Słowa kluczowe
dzieci migranci
język odziedziczony
nauka języka odziedziczonego
integracja
Jak cytować
Abstrakt
Dzieci w rodzinach z doświadczeniem migracji często są rozdarte między zachowaniem języka odziedziczonego/ojczystego a nabyciem biegłości w języku kraju, w którym obecnie mieszkają. Znajomość języka społeczeństwa goszczącego pomaga dzieciom odnieść sukces w szkole i później znaleźć dobrą pracę, a umiejętność posługiwania się językiem odziedziczonym ułatwia komunikację w rodzinie. Zdobycie kompetencji w obu językach jednak nie zawsze jest łatwe. Jest to szczególnie skomplikowane w rodzinach wielopokoleniowych i takich, w których rodzice posługują się różnymi językami odziedziczonymi/ojczystymi. W szkołach dynamika jest zróżnicowana w zależności od liczby osób posługujących się poszczególnymi językami. W artykule analizujemy dynamikę w rodzinach i szkołach dzieci, których co najmniej jedno z rodziców urodziło się poza Polską. Pytamy, kto jest odpowiedzialny za umiejętność posługiwania się przez dzieci jednym lub obydwoma językami i analizujemy sposoby integracji i/lub wykluczenia dzieci-migrantów ze względu na język, którym się posługują. Badamy te kwestie w ramach teorii ugruntowanej (grounded theory). Dane empiryczne pochodzą z badań etnograficznych prowadzonych w Poznaniu i Wrocławiu z udziałem dzieci migrujących i ich rodzin, nauczycieli i asystentów międzykulturowych.
Finansowanie
Narodowe Centrum Nauki (NCN)
Bibliografia
American Council on the Teaching of Foreign Languages. (1996). Standards of foreign language teaching. https://www.actfl.org/uploads/files/general/1996-National-Standards-for-FL-LExecSummary.pdf
Babchuk, W.A. / Hitchcock, R.K. (2013). Grounded theory ethnography: Merging methodologies for advancing naturalistic inquiry. Adult Education Research Conference. https://newprairiepress.org/aerc/2013/papers/5
Banasiak, I. / Olpińska-Szkiełko, M. (2021). Sociolinguistic determinants of heritage language maintenance and second language acquisition in bilingual immigrant speakers. Glottodidactica, 47(2), 49–65. DOI: https://doi.org/10.14746/gl.2020.47.2.01
Baranowska, A.S. (2020). Bariery integracji uczniów cudzoziemskich ze środowiskiem szkolnym. Studia Edukacyjne, 59, 215–236. DOI: https://doi.org/10.14746/se.2020.59.14
Barnes, D.M. (1996). An analysis of the Grounded theory method and the concept of culture. Qualitative Health Research, 6(3), 429–441. DOI: https://doi.org/10.1177/104973239600600309
Belk, R.W. / Sherry, J.F. / Wallendorf, M. (1988). A naturalistic inquiry into buyer and seller behavior at a swap meet. Journal of Consumer Research, 14(4), 449–470. DOI: https://doi.org/10.1086/209128
Berger, R. (2013). Now I see it, now I don’t: Researcher’s position and reflexivity in qualitative research. Qualitative Research, 15(2), 219–234. DOI: https://doi.org/10.1177/1468794112468475
Berger, P. / Neuhaus, R.J. (2021). To empower people: The role of mediating structures in public policy. In: J. Steven Ott / L. Dicke (eds.), The nature of the nonprofit sector (pp. 350–362). New York: Routledge. DOI: https://doi.org/10.4324/9780367696559-32
Bourke, B. (2014). Positionality: Reflecting on the research process. The Qualitative Report, 19(1), 1–9. DOI: https://doi.org/10.46743/2160-3715/2014.1026
Budiyana, Y.E. (2017). Students’ parents’ attitudes toward Chinese heritage language maintenance. Theory and Practice in Language Studies, 7(3), 195–200. DOI: https://doi.org/10.17507/tpls.0703.05
Charmaz, K. (2003). Qualitative interviewing and grounded theory analysis. In: J. A. Holstein / J. F. Gubrium (eds.), Inside interviewing: New lenses, new concerns (pp. 311–330). London: Sage.
Charmaz, K. (2006). Constructing grounded theory: A practical guide through qualitative analysis. London: Sage.
