Słowa kluczowe
Witold Wirpsza
The Family of Man
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł przedstawia sposób powiązania fotografii i poezji na przykładzie czterech utworów z Komentarzy do fotografii Witolda Wirpszy. Wyróżnione i zanalizowane zostały trzy obszary wzajemnych interakcji: (a) zasada funkcjonowania foto-tekstualnego dyptyku i rola, jaką pełni tu poetycki opis; (b) zasada analogii formalnej, zgodnie z którą niektóre parametry monologu lirycznego mają swoje źródło w formalnych właściwościach zdjęcia; oraz najważniejsza (c) zasada transformacji znaczeń kompozycyjnych. Polega ona na dwustopniowej interwencji: tekst poetycki najpierw stara się zneutralizować wizualne znaczenia kompozycyjne (faza negatywna), a następnie stwarza własną interpretację fotografii (faza pozytywna).
Bibliografia
Andersen A. Peter (2010), Mowa ciała, przeł. Anna Zdziemborska, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań.
Barthes Roland (1996), Światło obrazu. Uwagi o fotografii, przeł. Jacek Trznadel, Wydawnictwo KR, Warszawa.
Bernhart Walter (2007), Function of Description in Poetry, w: Description in Literature and Other Media, red. Werner Wolf, Walter Bernhart, Rodopi, Amsterdam–New York.
Frank Robert (1951), Near Victoria Station, https://tinyurl.com/rmym4398 [dostęp 26.09.2020].
Grądziel-Wójcik Joanna (2001), Poezja jako teoria poezji. Na przykładzie twórczości Witolda Wirpszy, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Jankowicz Grzegorz (2017), Wirpsza i poetyka spojrzenia, w: tenże, Komentarze do fotografii, Instytut Mikołowski, Mikołów.
Heraklit z Efezu (2005), Zdania, przeł. Adam Czerniawski, słowo/obraz terytoria, Gdańsk.
Jaworski Stanisław (2003), Niespodzianki awangardy, w: tenże, Zakręty i przełomy. Studia o literaturze XX wieku, Collegium Collumbinum, Kraków, s. 23–34
Kałuża Anna (2008), Wola odróżnienia. O modernistycznej poezji Jarosława Marka Rymkiewicza, Julii Hartwig, Witolda Wirpszy i Krystyny Miłobędzkiej, Universitas, Kraków.
Kress Gunther, Leeuwen van Theo (2006), Reading Images: The Grammar of Visual Design, Routlege, London.
Kwiatkowski Jerzy (1963), Poezja infernalna, „Życie Literackie”, nr 16, s. 9.
Leśniak Kamila (2013), The Family of Man po latach. Wokół krytyki i recepcji wystawy, „Roczniki Humanistyczne”, nr 4, s. 205–240.
Pawelec Dariusz (2013), Wirpsza wielokrotnie, Instytut Mikołowski, Mikołów.
Pietrzak Wit (2014), Anty-mitologia Witolda Wirpszy. Komentarz do Komentarzy do fotografii, „Ruch Literacki”, z. 4–5, s. 505–515.
Rabb M. Jane (1995), Introduction. Notes toward a history of literature and photography, w: Literature and photography, interactions 1840–1990: a critical anthology, red. Jane M. Rabb, University of New Mexico Press, New Mexico, s. xxxv-lviii.
Rückle Horst (2001), Mowa ciała dla menadżerów, przeł. Tomasz Soróbka, Wydawnictwo Astrum, Wrocław.
Stala Marian (2000), Przeciw fotografii. O jednym wierszu Zbigniewa Herberta, w: Poznawanie Herberta 2, wybór i wstęp Andrzej Franaszek, Wydawnictwo Literackie, Kraków, s. 398–413.
Steichen Edward (1955), Introduction, w: The family of man; the photographic exhibition created by Edward Steichen for the Museum of Modern Art, Museum of Modern Art, New York, s. 4–5.
Szymański P. Wiesław (1981), Rozmowy z pisarzami, Znak, Kraków.
The family of man; the photographic exhibition created by Edward Steichen for the Museum of Modern Art (1955), Museum of Modern Art, New York.
Webster Richard (2014), Współczesna mowa ciała: kompletny przewodnik, jakiego potrzebujesz, przeł. Katarzyna Karczewska, Studio Astropsychologii, Białystok.
Wirpsza Witold (1962), Komentarze do fotografii, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Wirpsza Witold (2017), Komentarze do fotografii (2017), Instytut Mikołowski, Mikołów.
Licencja
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license