Keywords
Poznań 1945–1950
publishing movement
press
How to Cite
Number of views: 24
Number of downloads: 12
Abstract
This article discusses the publishing output in the city of Poznań in the years 1945–1950, i.e. the period of its reconstruction following the war’s conclusion. The article aims to show its development within the first three post-war years, and then its slow decline throughout the subsequent changing political situation. The new (communist) authorities deliberately sought to eliminate private and cooperative publishers from the market and attempted to curb any publishing activities by other entities. The main thesis is that this impediment and restriction to such a dynamically developing activity combined with the centralisation of the publishing movement in Warsaw led in consequence to a serious loss and damaging effects on the scientific, cultural and literary development of Poznań. Methods: The basic research methods applied by the present author are bibliographic, statistical and comparative, and the analysis is based on the bibliographic data on the publishing movement in Poznań collected by the author. These data are then compared with research results from previous years. Results and conclusion: The author shows that the publishing production in Poznań between the years 1945 and 1950 was much higher than previously reported in the literature.
References
Bańkowska-Bober K., Statystyka wydawnictw w Polsce. Historia, metodyka i organizacja, Warszawa: Biblioteka Narodowa 2006.
Biliński L., Ruch wydawniczy i księgarstwo w Polsce Ludowej, Warszawa: POKKB 1974.
„Biuletyn Księgarstwa Spółdzielczego” 1947, nr 9, s. 253.
Bromberg A., Książki i wydawcy. Ruch wydawniczy w Polsce Ludowej w latach 1944–1964, Warszawa: PIW 1966.
Bromberg A., Zagadnienie planowania wydawnictw, „Nowe Drogi” 1948, nr 7, s. 99.
Budrowska K., Cenzura i okolice. Studia o cenzurze instytucjonalnej w Polsce w latach 1944–1990, Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN – Wydawnictwo 2022.
Cenzura PRL. Wykaz książek podlegających niezwłocznemu wycofaniu 1 X 1951 r., przygotowanie Z. Żmigrodzki, Wrocław: Nortom 2002.
Chamera-Nowak A., Książka a stalinizm. Centralny Urząd Wydawnictw, Przemysłu Graficznego i Księgarstwa i jego rola w kształtowaniu ruchu wydawniczo-księgarskiego 1951–1956, Warszawa, Wydawnictwo SBP 2019.
Czarnik O., Między dwoma Sierpniami. Polska kultura literacka w latach 1944–1980, Warszawa: Wiedza Powszechna 1993.
Dydowicz J., Ruch wydawniczy w Poznaniu w latach 1945–1950, „Kronika Wielkopolski” 1990, nr 4, s. 34–42.
Gzella G., Gzella J., „Nie należy dopuszczać do publikacji”. Cenzura w PRL. Zbiór studiów, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 2013.
Jachowski J., Wspomnienia poznańskiego księgarza i wydawcy, Poznań: Towarzystwo Miłośników Miasta Poznania 1959.
Kondek S.A., Władza i wydawcy. Polityczne uwarunkowania produkcji książek w Polsce w latach 1944–1949, Warszawa: Biblioteka Narodowa 1993.
Kotłowski T., Ruch wydawniczy w Wielkopolsce w l. 1945–1980, „Kronika Wielkopolski” 1980, nr 2/3, s. 214–235.
Kubiak S., Olszewski M., Rok 1945. Rok pierwszy w Poznaniu. Kronika wydarzeń, Poznań 1969.
Lewandowicz-Nosal G., Katechizmy dla dzieci i młodzieży w Polsce w latach 1945–1949, „Folia Toruniensia” 2017, t. 17, s. 129–154. DOI: https://doi.org/10.12775/FT.2017.008
Lewandowicz-Nosal G., Nabożeństwa i sakrament bierzmowania – publikacje dla dzieci i młodzieży w Polsce w latach 1945–1949, „Folia Toruniensia” 2018, t. 18, s. 111–128. DOI: https://doi.org/10.12775/FT.2018.006
Lewandowicz-Nosal G., Podręczniki do nauki religii dla dzieci i młodzieży w Polsce w latach 1945–1949, „Folia Toruniensia” 2019, t. 19, s. 21–45. DOI: https://doi.org/10.12775/FT.2019.002
Łozowski F., Nacjonalizacja przemysłu w Poznaniu, „Kronika Miasta Poznania” 1965, nr 2, s. 5–18.
m., Geografia ruchu wydawniczego lat 1945–1947, „Praca Księgarska” 1949, nr 12 (39), s. 226.
Michałowska M., Ruch wydawniczy w Poznaniu w latach 1945–1971, Poznań: Biblioteka Uniwersytecka 1971.
Murawa A., Księgarstwo w Poznaniu w latach 1945–1975, „Kronika Miasta Poznania” 1975, nr 4, s. 23–41.
Nowak P., Cenzura wobec rynku książki. Wojewódzki Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk w Poznaniu w latach 1946–1955, Poznań: Wydawnictwo Naukowe 2012.
Plan wydawniczy na rok 1951, „Nowe Książki” 1951, nr 1–2, s. 2.
Ruch wydawniczy, prasa, drukarstwo i księgarstwo w latach 1945–1954 [oprac. zespołowe], Warszawa: Biuro Rady Czytelnictwa i Książki 1956.
Rys dziejów Wydawnictwa Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk z bibliografią publikacji Towarzystwa 1856–2008, red. D. Gucia, A. Pihan-Kijasowa, t. 1–2, Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauki 2011.
Stryjkowski K., Poznań ’45. Ostatni rok wojny i pierwszy rok odbudowy, Poznań: Wydawnictwo Nauka i Innowacje 2013.
Świtała T., Poznań 1945. Kronika wydarzeń, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1986.
W sprawie naszego ruchu wydawniczego, „Praca Księgarska” 1948, R. 3, nr 11, s. 197.
W sprawie organizacji rozdziału papieru, „Przegląd Księgarski” 1947, nr 11, s. 193. „Wola Ludu”, nr 38 z 28 września 1945.
Ziołek J., Działalność instytucji wydawniczych w Poznaniu w latach 1945–1965, „Kronika Miasta Poznania” 1966, nr 3, s. 43–55.
Ziołek J., Ruch wydawniczy w Poznaniu w latach 1945–1964, „Zeszyty Naukowe UAM” 1966, s. 177–205.
Ziołek J., Ruch wydawniczy w Poznaniu w latach 1945–1965 [rozprawa doktorska], Poznań 1966.
Żynda B., Bibliografia wydawnictw Księgarni św. Wojciecha 1895–1969. W 75-lecie działalności wydawniczej, Poznań: Księgarnia św. Wojciecha 1970.
License
Copyright (c) 2024 Artur Jazdon
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
Utwory opublikowane w czasopiśmie Biblioteka, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu od 2015 roku są udostępniane na
licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych po 2015 roku pod następującymi warunkami:
- uznania autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
- na tych samych warunkach — remiksując utwór, przetwarzając go lub tworząc na jego podstawie, należy swoje dzieło rozpowszechniać na tej samej licencji, co oryginał.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowy.
Jeżeli autor artykułu nie jest przekonany, że może wykorzystywać cudze utwory (np. ilustracje, fotografie, tabele) w ramach cytatu we własnej tekście musi dostarczyć do redakcji czasopisma zgodę od uprawnionych podmiotów.
Prawa są zastrzeżone do wszystkich tekstów opublikowanych przed rokiem 2015.