Cho, G. (2000). The role of heritage language in social interactions and relationships: Reflections from a language minority group. Bilingual Research Journal, 24(4), 369–384. DOI: https://doi.org/10.1080/15235882.2000.10162773
Chomsky, N. (1965). Aspects of the theory of syntax. Cambridge, MA: MIT Press. DOI: https://doi.org/10.21236/AD0616323
Chossière, F. (2021). Refugeeness, sexuality, and gender: Spatialized lived experiences of intersectionality by queer asylum seekers and refugees in Paris. Frontiers in Human Dynamics, Section Refugees and Conflict, 3. DOI: https://doi.org/10.3389/fhumd.2021.634009
Clyne, M.G. / Fernandez, S. (2008). Community language learning in Australia. In: N.H. Hornberger (ed.), Encyclopedia of language and education (pp. 169–181). Boston: Springer.
Corsaro, W.A. / Eder, D. (1990). The importance of peer culture in theories of child development and socialization. Annual Review of Sociology, 16, 197–220. DOI: https://doi.org/10.1146/annurev.so.16.080190.001213
DeCapua, A. / Wintergerst, A.C. (2009). Second-generation language maintenance and identity: A case study. Bilingual Research Journal, 32(1), 5–24. DOI: https://doi.org/10.1080/15235880902965672
De Bot, K. / Gorter, D. (2005). A European perspective on heritage languages. The Modern Language Journal, 89(4), 612–616. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1540-4781.2005.00331.x
Dębski, R. (2009). Dwujęzyczność angielsko-polska w Australii. Języki mniejszościowe w erze globalizacji i informatyzacji. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Di Salvo, M. (2016). Heritage language, identity, and education in Europe: Evidence from the UK. In: P. Trifonas / T. Aravossitas (eds.), Handbook of research and practice in heritage language education. Springer International handbooks of education. Cham: Springer. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-319-38893-9_10-1
England, K.V. (1994). Getting personal: Reflexivity, positionality, and feminist research. The Professional Geographer, 46(1), 80–89. DOI: https://doi.org/10.1111/j.0033-0124.1994.00080.x
Esser, H. (2006). Migration, language and integration. AKI Research Review 4. https://citeseerx.ist.psu.edu/documentrepid=rep1&type=pdf&doi=25b8de137577ce4090aaf463c2d748036759a815
Evans, C.A. (1989). The transmission of Spanish as a family language. Austin: University of Texas.
Figarski W. (2008). Język rosyjski w Polsce – fakty i mity. Przegląd Rusycystyczny, 1(121), 84–97.
Gallegos, A. / Lenoir, G. / Lopez, M.M. / Díaz, T. (2023). Othering, belonging, breaking, & bridging. Bridging & Breaking Curriculum. Berkeley: Othering and Belonging Institute at University of California. https://belonging.berkeley.edu/sites/default/files/202306/othering_belonging_breaking_bridging.pdf
Gasparov, B. (2006). Suržyk: A glance from a personal perspective. Harvard Ukrainian Studies, 28(1/4), 117–128. http://www.jstor.org/stable/41036947.
Geertz, C. (1973). Thick description: Toward an interpretive theory of culture. The interpretation of cultures: Selected essays. New York: Basic Books.
Glaser, B.G. (1978). Theoretical sensitivity. San Francisco: University of California.
Glaser, B.G. / Strauss, A.L (1965). Awareness of dying. New York: Aldine Transaction.
Glaser, B.G. / Strauss, A. L (1967). The discovery of grounded theory. Hawthorne, NY: Aldine Publishing Company.
Glaser, B.G. / Strauss, A.L (2017). Discovery of grounded theory: Strategies for qualitative research. London: Routledge. DOI: https://doi.org/10.4324/9780203793206
Goulding, C. (1998). Grounded theory: The missing methodology on the interpretivist agenda. Qualitative Market Research: An International Journal , 1(1), 50–57. DOI: https://doi.org/10.1108/13522759810197587
Hyams, N. / Mateu, V. / Orfitelli, R. / Putnam, M. / Rothman, J. / Sanchez, L. (2015). Parameters in language acquisition and language contact. In: A. Fabregas, A. / J. Mateu / M. Putnam (eds.), Contemporary linguistic parameter (pp. 353–373). New York: Bloomsbury Academic.
