Słowa kluczowe
civics-social knowledge
methodology of teaching
teacher`s ethics
contemporarity
Jak cytować
Abstrakt
The subject Civics (Social Knowledge) in outgoing school year 2023/2024 was replaced subject History and Present in standard level in Polish middle schools system. The role of Social Knowledge was reduced to higher level only. The decision of Polish Ministry of Education in school year 2021/2022 brings important implications in area of didactics, but also provides the consequences in culture, philosophy of school and ethics of teachers. The article first discusses the issue of modernity as a key concept for understanding the diagnosis of teaching Social Studies. Then the author tries to describe the teacher as a guide in postmodernity, however it refers to the philosophical concept of Hans-Georg Gadamer “historian as translator”. The author points out that when teaching Social Studies, it is important for the teacher to apply Pyrrho’s principle of epoche, i.e. suspension of one’s own views. Only in this way can the school become a place of dialogue. Knowledge about society appears to be an essential element of young people’s understanding of modern times based on the complexity of the world. The article describes this matter from point of view of philosophy and theory of didactics. The role of Civics (Social Knowledge) was brought to be important in building the civil society. Article shows the discussion and indicates some practical explanations.
Bibliografia
Aneta. (2021, 22 marca). Jak wygląda system szkolnictwa w Finlandii? Szkoły Policealne GoWork.pl. https://policealna.gowork.pl/blog/systemszkolnictwa-w-finlandii-etapy-rok-szkolny-systemoceniania/
Bauman, Z. (2006). Płynna nowoczesność (T. Kunz, tłum.). Wydawnictwo Literackie.
Bauman, Z. (2011). Etyka ponowoczesna (J. Bauman, J. Tokarska-Bakir, tłum.). Wydawnictwo Aletheia.
Biesiadecka, E. (2021). Współczesny model kształcenia nauczycieli historii i wiedzy o społeczeństwie –oczekiwania a rzeczywistość. Edukacja – Kultura – Społeczeństwo, 2(1), 99–109. https://eks.uwr.edu.pl/wpcontent/uploads/sites/198/2023/07/08_Elzbieta_Biesiadecka_Wspolczesny_model_ksztalcenia_nauczycieli_historii_iwiedzy_o_spoleczenstwie.pdf
Brzezińska, A.I. (2008). Nauczyciel jako organizator społecznego środowiska uczenia się. W: E. Filipiak (red.), Rozwijanie zdolności uczenia się. Wybrane konteksty i problemy (s. 35–50). Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
Edukacja obywatelska. (2021, 24 czerwca). Sieć Organizacji Społecznych. https://sosdlaedukacji.pl/edukacja-obywatelska-na-lekcjach-na-co-dzien/
Famuła-Jurczak, A. (2013). O potrzebie nowego spojrzenia na rolę zawodową nauczyciela. W: B. Akimjaková, A. Famuła-Jurczak, P. Mazur, O. Račková (red.), Nauczyciel kreatotrem zmiany (s. 42–61). Verbum. https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/11180/Nauczyciel%20kreatorem%20zmiany.pdf
Filipiak, E. (2012). Rozwijanie zdolności uczenia się. Z Wygotskim i Brunerem w tle. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Gadamer, H.G. (1981). Ästhetik und Poetik (t. 1: Kunst als Aussage). Universität Thübingen Verlag.
Grzesik-Robak, A. (b.d.). System kształcenia o prawach człowieka na poziomie ponadgimnazjalnym jako element budowy społeczeństwa obywatelskiego. Pobrane 20 listopada 2023 z: https://repozytorium.uni.wroc.pl/Content/79252/PDF/08_A_GrzesikRobak_System_ksztalcenia_o_prawach_czlowieka_na_poziomie_ponadgimnazjalnym.pdf
Historia i teraźniejszość zamiast wiedzy o społeczeństwie w zakresie podstawowym – nowy przedmiot w szkołach ponadpodstawowych od 1 września 2022 r. (2021, 9 listopada). MEiN. https://www.gov.pl/web/edukacja-i-nauka/historia-i-terazniejszosc-zamiast-wiedzy-ospoleczenstwie-w-zakresiepodstawowym---nowy-przedmiot-w-szkolach-ponadpodstawowych-od-1-wrzesnia-2022-r
Kaczmarczyk, A., Kątny, M. (2010). Nauczyciel – zawód, misja czy powołanie? Studia Pedagogiczne. Problemy Społeczne, Edukacyjne i Artystyczne, 19, 65–75.
