Ключевые слова
М. А. Булгаков
Бег
русская литература девятнадцатого–двадцатого веков
поэтика
Как цитировать
Аннотация
В статье рассмотрен инсектный дискурс булгаковских произведений (рассказ Таракан, пьесы Бег и Адам и Ева) в сопоставлении с русской литературной традицией девятнадцатого–двадцатого веков. Прослежено развитие “тараканьей” темы в творчестве писателя середины 1920-х гг. – в частности, показана роль рассказа Таракан в формировании замысла Бега. “Тараканьи” мотивы в произведениях Булгакова сопоставляются с сюжетами ряда его предшественников и современников – Ивана Мятлева, Федора Достоевского, Иеронима Ясинского, Максима Горького, Аркадия Аверченко, Корнея Чуковского, Евгения Замятина, Бориса Лавренёва и др.;
отмечены взаимосвязи между ними. Сравнительный анализ позволяет углубить представление о роли инсектного кода в поэтике Булгакова, внести существенные уточнения в интерпретацию ряда его произведений.
Библиографические ссылки
Averchenko, Arkadij. Sobranie sochinenij v 13 t. Sost., podg. teksta i komm. S. S. Nikonenko. T. 12. M.: Dmitrij Sechin, 2014.
Averincev, Sergej. “Vel’zevul”. Mify narodov mira. Enciklopediya v 2 t. Gl. red. S. A. Tokarev T. 1. M.: Sovetskaya enciklopediya, 1991. 229.
Belozerskaya–Bulgakova, Lyubov’. Vospominaniya. M.: Hudozhestvennaya literatura, 1990.
Bulgakov, Mihail. Sobranie sochinenij v 8 t. Sost. i komm. E. A. Yablokova. M.: AST; Astrel’; Vostok–Zapad, 2007–2011.
Chukovskij, Kornej. Sobranie sochinenij v 15 t. Sost., komment. E. Chukovskoj. T. 1. M.: Agentstvo FTM, Ltd., 2013.
Chukovskij, Kornej. Sobranie sochinenij v 15 t. Sost., komment. E. Chukovskoj. T. 13. M.: Agentstvo FTM, Ltd., 2013.
Dal’, Vladimir. Poslovicy russkogo naroda v 2 t. T. 2. M.: Hudozhestvennaya literatura, 1984.
Danilevskij, Grigorij. Sochineniya v 8 t. T. 2. SPb.: Tipografiya M. M. Stasyulevicha, 1890.
Dostoevskij, Fedor. Polnoe sobranie sochinenij v 30 t. Gl. red. V. G. Bazanov. T. 10. L.: Nauka, 1974.
Dzhuliani, Rita. “Zhanry russkogo narodnogo teatra i roman M. Bulgakova ‘Master i Margarita’”. M. A. Bulgakov-dramaturg i hudozhestvennaya kul’tura ego vremeni. Red. A. A. Ninov. M.: Soyuz teatral’nyh deyatelej RSFSR, 1988. 312–333.
Elistratov, Vladimir. “Novyj tarakan.” Neva 12 (2006): 222–242.
Gogol’, Nikolaj. Polnoe sobranie sochinenij v 14 t. Gl. red. N. L. Meshcheryakov. T. 6. M.; L.: Izdatel’stvo AN SSSR, 1951.
Gor’kij, Maksim. Polnoe sobranie sochinenij. Hudozhestvennye proizvedeniya v 25 tomah. Gl. red. L. M. Leonov. T. 18. M.: Nauka, 1973.
Gura, Aleksandr. “Tarakany”. Slavyanskie drevnosti. Etnolingvisticheskij slovar’ pod red. N. I. Tolstogo v 5 tomah. T. 5. M.: Mezhdunarodnye otnosheniya, 2012. 239–241.
Himich, Vera. V mire Mihaila Bulgakova. Ekaterinburg: Izdatel’stvo Ural’skogo universiteta, 2003.
Hogue, Charles. “Cultural Entomologie”. Annual Review of Entomology 32 (1987): 181–189.
Insects in Literature and the Arts. Ed. by L. Talairach-Vielmas and M. Bouchet.
Bruxelles; Bern; Berlin; Frankfurt am Main; New York; Oxford; Wien: Peter Lang, 2014.
