Pasek boczny artykułu

Przesłane
2021 maja 24
Opublikowane
2020 września 15
Pobieranie
PDF
Statystyczny
Read Counter : 256 Pobieranie : 197

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Treść głównego artykułu

Abstrakt

During the political changes in Vilnius County, i.e. in the territory of the Second Polish Republic (1922–1926) with the capital in Vilnius, after 1914 the Polish society hoped for full acceptance of educational institutions, operating illegally before the outbreak of WWI. Despite significant difficulties created by the German occupier, Polish education – both general and secondary – was organized. It was mean feat primarily due to the lack of teachers. In the early 20th century, two schools preparing for the teaching profession operated in Vilnius: the Nazareth Sisters and an institution organized by Agata Karpowiczówna. Recognizing the need to educate teachers, a school for women named after Queen Jadwiga was founded in 1916, and soon afterwards the Education Committee established five more schools. Meanwhile, junior and senior high schools were also established in Vilnius. On the basis of archival research carried out by the authors of the article in the Lithuanian State Historical Archive in Vilnius, numerous applications and biographies of candidates for educators, primarily in the Vilnius area, were collected and presented. This documentation is diverse as it consists of surveys regarding personal data and the course of work, applications handwritten by the candidates, opinions of former superiors but also correspondence on the basis of which. the candidate’s studies and work can be reconstructed. The above-mentioned documentation comes from 1919–1923 i.e. a period of slow stabilization of education in the area in question.

Słowa kluczowe

female teachers education teacher training Vilnius Vilnius County female teachers education teacher training Vilnius Vilnius County

Szczegóły artykułu

Jak cytować
Falkowska, J. . (2020). Nauczycielki Ziemi Wileńskiej w latach 1915–1923. Biuletyn Historii Wychowania, (43), 99–112. https://doi.org/10.14746/bhw.2020.43.6
Pobierz cytowania
Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
BibTeX

