Ostalgia i bezpowrotność w Środkowoeuropejskim kinie przełomu
PDF (Język Polski)
EPUB (Język Polski)
MOBI (Język Polski)

Ключевые слова

ostalgia
pamięć
film
transformacja
Europa Środkowo-Wschodnia

Как цитировать

Dabert, D. (2012). Ostalgia i bezpowrotność w Środkowoeuropejskim kinie przełomu. Porównania, 11, 139–156. https://doi.org/10.14746/p.2012.11.11181

Аннотация

Tekst poświęcony został ostalgii – zdeformowanej pamięci o komunizmie, która pojawiła się w krajach byłego bloku wschodniego, gdzie znalazła swoje odbicie w dyskursie publicznym, w debatach historycznych, politologicznych, w formach aktywności medialnej a także w sztuce literackiej i filmowej. Ostalgia przybiera zróżnicowane formy uwzględniające uwarunkowania lokalne: kształt i nasilenie powojennego reżimu, konteksty historyczne, społeczne, obyczajowe a także mentalnościowe. Cechy, które pozwalają oddać specyfikę ostalgicznej pamięci to: wybiórczość, niedokładność, niepełność, niedoskonałość. Jeśli ostalgia budowana jest na sentymencie do pewnych aspektów przeszłości to jej zaprzeczenie, które nazwać można bezpowrotnością znajduje swoje źródło w resentymentach do przeszłości, przejawiając się w niechęci do wspominania, ucieczką od przeszłości w prezentyzm, ale także sięgania do najciemniejszych doświadczeń czasów komunizmu. Tekst ujawnia zjawisko ostalgii i bezpowrotności odnalezione w filmach środkowoeuropejskich, zrealizowanych po przełomie 1989 roku.

https://doi.org/10.14746/p.2012.11.11181
PDF (Język Polski)
EPUB (Język Polski)
MOBI (Język Polski)

Библиографические ссылки

Wójcicki Kazimierz, Zagadnienie historiografii pamięci, http://kazwoy.wordpress.com/niemcy/ zagadnienie-historiografii-pamieci/

Szacka Barbara, Czas przeszły pamięć mit. Warszawa, ISP PAN 2006.

Le Goff Jaqcues, History and Memory. Nowe York 1992.

Teraźniejszość i pamięć przyszłości. Rozumienie historii w literaturze polskiej. Red. H. Gosk, A. Zieniewicz. Warszawa 2006.

Wobec przeszłości: pamięć przeszłości jako element kultury współczesnej. Red. A. Szpociński. Warszawa, Instytut im. A. Mickiewicza 2005.

Hankała Andrzej, Wybiórczość ludzkiej pamięci. Warszawa, Wydawnictwo UW 2001.

Assmann Aleida, 1998 – Między historią a pamięcią. Przeł. M. Saryusz-Wolska, w: Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka. Red. M. Saryusz-Wolska. Kraków, WUJ 2009, s. 158.

Nóvé Bela, Wspomnienia z czasów samowładztwa, czyli samowładztwo pamięci. Przeł. J. Goszczyńska, w: Nostalgia. Eseje o tęsknocie za komunizmem. Red. F. Modrzejewski, M. Sznajderman. Wołowiec, Czarne 2002, op. cit., s. 190.

Andruchowycz Jurij, Romans z uniwersum. Przeł. O. Hnatiuk, w: Nostalgia. Eseje o tęsknocie za komunizmem. Red. F. Modrzejewski, M. Sznajderman. Wołowiec, Czarne 2002, s. 61.

Popescu S., All that Nostalgia. Przeł. J. Struzińska, w: Nostalgia. Eseje o tęsknocie za komunizmem. Red. F. Modrzejewski, M. Sznajderman. Wołowiec, Czarne 2002 s. 104

Šimečka Martin, 110 konarów. Realny socjalizm i płynące zeń nauki. Przeł. L. Engelking, w: Nostalgia. Eseje o tęsknocie za komunizmem. Red. F. Modrzejewski, M. Sznajderman. Wołowiec, Czarne 2002, s. 144.

