Słowa kluczowe
Austro-Hungary
ethnic division
Jak cytować
Abstrakt
The aim of the article is to show the forms and content of public and political activity of the Slavic elites in Bosnia and Herzegovina during the time of Habsburg rule (1878–1914). The research into the press releases and academic publications allows to show the most prominent circles and individuals who aspired to be the representatives of the people, defined in accordance with ethnic and religious divisions. These groups are characterised via an analysis of the correlation between the socio-political circumstances in Bosnia and the external influences (such as ideologies, personal and organisation relations, the impact of the state authorities). The political stances among the most prominent circles are portrayed in the context of the legal and institutional solutions regarding Bosnia, as well as the ethnic and religious policy of the Habsburg administration.
Bibliografia
Bašagić Savfet-beg, Kratka uputa u proslost (od god. 1463–1850), Sarajevo 1900.
Bašagić Savfet-beg, Bošnjaci i Hercegovci u islamskoj književnosti: prilog kulturnoj historiji Bosne i Hercegovine, Sarajevo 1986.
Donia Robert J., Bosnia and Herzegovina: the proximate colony in the twilight of empire, „Godišnjak” 2013, vol. 42, p. 197–202.
Đaković Luka, Političke organizacije bosanskohercegovačkih Hrvata, vol. 1, Zagreb 1985.
Đozić Adib, Bosanskohercegovački suverenitet u političkoj djelatnosti MNO (Muslimanske narodne organizacije), „Znakovi vremena” 2007, vol. 10, no. 35/36, p. 226–240.
Đurašković Stevo, Croatian intellectuals and World War I: between Croatia as bulwark of Mitteleuropa towards the West and the other way around, in: Intellectuals and World War I: A Central European perspective, eds. T. Pudlocki, K. Ruszała, Cracow 2018. p. 111–131.
Fejzić Elvis, Political thought in Bosnia and Herzegovina during Austro-Hungarian rule, 1878–1918, „East central Europe” 2012, vol. 39 , no. 2–3, p. 204–236.
Fejzić Elvis, Rana bosanskohercegovačka ljevica i njene socijalno-političke preokupacije, „Diwan 2007, vol. 10 , no. 21–22, p. 153–170.
Feldman Andrea, Kállay's dilemma on the challenge of creating a manageable identity in Bosnia and Herzegovina (1882–1903), „Review of Croatian history” 2017, vol. 13, p. 103–117.
Gabor Demeter, Diplomatic struggle for supremacy over the Balkan Peninsula (1878–1914). Collected studies, Sofia 2017, p. 50–52.
Grijak Zoran, Politička djelatnost vrhbosanskog nadbiskupa Josipa Štadlera, Zagreb 2001.
Grijak Zoran, Političke i diplomatske okolnosti pokušaja uklanjanja nadbiskupa Štadlera iz Sarajeva 1913. godine, „Croatica Christiana periodica: časopis Instituta za crkvenu povijest Katoličkog bogoslovnog fakulteta Sveučilista u Zagrebu” 2004, vol. 54, p. 149–189.
Hadžić Osman Nuri, Islam i kultura, Zagreb 1894.
Hadžijahić Muhamed, Od tradicije do identiteta: geneza nacionalnog pitanja bosanskih muslimana, Zagreb 1990.
Hauptman Ferdo, Privreda i društvo Bosne i Hercegovine u doba austrougarske vladavine (1878–1918), in: Prilozi za istoriju Bosne i Hercegovine, vol. 2 , no. 18, Sarajevo 1987, p. 99–211.
Imamović Mustafa, Pravni položaj i unutrašnjopolitički razvitak BiH od 1878. do 1914., Sarajevo 2007.
Jahić Adnan, Usponi i padovi zagonetnog Mostarca - skica za biografiju Šerifa Arnautovića, „Arhivska praksa” 2015 , no. 18, p. 455–470.
Jonjić Tomislav, Ivo Pilar prema rasnom učenju i eugenici, “PILAR: časopis za društvene i humanističke studije” 2016, vol. 11 , no. 21(1), p. 45–111.
Juzbašić Dževad, Nacionalno-politički odnosi u Bosanskohercegovačkom saboru i jezičko pitanje (1910–1914), Sarajevo 1999.
Korkut Sakib, Dvije preuzete rezolucije, „Misbah” 1913 (May–June), no. 14–15, p. 106.
Korkut Sakib, Kako da razvijemo rad u narodu?, „Gajret” 1910 , no. 7–8, p. 108.
Kočić Petar, Težak, “Otadžbina” 1907 , no. 1; https://www.rastko.rs/rastko-bl/kocic/pkocic-lirskeproze_l.html [access: 21.09.2020].
Kraljačić Tomislav, Kalajev režim u Bosni i Hercegovini (1882–1903), Sarajevo 1987
Krišto Jure, Ivo Pilar, nadbiskup Josip Štadler i Hrvatska narodna zajednica, „PILAR: časopis za društvene i humanističke studije” 2008, vol. 3 , no. 6(2), p. 47–50.
Kurtović Šukrija, O nacionalizovanju muslimana, Sarajevo 1914.
Ljubušak Kapetanović Mehmed, Budućnost ili napredak muhamedovaca u Bosni i Hercegovini: namijenjeno za pouku i ogled nekoj našoj braći Bošnjacima i Hercegovcima. Sarajevo 1893.
Madžar Božo, Pokret Srba Bosne i Hercegovine za vjersko-prosvjetnu samoupravu, Sarajevo 1982.
Mišković Igor, Uticaj časopisa "Pregled" na društveni i kulturni život Bosne i Hercegovine kroz pisanje o agrarnoj problematici 1910–1913, „Historijski pogledi” 2019, vol. 2, no. 2, p. 120–132.
Mitrinović Dimitrije, Nacionalno tlo i modernost, Sarajevo 1908.
Pelagić Vaso, Izabrana djela, vol. 1, Sarajevo 1971.
Pilar Ivo (L. v. Südland), Južnoslovensko pitanje, Varaždin 1990.
Radulović Risto, O organizacji „Narod” 1907 , no. 47, p. 5.
Radulović Risto, Seljak i politika, „Pregled” 1912, no. 2, p. 9–10.
Redžić Enver, Sto godina muslimanske politike, Sarajevo 2000.
Ruthner Clemens, Habsburg's only colony? Bosnia-Herzegovina and Austria-Hungary, 1878–1918, „SEEU Review” 2019, vol. 12 , no. 1, p. 2–14.
Šegvić Kerubin, Štadler osniva „Hrvatski dnevnik”, in: Spomenica Vrhbosanska 1882–1932, Sarajevo 1932, p. 106–108.
Vervaet Stijn (UGent), Some historians from former Yugoslavia on the Austro-Hungarian period in Bosnia and Herzegovina (1878–1918): a reality of imperialism versus the golden years of the Double Eagle?, „Kakanien revisited” 2004, p. 1–5; https://www.kakanien-revisited.at/beitr/fallstudie/SVervaet1/ [access: 21.09.2020].
Zgodić Esad, Bosanska politička misao, austrougarsko doba, Sarajevo 2003.
Zgodić Esad, Vladimir Ćorović: panserbizam, Bosna i Bošnjaci: prilog kritičkoj historiji socijalne i političke misli u Bosni i Hercegovini; http://www.diwanmag.com.ba/arhiva/diwan5_6/sadrzaj/sadrzaj8.htm [access: 26.09.2020].
Licencja
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.