251. (P1946/8/249-251)
Tryfan B., Harcerski czyn. (Praca harcerzy nad odbudową nowego życia), „Płomyk” 1947, nr 12, s. 364-365. (P1947/12/364-365)
Tuhan B., Krzyżacki najazd, „Płomyk” 1945, nr 2, s. 36-37. (P1945/2/36-37) DOI: https://doi.org/10.1177/107755874500200209
Tu piszą dzieci, „Płomyk” 1946, nr 1, s. 25-26. (P1946/1/25-26) DOI: https://doi.org/10.1093/elt/1.1.25-c
Tu piszą dzieci, „Płomyk” 1946, nr 2, s. 53-55. (P1946/2/53-55) DOI: https://doi.org/10.2307/2181570
Tu piszą dzieci, „Płomyk” 1946, nr 3, s. 93. (P1946/3/93)
Tu piszą dzieci, „Płomyk” 1946, nr 6, s. 188. (P1946/3/188)
Tu piszą dzieci, „Płomyk” 1947, nr 9, s. 283-284 (P1947/9/283-284)
Tu piszą dzieci, „Płomyk” 1947, nr 16, s. 508-509 (P1947/16/508-509)
Sarnowska W., Muzeum Narodowe podczas wojny, „Płomyk” 1947, nr 9, s. 272-274 (P1947/9/272-274)
Skocka A., Historyczne daty, „Płomyk” 1945, nr 2, s. 45-48. (P1945/2/45-48) DOI: https://doi.org/10.1639/0007-2745(1945)48[45:POM]2.0.CO;2
Świdzińska H., Wczoraj i dziś, „Płomyk” 1945, nr 1, s. 6. (P1945/1/6)
Wachnowska E., Wielkanocne jajko, „Płomyk” 1947, nr 14, s. 450-452. (P1947/15/450-452)
Więckowski Z., Ziemie Odzyskane, „Płomyk” 1948, nr 3, s. 92. (P1948/3/92)
Witkowski W., Braterskie święto, „Płomyk” 1946, nr 5, s. 136-138. (P1946/5/136-138)
Wracamy do Was, „Płomyk” 1945, nr 1, s. 2. (P1945/1/2)
W. T.-O., Gdzie jest Józek?, „Płomyk” 1945, nr 1, s. 6-10. (P1945/1/6-10)
W. T. O., Wszystko to Polska, „Płomyk” 1946, nr 5, s. 140-142. (P1946/5/140-142)
Zechenter W., Janek był wątły, „Płomyk” 1946, nr 6, s. 170-174. (P1946/6/17-174)
License
Copyright (c) 2024 Marcin Zaborski
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Utwory opublikowane w czasopiśmie Biblioteka, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu od 2015 roku są udostępniane na
licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych po 2015 roku pod następującymi warunkami:
- uznania autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
- na tych samych warunkach — remiksując utwór, przetwarzając go lub tworząc na jego podstawie, należy swoje dzieło rozpowszechniać na tej samej licencji, co oryginał.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowy.
Jeżeli autor artykułu nie jest przekonany, że może wykorzystywać cudze utwory (np. ilustracje, fotografie, tabele) w ramach cytatu we własnej tekście musi dostarczyć do redakcji czasopisma zgodę od uprawnionych podmiotów.
Prawa są zastrzeżone do wszystkich tekstów opublikowanych przed rokiem 2015.