Povzetek
Northern Ireland owes its existence to a partition of Ireland that took place a century ago. The knottiest problems involved in the UK’s recent divorce with the European Union can be traced back not only to the Belfast Agreement of 1998 but also to the establishment of a new border, and a new borderland, in the island of Ireland in 1922. The same year (1922) saw the coming into effect of a partition of Upper Silesia, which was triggered by the events and political decisions taken in 1921. The primary focus of this essay is on literary representations of crises and anxieties connected with the transformations of the geopolitical statuses of the two provinces (i.e. Northern Ireland and Upper Silesia) and selected historical, political and cultural parallels between them. Those anxieties are exemplified and illustrated by the leading characters of Glenn Patterson’s Where Are We Now? (2020) and Szczepan Twardoch’s Pokora (2020). Both novels yield to provincial readings that explore basic aporias of uprootedness, displacement, deterritorialization and identity crises, collectively identified here as borderland anxieties. In consequence, transnational and postnational perspectives that emerge from Patterson’s and Twardoch’s works count as proactive responses, encoded in literary texts, to current geopolitical crises in Europe.
Literatura
Bernard, Anna. “Forms of Memory: Partition as a Literary Paradigm.” Alif: Journal of Comparative Poetics 30 (2010): 9–33.
Buckland, Philip. “‘A Protestant Parliament and a Protestant State’: Regional Government and Religious Discrimination in Northern Ireland, 1921–39.” Eds. A. C. Duke and C. A. Tames. Britain and The Netherlands. Dordrecht: Springer, 1981. 231–242.
Carrell, Severin and Rory Carroll. “Holyrood and Stormont Reject ‘disastrous’ Brexit Trade Deal.” The Guardian, 30 Dec. 2020, https://tinyurl.com/3a6sfcuz. Accessed 14 January 2021.
de Mars, Sylvia et al. Bordering Two Unions: Northern Ireland and Brexit. Bristol: Policy Press, 2018.
Demshuk, Andrew. “Reinscribing Schlesien as Śląsk: Memory and Mythology in a Postwar German-Polish Borderland.” History and Memory 24.1 (Spring/Summer 2012): 39–86.
Denzin, N. K. Interpretive interactionism. Newbury Park, CA: Sage, 1989.
Doyle, John and Eileen Connolly. “Brexit and the Northern Ireland Question.” The Law & Politics of Brexit. Ed. Federico Fabbrini, Oxford: Oxford University Press, 2017. 139–159.
Drong, Leszek. Tropy konfliktu. Retoryka pamięci kulturowej we współczesnej powieści północnoirlandzkiej. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2019.
Geertz, Clifford. The Interpretation of Cultures: Selected Essays. New York: Basic Books, 1973.
Greenblatt, Stephen et al. Cultural Mobility: A Manifesto. Cambridge: Cambridge University Press, 2009.
Hancock, Landon E. “Narratives of Identity in the Northern Irish Troubles.” Peace & Change 39 (2014): 443–467.
Hicks, Patrick. “A Conversation with Glenn Patterson.” New Hibernia Review/Iris Éireannach Nua 12.2 (2008): 106–119.
Holmquist, Kate. “Sectarian badges of identity.” The Irish Times, May 6, 2006. https://tinyurl.com/w2hxkcz4. Accessed 14 January 2021.
Jenkins, Simon. “Boris Johnson’s Brexit Shenanigans Have Met Their Reckoning in Northern Ireland.” The Guardian, 8 March 2021, https://tinyurl.com/4sm6r6bx. Accessed 9 March 2021.
Kaczmarek, Ryszard. Powstania śląskie 1919–1920–1921. Nieznana wojna polsko-niemiecka. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2019.
Kamusella, Tomasz. The Politics of Language and Nationalism in Modern Central Europe. London: Palgrave Macmillan, 2009.
Kearney, Richard. Postnationalist Ireland: Politics, Culture, Philosophy. London and New York: Routledge, 1997.
Kijonka, Justyna. Tożsamość współczesnych Górnoślązaków. Studium socjologiczne. Katowice: Thesaurus Silesiae, 2016.
Kornprobst, Markus. Irredentism in European Politics: Argumentation, Compromise and Norms. Cambridge: Cambridge University Press, 2008.
Lewandowski, Jan F. Czas autonomii. Chorzów: Alkmena, 2015.
