Abstrakt
This article explores the issue of the collective consciousness and self-consciousness in teaching and learning foreign languages. A review of the literature on the current issues of interculturality and plurilingualism in relation to the notions of consciousness and self-consciousness is first detailed. The issue raised allows us to question the impact of this consideration in terms of the consequences of this work on class dynamics. In fact, can the awareness and self-awareness of learners regarding intercultural and plurilingual practices exist outside of a co-construction with other learners, with the teacher? The research methodology is based on an analysis of interactions in the language class which brings into play these intercultural and plurilingual approaches (resulting from the LISTIAC and FLSCAN projects). It reports significant results on the co-construction of consciousness and emerging self-consciousness in the language class about the singular universals of languages and cultures. The discussion shows the value of a collective, and no longer purely personal understanding (for the learner) of consciousness and self-awareness of these plurilingual and cultural experiences.
Bibliografia
Aalto, E., Abel A., Gilly A., Schnitzer D.K. (2016). Teaching the language of schooling in the context of diversity : Study materials for teacher development. Graz : European Centre for Modern languages / Council of Europe. https://maledive.ecml.at/Studymaterials/Individual/Visualisinglanguagerepertoires/tabid/3611/language/fr-FR/Default.aspx [accès : 20.11.2021].
Abdallah-Pretceille, M. (1995). Relations et apprentissage interculturels, Paris : Armand Colin.
Abdallah-Pretceille, M. / Porcher, L. (1998). Ethique de la diversité et éducation, Paris : PUF, coll. L’éducateur.
Auger, N. (2005). Comparons nos langues. Démarche d’apprentissage du français auprès d’enfants nouvellement arrivés. Editions CNDP, collection Ressources Formation Multimédia, fabrication : CRDP Languedoc-Roussillon / CDDP du Gard, DVD (26 min.) et guide pédagogique, 15 pages.
Auger, N. (2010). Elèves nouvellement arrivés en France. Réalités et Perspectives en classe, préface de J.-L. Chiss. Paris : Editions des Archives contemporaines.
Auger, N. (2015). Langagae, langues et enseignement : Perspectives sociolinguistique et didactique. http://uoh.univ-montp3.fr/sociolinguistique/co/Langage_langues_et_enseignement_36.html [accès : 11.04.2022].
Auger, N. (2018). Le MOOC MALEDIVE : un site d’auto-formation pour les enseignants de langue et de culture qui accueillent des élèves migrants dans leur classe. In : C. Nikou (dir.), « Favoriser l’intégration scolaire : l’apport de la classe de langue-culture », ContACTES (p. 61–69). Athènes : Association des Professeurs de Français f.u.-Grèce.
Auger, N. / Le Pichon, E. (2021). Défis et richesses des classes multilingues. Construire des ponts entre les cultures. Paris : ESF.
Blanchet P. / Coste, D. (2010). Regards sur la notion d’ « interculturalité » pour une didactique de la pluralité linguistique et culturelle. Paris : L’Harmattan, coll. Espaces discursifs.
Bronckart, J.-P. (1997). Activités langagières, textes et discours. Pour un interactionnisme sociodiscursif. Genève : Delachaux et al.
Busch, B. (2006). Language biographies for multilingual learning. PREASA Papers, 24, 5–18.
Candelier, M. (2016). Activités métalinguistiques Pour une didactique intégrée des langues. Le français aujourd’hui, 192 (1), 107–116. https://www.cairn.info/revue-le-francais-aujourd-hui-2016-1-page-107.htm [accès : 07.10.2021].
Cummins, J. (1980). The cross-lingual dimensions of language proficiency : Implications for bilingual education and the optimal age issue. Tesol Quarterly, 14, 175–187.
Dufour, M. (2014). Du concept de répertoire langagier et de sa transposition didactique. Lidil. Revue de linguistique et de didactique des langues, 49, 179–194. DOI : https://doi.org/10.4000/lidil.3515.
Galisson, R. (1991). De la langue à la culture par les mots. Paris : CLE International.
Guimelli, Ch. (dir.) (1994). Structures et transformation des représentations sociales. Neuchâtel : Delachaux et Niestlé.
Gumperz, J. (1972). The communicative competence of bilinguals. Language in Society, 1 (1), 143–154.
Kerbrat-Orecchioni, C. (1990, 1992, 1994). Les interactions verbales, 3 volumes. Paris : A. Colin.
Kerbrat-Orecchioni, C. (2005). Le discours en interaction. Paris : A. Colin.
Maingueneau, D. (1991). L’analyse de discours. Introduction aux lectures de l’archive. Paris : Hachette Supérieur.
Ministère de L'éducation nationale. (2012). Circulaire relative à la scolarisation des élèves allophones nouvellement arrivés. https://www.education.gouv.fr/bo/12/Hebdo37/MENE1234231C.htm [accès : 05.05.2022].
Molinié, M. (2010). La méthode biographique : de l’écoute de l’apprenant de langues à l’herméneutique du sujet plurilingue. In : P. Blanchet / P. Chardenet (dir.), Guide pour la recherche en
didactique des langues et descultures : approches contextualisées (p. 144–154). Montréal : Éditions des archives contemporaines; Agenceuniversitaire de la francophonie.
Piaget, J. (1946). La formation du symbole chez l’enfant. Genève : Delachaux et al.
Sauvage, J. (2014). Acquisition et didactique du FLS : processus psycho-sociaux et interactionnisme socio-discursif. Ela. Etudes de linguistique appliquée, 174, 157–164.
Sauvage, J. (2015). L’acquisition du langage. Un système complexe. Louvain-la-Neuve : Academia.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Nathalie Auger
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Glottodidactica są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Glottodidactica udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2015 roku w Glottodidactica pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).