Boymová Svetlana, Kýč a nostalgie v postsovětskem filmu, w: Film a dějiny 3. Politická kamera – film a stalinismus. Red. K. Feigelson, P. Kopal. Przeł. D. Čenék, T. Jirsa, L. Holubová Mikolašová, Praha 2012, s. 114.

Smoleński Paweł, Za komuny było lepiej czyli o kłopotach wspólnej podróży nad morze, w: Nostalgia. Eseje o tęsknocie za komunizmem. Red. F. Modrzejewski, M. Sznajderman. Wołowiec, Czarne 2002, s. 120.

Wolle Stefan, Wspaniały świat dyktatury. Codzienność i władza w NRD 1971–1989. Przeł. E. Kazimierczak, W. Leder. Warszawa, Wiedza Powszechna 2003, s. 25.

Saryusz-Wolska Magdalena, Ostalgia, „Tygiel Kultury” 2005, nr 9. http://www.tygielkultury.eu/7_9_ 2005/aktual

Fiuk Ewa, Inicjacje, Tożsamość, Pamięć. Kino niemieckie na przełomie wieków. Wrocław, Oficyna Wydawnicza Atut 2012.

Trepte Hans-Christian, O przezwyciężaniu socjalistycznej przeszłości NRD oraz „przełomu” w filmie niemieckim, „Porównania” 2007, nr 4, s. 132.

Trepte Hans-Christian, O przezwyciężaniu socjalistycznej przeszłości NRD, w: Przeszłość w kinie Europy Środkowej i Wschodniej po roku 1989. Red. B. Bakuła, M. Talarczyk-Gubała. Poznań, Wydawnictwo WiS 2009, s. 81.

Kledzik Emilia, Antybohaterowie. Studium o dwóch figurach komunizmu, w: Przeszłość w kinie Europy Środkowej i Wschodniej po roku 1989. Red. B. Bakuła, M. Talarczyk-Gubała. Poznań, Wydawnictwo WiS 2009, s. 99–109.

Pulmann Michal, Konec experimentu. Přestavba a pád komunizmu v Československu. Praha 2011.

Marešová Ina, Svůdný klam poprelikvií. Obzvlášť vydařený ostalgický export. „Cinepur” 2011, nr 11–12.

Pinkas Jaroslav, Jak hrozná doba! Jak krásná léta! Ostalgie jako vzpomínání na normalizaci. „Cinepur” 2011, nr 11–12, s. 67.

Muga Aleksandra, Słodko-gorzkie reminiscencje „miękkiej dyktatury” Janosa Kádára w kinie węgierskim. „Porównania” 2010, nr 7, s. 158.

Golonka-Czajkowska Monika, Podróż do krainy zwanej Nową Hutą, czyli o komunizmie jako atrakcji turystycznej, w: Popkomunizm. Doświadczenie komunizmu a kultura popularna. Red. M. Bogusławska, Z. Grębecka. Kraków, Libron 2010.

Grębecka Zuzanna, Między śmiechem a nostalgią – powroty do komunistycznej przeszłości, w: Popkomunizm. Doświadczenie komunizmu a kultura popularna. Red. M. Bogusławska, Z. Grębecka. Kraków, Libron 2010.

Talarczyk-Gubała Monika, Kultura popularna i nostalgia za komunizmem czy K. Wajda, 07 wciąż się zgłasza, „Kultura Popularna” 2004, nr 4.

Mała encyklopedia obciachu. Praca zbiorowa. M. Rychlewski, A. Januszkiewicz, P. Gogler, M. Klajn, M. Wesołowski, Poznań, Vesper 2008.

Rodzeń I., (N)ostalgia za NDR. (Analiza społeczna). http://www.niemcy-online.pl/spoeczestwo/193-nostalgia-za

Nycz Ryszard, Wprowadzenie. „Nie leczony, chroniczny pogłos”. Trzy uwagi o polskim dyskursie postzależ- nościowym, w: Kultura po przejściach, osoby z przeszłością. Polski dyskurs postzależnościowy – konteksty i perspektywy badawcze. Red. R. Nycz. Kraków, Universitas 2011, s. 8.