Referencje

  1. Źródła archiwalne
  2. Litewskie Państwowe Archiwum Historyczne w Wilnie (LPAH)
  3. Materiały Towarzystwa Naukowego m. Wilna f 1135, op. 4, nr 191
  4. Curriculum vitae Eugenii Żelskiej.
  5. Curriculum vitae Jadwigi Kaczanowskiej, 19 XI 1919.
  6. Curriculum vitae Heleny Romerówny.
  7. Curriculum vitae Róży Monkiewicz.
  8. Curriculum vitae Wacławy z Kruszewskich Walickiej, Wilno 12 XI 1919.
  9. Curriculum vitae Władysławy Tatarzanki.
  10. Curriculum vitae Marii Luboińskiej.
  11. Curriculum vitae Zofii Paszkowskiej, Wilno 6 XI 1919.
  12. Do Dyrekcji Gimnazjum Żeńskiego im. Elizy Orzeszkowej, Podanie nauczycielki Sabiny Iwanowskiej, 4/8 1922.
  13. Do Pana Inspektora Szkolnego Okręgowego.
  14. Do Stowarzyszenia Nauczycielstwa Polskiego w Wilnie, 16 sierpnia 1920.
  15. Do Zarządu Szkoły Imienia Elizy Orzeszkowej, Podanie od nauczycielki Zofii Trojdan.
  16. Dr Władysława Tatarzanka, dyrektorka gimnazjum i liceum żeńskiego w Toruniu, Podanie.
  17. Podanie nauczycielki gimnazjum żeńskiego im. Elizy Orzeszkowej w Wilnie Zofii Nieczajewowej, 3 maja 1922.
  18. Podanie nauczycielki gimnazjum żeńskiego im. Elizy Orzeszkowej w Wilnie Czesławy Rudnickiej, 4 V 1922.
  19. Podanie nauczycielki gimnazjum żeńskiego im. Elizy Orzeszkowej w Wilnie Marty Andrzejewskiej, 1 V 1922.
  20. Podanie nauczycielki gimnazjum żeńskiego im. Elizy Orzeszkowej w Wilnie Janiny Bohdanowiczówny, 5 V 1922.
  21. Podanie nauczycielki gimnazjum żeńskiego im. Elizy Orzeszkowej w Wilnie Małgorzaty Freynathowej, 2 V 1922.
  22. Podanie nauczycielki gimnazjum im. Elizy Orzeszkowej w Wilnie Zofii Strawińskiej, 1 V 1922.
  23. Podanie nauczycielki gimnazjum żeńskiego im. Elizy Orzeszkowej w Wilnie Julii Maciejewiczowej, 2 V 1922.
  24. Podanie nauczycielki gimnazjum im. Elizy Orzeszkowej w Wilnie Kazimiery Adamskiej, 2 V 1922.
  25. Podanie nauczycielki gimnazjum im. Elizy Orzeszkowej w Wilnie Margaryty Ihnatowiczowej, 28 VI 1922.
  26. Podanie nauczycielki gimnazjum żeńskiego im. Elizy Orzeszkowej w Wilnie Sabiny Kowalewskiej, 2 V 1922.
  27. Podanie nauczycielki gimnazjum żeńskiego im. Elizy Orzeszkowej w Wilnie Marii Salmonowiczówny.
  28. Podanie nauczycielki gimnazjum żeńskiego im. Elizy Orzeszkowej w Wilnie Marii Luboińskiej, 3 V 1922.
  29. Podanie nauczycielki gimnazjum żeńskiego im. Elizy Orzeszkowej w Wilnie Zofii Paszkowskiej, 29 IV 1922.
  30. Podanie nauczycielki gimnazjum żeńskiego im. Elizy Orzeszkowej w Wilnie Eugenii Żelskiej.
  31. Podanie nauczycielki gimnazjum im. Elizy Orzeszkowej w Wilnie Eugenii Masiejewskiej.
  32. Podanie nauczycielki gimnazjum żeńskiego im. Elizy Orzeszkowej w Wilnie Zofii Jankowskiej.
  33. Podanie nauczycielki gimnazjum żeńskiego im. Elizy Orzeszkowej w Wilnie Bronisławy Gawrońskiej, 1 V 1922.
  34. Podanie do Pani Przełożonej gimnazjum im. Elizy Orzeszkowej w Wilnie od Bronisławy Bartoszewiczówny nauczycielki państwowego gimnazjum im. Anny z Sapiehów Jabłonowskiej w Białymstoku, 19 V 1923.
  35. Podanie Janiny Bohdanowiczówny, Wilno 5 V 1922.
  36. Podanie S. Iwanowskiej, Wilno 4/8 1922.
  37. Podanie Z. Nieczajowej, Wilno 3 maja 1922.
  38. Podanie Heleny Polańskiej Wilno 2 maja 1922.
  39. Podanie Czesławy Rudnickiej, Wilno 4 V 1922.
  40. Podanie Z. Strawińskiej, Wilno 1 V 1921.
  41. Podanie A. Wrześniewskiej, Wilno 1922.