Longley, Edna. The Living Stream: Literature and Revisionism in Ireland. Newcastle upon Tyne: Bloodaxe Books, 1994.
McEvoy, Kieran, Anna Bryson and Amanda Kramer. “The Empire Strikes Back: Brexit, the Irish Peace Process, and the Limitations of Law.” Fordham International Law Journal 43:3 (2020): 609–667.
Moore, Cormac. Birth of the Border: The Impact of Partition in Ireland. Newbridge: Merrion Press, 2019.
Napiórkowski, Marcin. Turbopatriotyzm. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2019.
Nash, Catherine and Bryonie Reid. Partitioned Lives: The Irish Borderlands. London: Routledge, 2013.
O’Toole, Fintan. Heroic Failure: Brexit and the Politics of Pain. London: Head of Zeus, 2018.
Patten, Eve. “Contemporary Irish Fiction.” The Cambridge Companion to the Irish Novel. Ed. J. W. Foster. Cambridge: Cambridge UP, 2006. 259–75.
Patterson, Glenn, Elke D’Hoker and Hedwig Schwall. “Interview with Glenn Patterson.” Études irlandaises 25.1 (2000): 91–101.
Patterson, Glenn. Backstop Land. London: Head of Zeus, 2019.
Patterson, Glenn. Where Are We Now? London: Head of Zeus, 2020.
Peled, Yoav. The Challenge of Ethnic Democracy: The State and Minority Groups in Israel, Poland and Northern Ireland. London and New York: Routledge, 2014.
Polak-Springer, Peter. Recovered Territory: A German-Polish Conflict over Land and Culture, 1919–1989. New York and Oxford: Berghan Books, 2015.
Pospiszil, Karolina. “Transnarodowa literatura górnośląska? Rozważania o próbach tworzenia kanonu małej literatury.” Joseph von Eichendorff (1788–1857) a česko-polské kulturní a umělecké pohraničí / Joseph von Eichendorff i czesko-polskie kulturowe i artystyczne pogranicze. Ed. Lubomir Martinek. Opava: Slezská univerzita v Opavě, KLP – Koniasch Latin Press, 2018. 49–62.
Quinn, Ben and Rory Carroll. “Lyra McKee: man, 52, charged with murder of journalist.” The Guardian, 12 Feb. 2020, https://tinyurl.com/45kzyu86. Accessed 14 January 2021.
Shaw, Kristian. “BrexLit”. Ed. Robert Eaglestone, Brexit and Literature: Critical and Cultural Responses. London and New York: Routledge, 2018.15–30.
Sobolewska, Maria and Robert Ford. Brexitland: Identity, Diversity and the Reshaping of British Politics. Cambridge: Cambridge University Press, 2020.
Strzeja, Szymon. “Jak powstawała granica polsko-niemiecka w powiecie rybnickim.” 2007. https://tinyurl.com/x8jzkczr. Accessed 14 January 2021.
Tonge, Jonathan. “The Impact and Consequences of Brexit for Northern Ireland,” 2017, https://tinyurl.com/62c56753. Accessed 14 January 2021.
Twardoch, Szczepan and Emilia Padoł. “Lubię moje życie w całości. Smakuje mi ta dziwna, kręta historia.” Onet, 16 Sept. 2020, https://tinyurl.com/wykr5tds. Accessed 14 January 2021.
Twardoch, Szczepan and Emilia Padoł. Pokora. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2020.
Upstone, Sara. “Do Novels Tell Us How to Vote?” Ed. Robert Eaglestone, Brexit and Literature: Critical and Cultural Responses. London and New York: Routledge, 2018. 44–58.
Węgrzynek, Krystian. Języki mitu historii, religii w literaturze na Górnym Śląsku. Analiza wybranych dzieł XX wieku regionu pogranicza. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2018.
Wike, Richard et al. European Public Opinion Three Decades After the Fall of Communism. Pew Research Center, October 2019, https://tinyurl.com/yw77e9au. Accessed 14 January 2021.
Wilson, Robert McLiam. Eureka Street. London: Vintage, 1998.
Wilson, Timothy. Frontiers of Violence: Conflict and Identity in Ulster and Upper Silesia 1918-1922. Oxford: Oxford University Press, 2010.
Wysocki, Artur. “Poczucie tożsamości narodowej Polaków w kontekście zachodnioeuropejskim.” Opuscula Sociologica 3.21 (2017): 57–77.
Licenca
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license