Schlagworte
Stanisław Lem
adaptacja filmowa
literatura SF
film czeski
Zitationsvorschlag
Abstract
Artykuł przedstawia pierwsze ważne filmy science fiction powstałe w Czechosłowacji w trzech dekadach – latach 40., 50. oraz 60. ubiegłego wieku, pokazując, że stanowią one podwaliny tego typu kina u naszych południowych sąsiadów. Wszystkie realizują odmienny model ekranowej fantastyki, lecz w odróżnieniu od Krakatit (1948). Otakara Vávry nadającego mu rys pesymizmu, inny od huma-nistycznego optymizmu literackiego pierwowzoru (powieść K. Čapka) i wtłaczającego go w kontekst powojennych zagrożeń atomowych, a także feerycznego, pełnego wdzięku XIX-wiecznej grawiury ilustrującej powieści Julesa Verne’a filmu Karela Zemana Diabelski wyna-lazek (1958), to właśnie najpóźniej powstała (niezaznaczona w napisach czołowych) adaptacja powieści Stanisława Lema Obłok Magellana, zatytułowana – Ikaria XB-1 (1963) w reżyserii J. Poláka okazał się najbardziej nowoczesnym, bo stawiającym na realizm, utworem czeskiego kina SF tamtego okresu.
Literaturhinweise
Brzóstowicz-Klajn Monika. Tomasz Morus w mundurku pioniera, czyli utopia i utopijność w polskim socrealizmie. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2012.
Czaplińska Joanna. Dziedzictwo robota. Współczesna czeska fantastyka naukowa. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe US, 2001.
Garbicz Adam, Klinowski Jacek. Kino, wehikuł magiczny. Podróż druga 1950-1959. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1987.
Guzek Mariusz. „Krakatit i Ciemne słońce – adaptacje prozy Karela Čapka autorstwa Otokara Vávry”. Hrabal i inni. Adaptacje czeskiej literatury. Red. E. Ciszewska, E. Nurczyńska-Fidelska. Łódź: Wydawnictwo PWSFTviT oraz Uniwersytetu Łódzkiego, 2013. S. 9-26.
Jarzębski Jerzy. Pożegnanie z emigracją. O powojennej prozie polskiej, Kraków: Wydawnictwo Literackie,1988.
Kołodyński Andrzej, Dziedzictwo wyobraźni. Historia filmu sf. Warszawa: Wydawnictwo Alfa, 1989.
Nycz Ryszard. „O nowoczesności jako doświadczeniu”. Teksty Drugie (3) 2006. S. 4-9.
Lizenz
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license