Ivan’shina, Elena. Metamorfozy kul’turnoj pamyati v tvorchestve Mihaila Bulgakova. Voronezh: Nauchnaya kniga, 2010.
Krinicyn, Aleksandr. “‘Zhil na svete tarakan…’: Stilisticheskie osobennosti basni iz Besov F. M. Dostoevskogo”. Russkaya rech’ 5 (2016): 12–20.
Lavrenev, Boris. Sobranie sochinenij v 6 t. Sost. i podg. teksta A.YU. Lavreneva. T. 1. M.: Hudozhestvennaya literatura, 1982.
Loseff, Lev. On the Benefjcience of Censorship: Aesopian Language in Modern Russian Literature. Munchen: Otto Sagner, 1984.
Lukin, Evgenij. “Filosofiya kapitana Lebyadkina”. Neva 4 (2006): 240–256.
Morris, Brian. Insects and human Life. Oxford; New York: Berg, 2004.
Myatlev, Ivan. Stihotvoreniya: Sensacii i zamechaniya gospozhi Kurdyukovoj. Vstup. st. i sost. N. A. Kovarskogo; podg. teksta i prim. N. A. Kovarskogo i E. P. Bahmet’evoj. L.: Sovetskij pisatel’, 1969.
Pavlovskij, Evgenij. “Tarakany”. Bol’shaya medicinskaya enciklopediya v 35 t. Gl. red. N. A. Semashko. T. 32. M.: Gosudarstvennoe izdatel’stvo biologicheskoj i medicinskoj literatury, 1935. 374–375.
Primochkina, Natal’ya. “Hudozhestvennye iskaniya M. Gor’kogo nachala 1920-h godov (rasskaz O tarakanah)”. Izvestiya RAN. Seriya literatury i yazyka. T. 67. № 4 (2008): 32–40.
“Protokol obsuzhdeniya p’esy M. A. Bulgakova Beg”. Neizdannyj Bulgakov: teksty i materialy. Pod red. E. Proffer. Ann Arbor: Ardis, 1977. 85–87.
Tolstoj, Aleksej. Sobranie sochinenij v 10 t. Pod red. A. V. Alpatova. YU. A. Krestinskogo, A. S. Myasnikova i dr. T. 3. M.: Gosudarstvennoe izdatel’stvo hudozhest-vennoj literatury, 1958.
Vasilenko, Nikolaj. “Oprichnina”. Enciklopedicheskij slovar’ F. A. Brokgauza i I. E. Efrona v 86 p/t. T. 22. SPb: Tipolitografiya I. E. Efrona, 1897. 45–46.
Yablokov, Evgenij. Hudozhestvennyj mir Mihaila Bulgakova. M.: Yazyki slavyanskoj kul’tury, 2001.
Yablokov, Evgenij. Mihail Bulgakov i mirovaya kul’tura. Spravochnik-tezaurus. SPb.: Dmitrij Bulanin, 2011.
Yablokov, Evgenij. Podval mastera. M. A. Bulgakov: poetika i kul’turnyj kontekst. M.: POLIMEDIA, 2018.
Yasinskij, Ieronim. Tarakanij bunt: Russkaya povest’. SPb.: V. S. Balashov i Ko, 1899.
Zamyatin, Evgenij. Sobranie sochinenij v 5 t. Sost., podg. teksta i komm. S. Nikonenko i A. Tyurina. T. 2. M.: Russkaya kniga, 2003.
Zamyatin, Evgenij. Sobranie sochinenij v 5 t. Sost., podg. teksta i komm. S. Nikonenko i A. Tyurina. T. 3. M.: Russkaya kniga, 2004.
Zhukovskij, Vasilij. Polnoe sobranie sochinenij i pisem v 20 t. Gl. red. A. S. Yanushkevich. T. 1. M.: Yazyki russkoj kul’tury, 1999.
Zlydneva, Natal’ya. “Insektnyj kod russkoj kul’tury XX veka”. Absurd i vokrug. Otv. red. O. D. Burenina. M.: Yazyki slavyanskoj kul’tury, 2004. 241–258.
Zoshchenko, Mihail. Sobranie sochinenij v 3 t. Sost., podg. teksta, vstup. st., prim.
Yu.V. Tomashevskogo. T. 1. L.: Hudozhestvennaya literatura; Leningradskoe otdelenie, 1986.
Лицензия
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license