  42. Podanie T. Zakrzewskiej, Wilno.
  43. Podanie Jadwigi Żyłkowej, 22 kwietnia 1922.
  44. Świadectwo dyrektora gimnazjum męskiego społecznego L. Brzozowskiego, 1 lipca 1922.
  45. Życiorys R. Monkiewicz.
  46. Materiały Towarzystwa Naukowego m. Wilna f 1135, op. 4, nr 166
  47. Szkoła Handlowa dla panien Juli Maciejewiczowej w Wilnie, s. 121–123.
  48. Państwowe Centralne Archiwum Litewskie w Wilnie (LCVA)
  49. Dokumenty osobiste E. Masiejewskiej, f 184, op 1, nr 338.
  50. Źródła drukowane i opracowania
  51. Bilewicz A., Prywatne średnie ogólnokształcące szkolnictwo żeńskie w Galicji w latach 1867–1914, Wrocław 1997.
  52. Centralne Państwowe Archiwum Historyczne Petersburga, https://krzysztofpozarski.com/ [dostęp: 11.12.2019].
  53. Chmielewska W., Z murów św. Katarzyny, Petersburg 1933.
  54. Dormus K., Krakowskie gimnazja żeńskie przełomu XIX i XX wieku, „Studia Paedagogica Ignatiana” 2016, vol. 19, nr 2. DOI: https://doi.org/10.12775/SPI.2016.2.004
  55. Dutkowa R., Żeńskie gimnazja Krakowa w procesie emancypacji kobiet (1896–1918). Studia nad kształtowaniem się inteligencji w Polsce w XIX i XX wieku, t. 1, Kraków 1995.
  56. Głuszko M., Gimnazjum Anny Jastrzębskiej, „Polak na Łotwie” 2013 (101), nr 3.
  57. Górski T., Plater-Zyberk Cecylia, w: Polski Słownik Biograficzny, t. XXVI, Kraków 1981.
  58. Haratyk A., Walasek S., Rola oświaty dorosłych na ziemiach polskich w XIX i na początku XX wieku, „Przegląd Historyczno-Oświatowy” 2000 (1–2), s. 21–31.
  59. Kras J., Wyższe Kursy dla Kobiet im. A. Baranieckiego w Krakowie 1868–1924, Kraków 1972.
  60. Myślicki I., Zarys historii walk o oświatą polską w Wileńszczyźnie i Mińszczyźnie, Warszawa 1930.
  61. Niklewska J., Prywatne szkoły średnie w Warszawie 1905–1915, Warszawa 1987.
  62. Nolken-Koral D., Historia szkoły. Zaczęło się od nauki rzemiosł, w: Szkoła Cecylii Plater-Zyberkówny 1883-1944, red. D. Jakubowska-Palczewska, E. Krasnowolska, Warszawa 1987.
  63. Tiszkin G.A., Z historii wyższego kształcenia kobiet w Rosji, „Rozprawy z Dziejów Oświaty” 1980, nr 23.
  64. Walasek S., Kobieta – matka i obywatelka. Rozważania Cecylii Pater-Zyberkówny w świetle jej dorobku pisarskiego i działalności oświatowej, „Wychowanie w Rodzinie” 2016, t. 14, nr 2.
  65. Walasek S., Nauczycielki tajnej oświaty w Okręgu Szkolnym Wileńskim w latach 1864–1915, w: Partnerka. Matka. Opiekunka, Status kobiety w dziejach nowożytnych od XVI do XX wieku, red. K. Jakubiak, Bydgoszcz 2000.
  66. Walasek S., Nauczycielki i działaczki oświatowe w Wilnie na przełomie XIX i XX wieku, w: Kobiety na Kresach na przełomie XIX i XX wieku, red. A. Dawid, J. Lusek, Warszawa–Bellerive-sur-Allier–Bytom–Opole 2016.
  67. Walasek S., Organizacja i trudności w pracy seminariów nauczycielskich w województwach północnych II Rzeczypospolitej, w: Obszary i przestrzenie edukacji. Meandry – konteksty – dylematy. Księga Jubileuszowa dedykowana Profesorowi Zenonowi Jasińskiemu w 70. rocznicę
  68. urodzin, red. nauk. E. Karcz-Taranowicz, Opole 2016.
  69. Wołłosowicz S., Ziemia Wileńska, Kraków 1925; Wilno i Ziemia Wileńska. Zarys monograficzny, komitet red. Z. Hartung, T. Łopalewski, J. Ostrowski i inni, Wilno 1930.
  70. Życka L., Krótki rys dziejów tajnej oświaty polskiej na ziemi wileńskiej od 1880 do 1919, Wilno 1932.