Rozpacz i pragnienie cudu - Miłosz wobec Zdziechowskiego
PDF
EPUB
MOBI

Słowa kluczowe

Miłosz
Zdziechowski
zło
Bóg
cud

Jak cytować

Banowska, L. (2012). Rozpacz i pragnienie cudu - Miłosz wobec Zdziechowskiego. Porównania, 10, 39–56. https://doi.org/10.14746/p.2012.10.11255

Abstrakt

Artykuł omawia relację między Miłoszem a Marianem Zdziechowskim (historykiem literatury, idei, myślicielem chrześcijańskim) na podstawie eseju Religijność Zdziechowskiego (1943) oraz wiersza Zdziechowski (tom To, 2000). Kluczowym problemem obu tekstów jest asymilacja filozofii pesymizmu w obręb chrześcijaństwa. Podejmując odwieczne pytanie teodycei, jak możliwe jest zło w świecie stworzonym przez dobrego Boga, Miłosz przedstawia odpowiedź Zdziechowskiego (podążającego za Secrétanem i Sołowjowem): świat jest skażony złem, jest bezładem i bezrozumem i jako taki nie mógł wyjść z ręki Boga. Rzeczywistości zła negującej istnienie Stwórcy i prowadzącej do rozpaczy przeciwstawiony jednak zostaje głos doświadczenia wewnętrznego rozpoznający istnienie Boga jako miłości. Ta sprzeczność logiczna, wymagająca przekroczenia przez rozum jego własnych ograniczeń, prowadzi myśliciela do odkrycia Boga jako niemożliwego, a istniejącego, jako cudu, który należy afirmować. Kreśląc portret profesora, Miłosz rozpoznaje w nim w jakiejś mierze własne rysy: wynikający z wrażliwości na cierpienie realizm doświadczenia, heroizm wiary i myślenia religijnego oraz „głód Boga”, duchową tęsknotę za innym wymiarem, poruszającą nie tylko intelekt, ale i wyobraźnię.

https://doi.org/10.14746/p.2012.10.11255
PDF
EPUB
MOBI

Bibliografia

Franaszek Andrzej, Miłosz. Biografia. Kraków, Znak 2011, s. 769

Miłosz Czesław, Religijność Zdziechowskiego, w: Legendy nowoczesności. Kraków, Wydawnictwo Literackie 1996, s. 95–117

Miłosz Czesław, Zdziechowski, w: To. Kraków, Zank 2000, s. 62–65.

Skoczyński Jan, Pesymizm filozoficzny Mariana Zdziechowskiego. Wrocław – Kraków, Ossolineum 1983.

Wasilewski Witold, Marian Zdziechowski wobec myśli rosyjskiej XIX i XX wieku. Warszawa, Wydawnictwo Neriton 2005.

Skoczyński Jan, Wroński Artur (red.), Marian Zdziechowski 1861–1938 w 70. rocznicę śmierci. Kraków, Księgarnia Akademicka, 2009.

Czesława Miłosza autoportret przekorny. Rozmowy przeprowadził Aleksander Fiut. Wydawnictwo Literackie, Kraków 1994, s. 219.

Miłosz Czesław, Religijność Zdziechowskiego, w: Legendy nowoczesności. Kraków, Wydawnictwo Literackie 1996, s. 95.

Zdziechowski Marian, Pesymizm, romantyzm a podstawy chrześcijaństwa. Warszawa 1993, t. 1, s. 316.

Miłosz Czesław, Rzeczywistość, w: Ogród nauk, Lublin 1986, s. 32.

Miłosz Czesław, Inne abecadło, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1998, s. 140.