Kang, H-S. (2013). Korean-immigrant parents’ support of their American-born children’s development and maintenance of the home language. Early Childhood Education Journal, 41, 431–438. DOI: https://doi.org/10.1007/s10643-012-0566-1
Kezar, A. (2002). Reconstructing static images of leadership: An application of positionality theory. Journal of Leadership Studies, 8(3), 94–109. DOI: https://doi.org/10.1177/107179190200800308
Kim, J. (2011). Korean immigrant mothers’ perspectives: The meanings of a Korean heritage language school for their children’s American early schooling experiences. Early Childhood Education Journal, 39(2), 133–141. DOI: https://doi.org/10.1007/s10643-011-0453-1
Kupisch, T. (2021). Heritage languages in Europe. In: S. Montrul / M. Polinsky (eds.), The Cambridge handbook of heritage languages and linguistics (pp. 45–68). Cambridge: Cambridge University Press. DOI: https://doi.org/10.1017/9781108766340.004
Law, S. (2015). Children learning Chinese as a home language in an English-dominant society, International Journal of Bilingual Education and Bilingualism, 18(6), 735–748. DOI: https://doi.org/10.1080/13670050.2014.946399
Lee, B.Y. (2013). Heritage language maintenance and cultural identity formation: The case of Korean immigrant parents and their children in the USA. Early Child Development and Care, 183(11), 1576–1588. DOI: https://doi.org/10.1080/03004430.2012.741125
Lee, G.L. / Gupta, A. (2020). Raising children to speak their heritage language in the USA: Roles of Korean parents. Journal of Language Teaching and Research, 11(4), 521–531. DOI: https://doi.org/10.17507/jltr.1104.01
Lee, J.S. / Wright, W.E. (2014). The rediscovery of heritage and community language education in the United States. Review of Research in Education, 38(1), 137–165. DOI: https://doi.org/10.3102/0091732X13507546
Leeman, J. / Showstack, R. (2022). The sociolinguistics of heritage language education. In: K. Geeslin (ed.), The Routledge handbook of second language acquisition and sociolinguistics (pp. 328–340). London: Routledge. DOI: https://doi.org/10.4324/9781003017325-30
Levchuk, P. (2018). Trójjęzyczność rosyjsko-ukraińsko-polska rosyjskojęzycznych Ukraińców mieszkających w Polsce. Przegląd Rusycystyczny, 162, 208–218.
Lipińska, E. (2014). Dwujęzyczność pokolenia polonijnego – jak ją zdobyć i zachować. Polski w Niemczech. Pismo Federalnego Związku Nauczycieli Języka Polskiego, 2, 5–18.
Lohndal, T. / Rothman, J. / Kupisch, T. / Westergaard, M. (2019). Heritage language acquisition: What it reveals and why it is important for formal linguistic theories. Language and Linguistics Compass, 13(12), 1–19. DOI: https://doi.org/10.1111/lnc3.12357
Longabaugh, R. (1980). The systematic observation of behaviour in naturalistic settings. In: H.C. Triandis / W.W. Lambert. (eds.), Handbook of Social Psychology (pp. 57-125). Boston: Allyn and Bacon.
Loureda Lamas, O. / Moreno-Fernández, F. / Mella, H.A. (2023). Spanish as a heritage language in Europe: A demolinguistic perspective. Journal of World Languages, 9(1), 27–46. DOI: https://doi.org/10.1515/jwl-2022-0059
Lu, X. (2001). Bicultural identity development and Chinese community formation: An ethnographic study of Chinese schools in Chicago, Howard Journal of Communications, 12(4), 203–220. DOI: https://doi.org/10.1080/106461701753287723
Malkki, L. (1995). Refugees and exile: From “Refugee studies” to the national order of things. Annual Review of Anthropology, 24, 495–523. DOI: https://doi.org/10.1146/annurev.an.24.100195.002431
Matysiak, I. (2014) Ethnic identity as stigma in life experiences of different generations: The case of Belarusian and Ukrainian minorities in Poland, Nationalities Papers, 42(6), 1002–1014. DOI: https://doi.org/10.1080/00905992.2014.953465
Montrul, S. (2020). How learning context shapes heritage and second language acquisition. In: M. Dressman / R. W. Sadler (eds.), The handbook of informal language learning (pp. 57–74). London: Wiley-Blackwell. DOI: https://doi.org/10.1002/9781119472384.ch4
Moreno-Fernández, F. / Loureda Lamas, O. (2023). Heritage languages and socialization: An introduction. Journal of World Languages, 9(1), 1–14. DOI: https://doi.org/10.1515/jwl-2022-0051
Nesteruk, O. (2010). Heritage language maintenance and loss among the children of Eastern European immigrants in the USA. Journal of Multilingual and Multicultural Development, 31(3), 271–286. DOI: https://doi.org/10.1080/01434630903582722
Nguyen, K. / Phan, V. (2016). Vietnamese immigration in Poland: Issues of Education and Integration for Children? Issues in Early Education, 35, 127–144. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0009.7639
Pamuła-Behrens, M. (2018). Język edukacji szkolnej w integracyjnym modelu wsparcia ucznia z doświadczeniem migracji w rodzinie. Postscriptum Polonistyczne, 2(22), 171–186. DOI: https://doi.org/10.31261/PS_P.2018.22.11
Park, S.M. / Sarkar, M. (2007). Parents’ attitudes towards toward heritage language maintenance for their children and their efforts to help their children maintain the heritage language: A case study of Korean-Canadian immigrants. Language, Culture and Curriculum, 20(3), 223–235. DOI: https://doi.org/10.2167/lcc337.0
Pike, K.L. (2015). Language in relation to a unified theory of the structure of human behavior. Boston: Janua Linguarum.
