Der phänomenographische Ansatz in der glottodidaktischen Forschung
PDF

Schlagworte

Fremdsprachenforschung; Lernermeinungen; Phänomenographie; soziokultureller Ansatz

Zitationsvorschlag

Nerlicki, K. (2020). Der phänomenographische Ansatz in der glottodidaktischen Forschung. Glottodidactica, 47(1), 73–89. https://doi.org/10.14746/gl.2020.47.1.05

Abstract

The phenomenographic approach in educational research dates back to the early1980s. Marton and his co-workers focused on the significant role which is played by the individual beliefs of learners in the processes of teaching and learning. The study of learning experiences, reflections on these experiences and verbalization of these reflections have defined a new perspective in the perception of educational reality. The paper presents the basic assumptions of the phenomenographic approach and its application in the study of foreign language learners’ beliefs. Since beliefs result from many factors, among others of a socio-cultural nature, particular attention is paid to the dynamics of how beliefs are shaped in the light of the Activity Theory proposed by Vygotsky and his successors Leontiev and Engerström. The paper finishes with a discussion on the prospects of the study of beliefs in the Polish educational context, with particular consideration of foreign language philology students

https://doi.org/10.14746/gl.2020.47.1.05
PDF

Literaturhinweise

Adamczak-Krysztofowicz, S. (2009). Fremdsprachliches Hörverstehen im Erwachsenenalter. Theoretische und empirische Grundlagen zur adressatengerechten und integrativen Förderung der Hörverstehenskompetenz am Beispiel Deutsch als Fremdsprache in Polen. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Aleksandrzak, M. (2018). Rozwijanie sprawności mówienia w kształceniu neofilologicznym z perspektywy studentów uczących się języka angielskiego jako obcego. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Arnold, J. (1999). Affect in language learning. Cambridge: Cambridge University Press.

Benson, Ph. / Lor, W. (1999). Conceptions of language and language learning. System, 27, 459–472.

Booth, S. (1997). On phenomenography, learning, and teaching. Higher Education Research and Development, 16, 135–158.

Deters-Philipp, A.-C. (2018). Lehrersprache im Englischunterricht an deutschen Grundschulen. Eine Interviewstudie mit Lehrkräften. München: Waxmann.

Ellis, M. (2014). English lessons in lower secondary schools in Poland: Reflections based on learner voices. Neofilolog, 42/1, 25–38.

Engeström, Y. (1987). Learning by expanding. An activity-theoretical approach to developmental research. Helsinki: Orienta-Konsultit.

Grotjahn, R. (1998). Subjektive Theorien in der Fremdsprachenforschung. Methodologische Grundlagen und Perspektiven. Fremdsprachen Lehren und Lernen, 27, 33–59.

Gurwitsch, A. (1975). Das Bewusstseinsfeld. Berlin / New York: De Gruyter.

Haggis, T. (2003). Constructing images of ourselves? A critical investigation into “approaches to learning” research in higher education. British Educational Research Journal, 29, 89–104. DOI: 10.1080/0141192032000057401.

Jaroszewska, A. (2014). Badania biograficzne jako źródło refleksji nad procesami nauczania / uczenia się języków obcych. Neofilolog, 42/1, 51–61.

Jurgiel-Aleksander, A. (2016). Fenomenografia i jej poznawcze konsekwencje w świetle projektu na temat doświadczeń edukacyjnych dorosłych. Refleksja badacza. Rocznik Andragogiczny, 23, 267–282. DOI: 10.12775/RA.2016.014

Kalaja, P. / Barcelos, A. M. F. (2003) (Hrsg.). Beliefs about SLA. New research approaches. New York: Springer.

Kalaja, P. / Barcelos, A. M. F. / Aro, M. / Ruohotie-Lyhty, M. (Hrsg.) (2016). Beliefs, agency and identity in foreign language learning and teaching. Basingstoke / New York: Palgrave Macmillan.

Kallenbach, Ch. (1996). Subjektive Theorien. Was Schüler und Schülerinnen über Fremdsprachenlernen denken. Tübingen: Narr.

Kallweit, N. (2018). Kindliches Erleben von Krieg und Frieden. Eine phänomenographische Untersuchung im politischen Lernen des Sachunterrichts. Wiesbaden: Springer Spektrum.

Klippel, J. (2013). Sprachlernsituation Auslandsstudium. Eine qualitative Studie zu Lernerfahrungen ausländischer Studierender in Deutschland. Baltmannsweiler: Schneider Verlag Hohengehren.

Kossobucka, A. (2013). Fenomenografia jako metoda diagnozy genetycznej. In: B. Niemierko / M. K. Szmigel (Hrsg.). Polska edukacja w świetle diagnoz prowadzonych z różnych perspektyw badawczych. Materiały XIX Konferencji Diagnostyki Edukacyjnej. Gniezno, 26–28 września 2013 r. (S. 409–412). Kraków: Tomami.