Kordziński, J. (2016). Szkoła dialogu, czyli o narzędziach pracy nauczyciela opartych na aktywnej komunikacji z uczniem. Wolters Kluwer.
Korzeniecka-Bondar, A. (2002). Ideologie edukacji a dialog nauczyciela z uczniem. W: A. Karpińska (red.), Kreatorzy edukacyjnego dialogu (s. 168–176). Wydawnictwo Uniwersyteckie Trans Humana.
Kula, M. (2004). Krótki raport o użytkowaniu historii. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Maternicki J., Majorek, C., Suchoński, A. (1993). Dydaktyka historii. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Mazur, P. (2013). Zawód nauczyciela – rys historyczny. W: B. Akimjaková, A. Famuła-Jurczak, P. Mazur, O. Račková (red.), Nauczyciel kreatotrem zmiany (s. 8–41). Verbum. https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/11180/Nauczyciel%20kreatorem%20zmiany.pdf
Piłat, R. (1987). Rozumność i wolność ludzkiego działania u Immanuela Kanta. Studia Philosophiae Christianae Akademii Teologii Katolickiej, 23(2), 109–127.
Piotrowska-Gromniak, E. (2011). Edukacja pozaszkolna – szansą na przemodelowanie myślenia o edukacji. W: J. Szomburg (red.), Jak wykorzystać potencjał edukacji pozaszkolnej w Polsce? (s. 69–75). Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową.
Polak, K. (2012). Bezradność nauczyciela. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Sanchez-Marcos, F. (2001). Historyk jako tłumacz. ER(R)GO. Teoria – Literatura – Kultura, 3(2), 61–73. https://bazhum.muzhp.pl/media/files/ER(R)GO_Teoria_Literatura_Kultura/ER(R)GO_Teoria_Literatura_Kultura-r2001-tn2_(3)/ER(R)GO_Teoria_Literatura_Kultura-r2001-t-n2_(3)-s61-73/ER(R)GO_Teoria_Literatura_Kultura-r2001-t-n2_(3)-s61-73.pdf
Strykowski, W. (2005). Kompetencje współczesnego nauczyciela. Neodidagmata, 27/28, 15–28. https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/3096/1/strykowski.pdf
Szabała-Walczuk, A. (2013). Stres i wypalenie zawodowe w pracy nauczyciela. W: B. Akimjaková, A. Famuła-Jurczak, P. Mazur, O. Račková (red.), Nauczyciel kreatotrem zmiany (s. 79–96). Verbum.https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/11180/Nauczyciel%20kreatorem%20zmiany.pdf
Śnieżyński, M. (2006). Sztuka dialogu – teoretyczne założenia a szkolna rzeczywistość. Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej w Krakowie.
Uniwersytet Jagielloński. (2021). Dydaktyka WOS w szkole podstawowej. Karta opisu przedmiotu. https://sylabus.uj.edu.pl/pl/document/74a57226-a0ad-4fd3-8516-e4922277f963.pdf
Urbaniak, M. (2014). Gorzki smak płynnej nowoczesności. Wybrane zagadnienia z filozofii społecznej Zygmunta Baumana. Kwartalnik Naukowy Uczelni Vistula, 4(42), 5–27.
Woszczyk, A. (2000). Dekonstrukcja ponowoczesna w etyce a problem autonomii moralnej jednostki w ujęciu Zygmunta Baumana. Pisma Humanistyczne, 2, s. 7–12.
Załęski, P. (2019). Komentarz do podstawy programowej przedmiotu wiedza o społeczeństwie. W: P. Załęski, J. Korzeniowski, Vademecum nauczyciela – wdrażanie nowej podstawy programowej w szkole ponadpodstawowej – wiedza o społeczeństwie (s. 45–65). Ośrodek Rozwoju Edukacji.
Zellma, A. (2014). Kompetencje nauczyciela wiedzy o społeczeństwie jako warunek skutecznej edukacji obywatelskiej. Studia Redemptorystowskie, (12), 495–505.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Wojciech Dutka
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.