Potowski, K. (2014). Heritage learners of Spanish. In: K.L. Geeslin (ed.), The handbook of Spanish second language acquisition (pp. 404–422). Malden, MA: John Wiley & Sons, Inc. DOI: https://doi.org/10.1002/9781118584347.ch23
Pustułka, P. / Sarnowska, J. / Grabowska, I. (2018). Grupy rówieśnicze (peer groups) a decyzje migracyjne. Rocznik Lubuski, 44(1), 277–303.
Robrecht, L.C. (1995). Grounded theory: Evolving methods. Qualitative Health Research, 5(2), 169–177. DOI: https://doi.org/10.1177/104973239500500203
Romaniuk, S. / Jakubowska-Krawczyk, K. (2022). Ukraiński jako język mniejszości narodowej w podstawie programowej MEiN. Cele i wyzwania kształcenia ukrainistycznego w Polsce. Roczniki Humanistyczne, LXX (10), 189–203. DOI: https://doi.org/10.18290/rh227010.12
Romanowski, P. (2021). A deliberate language policy or a perceived lack of agency: Heritage language maintenance in the Polish community in Melbourne. International Journal of Bilingualism 25(5), 1214–1234. DOI: https://doi.org/10.1177/13670069211000850
Ryan, L. / Sales, R. (2013). Family Migration: The Role of Children and Education in Family Decision-Making Strategies of Polish Migrants in London. International Migration, 51(2), 90–103. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1468-2435.2010.00652.x
Sánchez-Muñoz, A. (2016). Heritage language healing? Learners’ attitudes and damage control in a heritage language classroom. In: D. Pascual y Cabo (ed.), Advances in Spanish as a heritage language (pp. 205–218). Amsterdam: John Benjamins Publishing Company. DOI: https://doi.org/10.1075/sibil.49.11san
Seals, C.A. / Beliaeva, N. (2023). Aspirational family language policy. Language Policy, 22, 501–521. DOI: https://doi.org/10.1007/s10993-023-09674-3
Seretny, A. (2011). Kompetencja leksykalna uczących się języka polskiego jako obcego w świetle badań ilościowych. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Seretny, A. / Lipińska, E. (2016). Polish as a heritage language—somewhere in between. Studia Migracyjne—Przegląd Polonijny, 2(160), 177–201.
Slabakova, R. (2016). Second language acquisition. Oxford: Oxford University Press.
Stasiowska, P. (2022). Uczeń z doświadczeniem migracji w polskim systemie edukacji–okiem praktyka. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis, 13, 57–71. DOI: https://doi.org/10.24917/20820909.13.4
Suárez-Orozco, C. / Suárez-Orozco, M. (2001). Children of immigration. Cambridge, MA: Harvard University Press. DOI: https://doi.org/10.4159/9780674044128
Sznajder, A. (2016). Perspectives and challenges for Polish educators and their pupils from Vietnamese families in Poland. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae Pertinentia. 7(223): 182–193.
Valdés, G. (2000). Introduction. In: L. Sandstedt (ed.), Spanish for native speakers. AATSP professional development series handbook for teachers K-16 (1) (pp. 1–20). New York: Harcourt College.
Yao, H. / Crowden, A. / Vaisman, R. (2023). Ukrainization and the effect of Russian language on the web: The Google trends case study. Problems of Post-Communism, 71(4), 303–325. DOI: https://doi.org/10.1080/10758216.2023.2224568
Zhang, D. / Slaughter-Defoe, D.T. (2009). Language attitudes and heritage language maintenance among Chinese immigrant families in the USA. Language, Culture and Curriculum, 22(2), 77–93. DOI: https://doi.org/10.1080/07908310902935940
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Larysa Sugay, Elżbieta M. Goździak
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Glottodidactica są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Glottodidactica udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2015 roku w Glottodidactica pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).