Ključne besede
Julian Tuwim
Bronisława Wajs (Papusza)
Cyganie
Romowie
poezja
stalinizm
Kako citirati
Povzetek
Szkic rekonstruuje w oparciu o archiwalną korespondencję między poetami wczesny okres zainteresowań cyganologicznych Jerzego Ficowskiego, którym towarzyszyła znajomość z Julianem Tuwimem, jego życzliwy, choć ambiwalentny, bo ideologizujący patronat. Przyciąganie się tych dwóch osobowości – Tuwima i Ficowskiego – w ówczesnym stalinowskim kontekście politycznym miało także negatywne następstwa. Nadało szczególny dramatyzm tej ryzykownej sytuacji, polegającej na przekraczaniu przez Ficowskiegobadacza granic zamkniętej obyczajowości cygańskiej, i równoczesnym wprowadzeniu do oficjalnego, skażonego ideologią życia literackiego poetki cygańskiej Bronisławy Wajs – Papuszy. Ceną za przyswojenie jej poezji szerszemu odbiorcy stał się ostracyzm wspólnoty cygańskiej, który wykluczył Papuszę z tej społeczności i zrodził u niej chorobę nerwową wynikającą z poczucia zagrożenia.
Literatura
Myślę, więc nie ma mnie. Z Jerzym Ficowskim rozmawia Lidia Ostałowska [1994]. W: Wcielenia Jerzego Ficowskiego według recenzji, szkiców i rozmów z lat 1956-2007. Wyb., oprac. i wstępem opatrzył P. Sommer. Sejny 2010, s. 652.
Ficowski Jerzy, Tańcowała Małgorzatka z Cyganami. W idem: Demony cudzego strachu. Wspominki cygańskie. Warszawa, Nisza 1986, s. 193.
Tuwim Julian, Cicer cum caule czyli groch z kapustą. Panopticum i archiwum kultury. „Problemy” 1949, nr 11, s. 779.
Ficowski Jerzy, Cyganie polscy. Szkice historyczno-obyczajowe. Warszawa, PIW 1953.
Wspomnienia o Julianie Tuwimie. Red. W. Jedlicka i M. Toporowski. Warszawa 1963, s. 351.
Mróz Lech, Od Cyganów do Romów. Z Indii do Unii Europejskiej. Warszawa, Wydawnictwo DiG 2007, s. 211–216.
Bartosz Adam, Dokumenty do dramatu Papuszy – rok 1954. „Rocznik Tarnowski” 2012, t. 17.
Tuwim Julian, Cyganie (Rozmowa z Jerzym Ficowskim). „Problemy” 1950, nr 10.
Ficowski Jerzy, Rozmowa o Cyganach. „Życie Warszawy” 1953, nr 299 z 16 XII s. 5 (rozmawiał M.W.)
Bartosz Adam, Jerzy Ficowski – Sownakuno (1924–2006). „Literatura Ludowa” 2006, nr 6, s. 74.
Matywiecki Piotr, Twarz Tuwima. Warszawa, W.A.B. 2008, s. 365–368.
Tuwim Julian, Listy do przyjaciół-pisarzy. Oprac. T. Januszewski. Warszawa, Czytelnik 1979, s. 447.
Kandziora Jerzy, Socjalistyczne pierwiastki wczesnej poezji Jerzego Ficowskiego. W: Literatura i socjalizm. Red. K. Chmielewska, D. Krawczyń- ska, G. Wołowiec. Warszawa, IBL PAN 2012.
Ficowski Jerzy, Karty z raptularza. „Świat” 1955, nr 19–36, 38
Ficowski Jerzy, Wspominki starowarszawskie. Karty z raptularza. Warszawa, Czytelnik 1959.
Sawicka Jadwiga, Julian Tuwim. Warszawa 1986, s. 261–272.
Budził się od własnego krzyku. „Gazeta Świąteczna” 2006, nr 211 z 9/10 IX, s. 26.
Nieznany list Jerzego Ficowskiego, Warszawa 1979.
http://www.polskie radio.pl/8/755/Artykul/364583,Jerzy-Ficowski-%E2%80%93-refleksje-i-wspomnienia (data dostępu: 13 IX 2012).
Braun Andrzej, Pamflet na rówieśników czyli o tchórzostwie. „Nowa Kultura” 1952, nr 9 z 2 III s. 4.
Tuwim Julian, Wierszy wybrane. Oprac. M. Głowiński. Wyd. 4 rozsz. Wrocław 1986, s. XLIV.
Tuwim Julian, Nieszczęsny Cagliostro. Nieznane teksty Juliana Tuwima. Szkic biograficzny. Oprac. i przypisy T. Cieślak. Łódź 2003.
Jerzy Ficowski. Bibliografia za lata 1947–2009. Oprac. J. Kandziora. Sejny 2010, s. 4, 14, 32.
Licenca
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license