Marton, F. (1981). Phenomenography – describing conceptions of the world around us. Instructional Science, 10, 177–200.

Marton, F. / Beaty, E. / Dall’Alba, G. (1993). Conceptions of learning. International Journal of Educational Research, 19, 277–230.

Marton, F. / Booth, S. (1997). Learning and awareness. Mahwah / New Jersey: Lawrence Erlbaum.

Marton, F. / Booth, S. (2014). Lernen und Verstehen. Berlin: Logos.

Marton, F. / Ramsden, P. (1988). What does it take to improve learning? In: P. Ramsden (Hrsg.). Implying learning: New perspectives (S. 268–286). London: Kogan Page.

Michońska-Stadnik, A. (2013). Teoretyczne i praktyczne podstawy weryfikacji wybranych teorii subiektywnych w kształceniu nauczycieli języków obcych. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Nerlicki, K. (2011). Lernerreflexionen im Blickpunkt. Polnische Germanistikstudenten über ihre fremdsprachlichen Lern- und Kommunikationserfahrungen. Hamburg: Dr. Kovač.

Nerlicki, K. / Riemer, C. (2012). Sprachverwendungsangst im interkulturellen Vergleich – auf der Suche nach ihren universellen und lernkontextspezifischen Ursachen. Deutsch als Fremdsprache, 49/2, 88–98.

Norberg, C. / Vikström, A. / Kirby, E. P. (2018). Secondary school students’ understanding of and strategies for vocabulary acquisition: a phenomenongraphic approach to language learning. Journal of Language Teaching and Research, 9, 895–904. DOI: 10.17507/jltr.0905.02.

Pawlak, M. (2008). Advanced learners’ use of strategies for learning grammar: A diary study. In: M. Pawlak (Hrsg.). Investigating English language learning and teaching (S. 109–125). Kalisz / Poznań: Faculty of Pedagogy and Fine Arts in Kalisz / Adam Mickiewicz University in Poznań.

Piechurska-Kuciel, E. (2014). Poglądy na naukę języka obcego u osób z wysoką i niską gotowością komunikacyjną w języku angielskim. Neofilolog, 42/2, 241–254.

Polat, B. (2013). Experiencing language. Phenomenography and language acquisition. Language Awareness, 22, 111–125. DOI: 10.1080/09658416.2012.658811.

Quetz, J. (1998). Mit welchen Meinungen und Einstellungen zum Englischunterricht beginnen Studierende ihr Lehramtstudium? Fremdsprachen Lehren und Lernen, 27, 106–121.

Rind, I. A. (2016). Conceptualizing students’ learning experiences in English as second language in higher education from structure and agency. Cogent Social Sciences, 2, 1–16. DOI: 10.1080/23311886.2016.1191978.

Rück, N. (2009). Auffassungen vom Fremdsprachenlernen monolingualer und plurilingualer Schülerinnen und Schüler. Kassel: University Press.

Säljö, R. (1981). Learning approach and outcome: Some empirical observations. Instructional Science, 10, 47–66.

Schramm, K. / Schwab, G. (2016). Beobachtung. In: D. Caspari / F. Klippel / M. K. Legutke / K. Schramm (Hrsg.). Handbuch Forschungsmethoden in der Fremdsprachendidaktik (S. 141–154). Tübingen: Narr Francke Attempto.

Swain, M. / Kinnear, P. / Steinman, L. (2015). Sociocultural theory in second language education. An introduction through narratives. Bristol / Buffalo / Toronto: Multilingual Matters.

Szostkiewicz, A. (2018). Sposoby doświadczania i konceptualizowania uczenia się osób w okresie średniej dorosłości. Edukacja Dorosłych, 2, 163–173.

Vidgren, N. (2018). Deutsch nach Englisch und Schwedisch. Subjektive Theorien finnischer DaF-Lernender über das Lernen von mehr als einer Fremdsprache und die zwischensprachliche Interaktion. Baltmannsweiler: Schneider Verlag Hohengehren.

Werbińska, D. (2010). Teorie personalne uczniów: cztery sprawności językowe w opiniach studentów (badanie jakościowe). In: J. Knieja / T. Zygmunt / Ł. Brzana (Hrsg.). Literaturoznawstwo, językoznawstwo, kulturoznawstwo jako płaszczyzny przekazu we współczesnej dydaktyce (S. 262–273). Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Werbińska, D. (2015). Becoming an English language teacher: Continuities and discontinuities. Journal of Language and Cultural Education, 3, 14–31. DOI: 10.1515/jolace–2015–0002.