Ključne besede
paranoja
masochizm
sadyzm
Deleuze
Kako citirati
Povzetek
Artykuł prezentuje „bliskie czytanie” (close reading) opowiadania Biesiada u hrabiny Kotłubaj Witolda Gombrowicza z jego debiutanckiego tomu Pamiętnik z okresu dojrzewania z 1933 roku. Zasadza się na dwóch na dwóch konceptach teoretycznych: z jednej strony jest to narracja paranoiczna w znaczeniu, jakie nadała temu pojęciu Eve Kosofsky Sedgwick, a z drugiej strony – sadyzm (jako niekomplementarny w stosunku do masochizmu) w znaczeniu Gilles’a Deleuze’a (z eseju Chłód i okrucieństwo). Autor poszukuje subwersji społecznej w tej groteskowej wizji obrazów klas u Gombrowicza i odnajduje ją w sadyzmie instytucji arystokracji, która przesuwa głównego bohatera opowiadania na „pozycję paranoiczną”.
Literatura
Deleuze, Gilles. „Coldness and Cruelty”. Masochism. Gilles Deleuze “Coldness and Cruelty” and Leopold von Sacher Masoch “Venus in Furs”. Przeł. Jean McNeil. Nowy Jork: Zone Books, 1991. S. 9–138.
Freud, Sigmund. „Psychoanalityczne uwagi o autobiograficznie opisanym przypadku paranoi (dementia paranoides)”. Freud, Sigmund. Charakter a erotyka. Dzieła T. 2. Przeł. Robert Reszke, Dariusz Rogalski. Red. R. Reszke. Warszawa: Wydawnictwo KR, 1996. S. 105–176.
Głowiński, Michał. Gombrowicz i nadliteratura. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2002.
Gombrowicz, Witold. „Biesiada u hrabiny Kotłubaj”. Gombrowicz, Witold. Bakakaj i inne opowiadania. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2010. S. 84–113.
Gombrowicz, Witold. Pamiętnik z okresu dojrzewania. Warszawa: Towarzystwo Wydawnicze „Rój”, 1933.
Graczyk, Ewa. Przed wybuchem wstrząsnąć. O twórczości Witolda Gombrowicza w okresie międzywojennym. Gdańsk: słowo/obraz /terytoria, 2004.
Kijowski, Andrzej. „Strategia Gombrowicza”. Gombrowicz i krytycy. Wybór i opracowanie Z. Łapiński. Kraków – Wrocław: Wydawnictwo Literackie, 1984. S. 429–465.
Schreber, Daniel Paul. Pamiętniki nerwowo chorego wraz z suplementami i aneksem. Przeł. Renata Darda-Staab. Kraków: Libron, 2006.
Sedgwick, Kosofsky Eve. „Czytanie paranoiczne, czytanie reparacyjne, albo: masz paranoję i pewnie myślisz, że ten tekst jest o tobie”. Przeł. Magda Szcześniak. Widok. Teorie i praktyki kultury wizualnej 5 (2014). S. 1–36.
Licenca
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license