Abstract
Forced migration has become an important topic in nonfiction in recent years. The authors of the article analyze two contemporary reportage books – Nawet jeśli umrę w drodze (Even if I Die on the Way) by Monika Białkowska and The Naked Don’t Fear the Water. An Underground Journey with Afghan Refugees by Matthieu Aikins – based on Kenneth Burke’s concept of dramatism. Both reportages present the fate of refugees who set out on a risky and unknown journey in search of safety. Their authors draw attention to a broader social problem – a reaction to the arrival of migrants that may undermine the fundamental principles of humanism and solidarity. This analysis shows how the scene, as the dominant element of the pentad, determines the other elements in reportages – act, agent, agency and purpose – and what are the relations between them. The use of Burke’s pentad allows us to show the tragic nature of a refugee’s plight, forced by circumstances to make desperate decisions. They become not only victims of a series of unfavourable circumstances, but also active subjects striving to survive and enter dialogue.
References
Aikins Matthieu (2022), Nadzy nie boją się wody. Reportaż o ucieczce przed wojną, przeł. Tomasz Macios, Znak Koncept, Kraków.
Baczko Bronisław (1994), Wyobrażenia społeczne. Szkice o nadziei i pamięci zbiorowej, przeł. Małgorzata Kowalska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Białkowska Monika (2022), Nawet jeśli umrę w drodze. Twarzą w twarz z uchodźcami, Prószyński i S-ka, Warszawa.
Burke Kenneth (1977), Tradycyjne zasady retoryki, przeł. Stanisław Biskupski, „Pamiętnik Literacki”, nr 68 (2), s. 219-250.
Burke Kenneth (1962), A Grammar of Motives and a Rhetoric of Motives, Cleveland: The World Publishing Company.
Głowiński Michał (2007), Retoryka nienawiści, „Nauka” 2007, nr 2, s. 19-27. Gosk Hanna (2012), Konstruowanie psychospołecznej przestrzeni sąsiada. Niemiecki Zachód i rosyjski Wschód w reportażowo-podróżniczej prozie polskiej ostatnich lat, „Porównania”, nr 11, s. 247-263. DOI: https://doi.org/10.14746/p.2012.11.11227
Griffin Em (2011), A First Look at Communication Theory, New York: McGraw-Hill Education.
Mokrzan Michał (2016), Antropologia retoryki. Inspiracje Burke’owskie w amerykańskiej antropologii kulturowej, „Zeszyty Etnologii Wrocławskiej”, nr 1 (24), s. 127-148.
Ornatowski Cezar M. (2021), Retoryka uzbrojona: walka o świadomość we współczesnej przestrzeni medialnej, „Res Rhetorica” nr 8 (4), s. 14-39. DOI: https://doi.org/10.29107/rr2021.4.1
Pstrąg Jakub (2022), Różne twarze uchodźcy – o retorycznych strategiach zarządzania kryzysem na przykładzie historii „dzieci z Michałowa”, „Res Rhetorica”, nr 9 (3), s. 63-79. DOI: https://doi.org/10.29107/rr2022.3.4
Wolny-Zmorzyński Kazimierz, Kaliszewski Andrzej, Furman Wojciech (2006), Gatunki dziennikarskie. Teoria, praktyka, język, Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne, Warszawa.
Zelizer Barbie (2008), Why memory’s work on journalism does not reflect journalism’s work on memory, „Memory Studies”, nr 1 (1), s. 79-87. DOI: https://doi.org/10.1177/1750698007083891
License
Copyright (c) 2025 Paweł Sarna, Ewelina Tyc
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license