Słowa kluczowe
Cyrillic manuscripts
Balkan region
The Polish--Lithuanian Commonwealth
Iwan Wiszeński
Jak cytować
Abstrakt
In the collection of manuscripts of the Princes Chartoryski Library in Cracow, there are two manuscripts (from the beginning of the 17th century) which are related, in academic literature, with the person of Orthodox monk, Iwan Wiszeński. The volumes, described in catalogues as Zlatousts, were to be brought by him directly from the Mt Athos. Codicological and textual analysis of the manuscripts shows that the tomes are not the Zlatousts, but two volumes (Lent and Paschal period) from an extensive collection of Byzantine and Slavic panegyrical works, known as Studios Monastery Homiliarium. Characteristic features of both the books show that the manuscripts were written on the area of the former Polish Republic (The Polish-Lithuanian Commonwealth), thus they may only be copies of the originals brought from the Balkan region (not necessarily the Mt Athos). It is possible that Iwan Wiszeński was engaged personally in the delivery of manuscripts of this type, unpopular in Orthodox literature in the Ruthenian territory, but not of these particular ones.Bibliografia
Boniecki, A. (1905). Herbarz polski. T. 8. Warszawa: Gebethner i Wolff.
Briquet, C.-M. (1907). Les filigranes. Dictionnaire historique des marques du papier dès leur apparition vers 1282 jusqu'en 1600 avec 39 figures dans le texte et 16 112 fac-similés de filigranes. Paris: Alphonse Picard et fils.
Čertorickaâ, T.V. (1980). O načal’nyh ètapah formirovaniâ drevnerusskih literaturnyh sbornikov «Zlatoust» i «Toržestvennik» (triodnogo tipa). W: Istočnikovedenie literatury drevnej Rusi. Leningrad: Izdatel’stvo „Nauka”, s. 96–114.
Čertorickaâ, T.V. (1989). Toržestvennik. W: Slovar’ knižnikov i knižnosti Drevnej Rusi. Vyp. 2 (vtoraâ polovina XIV–XVI v.). Č. 2: L–Â. Otv. Red D.S. Lihačev. Leningrad: Izdatel’stvo „Nauka”, s. 432–435.
Čertorickaâ, T.V. (1990). Toržestvennik i zlatoust v russkoj pis’mennosti XIV–XVII vv. W: Metodičeskie rekomendacii po opisaniû slavâno-russkih rukopisnyh knig. Vyp. III. Č. 2. Moskva: Institut istorii SSSR, AN SSSR, s. 329–381.
Čertorickaja, T.V. (1994). Vorläufiger Katalog Kirchenslavischer Homilien des beweglichen Jahrezyklus. Aus Handschriften des 11.–16. Jahrhunderts vorwiegend ostslavischer Provenienz. Red. T.V. Čertorickaja, H. Miklas. Opladen: Westdeutscher Verlag.
https://doi.org/10.1007/978-3-663-20257-8
Dianova, T.V., Kostûhina, L.M. (1980), Vodânye znaki rukopisej Rossii XVII veka. Po materialam Otdela rukopisej GIM. Moskva: Institut istorii SSSR, AN SSSR.
Granstrem, E.È. (1980). Ioann Zlatoust v drevnej russkoj i ûžnoslavânskoj pis’mennosti (XI—XV vv.). W: Trudy Otdela drevnerusskoj literatury, t. XXXV. Leningrad: Izd-vo Akademii nauk SSSR, s. 345–375.
Granstrem, E.E. (1998). Johannes Chrysostomos im altrussischen und südslavischen Schrifttum des 11.–16. Jahrhunderts. Katalog der Homilien. Red. E.E. Granstrem, O.V. Tvorogov, A. Valevičius, O.V. Tvorogov. Opladen: Westdeutscher Verlag.
Hodana, T. (2015). Ukraińska recepcja postaci i twórczości Iwana Wiszeńskiego. Zarys problemu. W: Zbrojne i ideologiczne konflikty w dawnym piśmiennictwie Słowian i ich echa w nowszej kulturze. Red. M. Kuczyńska, J. Stradomski. Kraków: Wydawnictwo Scriptum, s. 57–70.
Hodana, T. (2017). Ostróg – Lwów – Athos. Iwan Wiszeński i wielkie ośrodki kultury prawosławnej. W: Ośrodki kultury dawnej Słowiańszczyzny i ich znaczenie dziejowe. Red. M. Kuczyńska, J. Stradomski. Kraków: Wydawnictwo Scriptum, s. 211–227.
Ivanova, K. (1977). Cikl velikopostnyh gomilij v gomiliari Mihanoviča. W: Trudy Otdela drevnerusskoj literatury, t. XXXII. Leningrad: Izd-vo Akademii nauk SSSR s. 219–221.
Ivanova, K. (1980). Žitijno-panegiričnoto nasledstvo na T”rnovskata knižovna škola v balkanskata r”kopisna tradiciâ. W: T”rnovska knižovna škola 2. Učenici i posledovateli na Evtimij T”rnovski (Vtori meždunaroden simpozium, VelikoT”rnovo, 20–23 maj 1976 g.). Red. P. Rusev. Sofiâ: Izdatelstvo na BAN, s. 193–214.
Ivanova, K. (1991). Novoizvodnite t”rnovski sbornici i v”pros”t za rolâta na patriarh Evtimij v tehniâ prevod. „Starob”lgarska literatura”, nr 25–26, s. 124–134.
Kolosova, V.P. (1982). Ivan Vyšenskij i Pavel Domživ-Lûtkovič, w: Fedorovskie Čteniâ 1979. Moskva: Izdatel’stvo „Nauka”, s. 24–34.
Kolosova, V.P. (1987). Novye dannye k biografii Pavla Domživ-Lûtkoviča, W: Fedorovskie Čteniâ 1982. Red. E.L. Nemirovskij. Moskva: Izdatel’stvo „Nauka”, s. 115–122.
Laucevičius, E. (1967). Popierius Lietuvoje XV – XVIII a. Vilnius: Leidykla „Mintis”.
Mareş, Al. (1987). Filigranele hârtiei întrebuințate în ț”rile române în secolul al XVI-lea. Bucureşti: Editura Academiei Republicii Socialiste România.
Mircea, I.R. (2005). Répertoire des manuscrits slaves en Roumanie. Auteurs byzantins et slaves. Sofia: Institut d’Étude balkaniques.
Mironowicz, A. (2011). Biskupstwo turowsko-pińskie w XI–XVI wieku. Białystok: Trans Humana.
Mošin, V.A. (1958), K datirovke rukopisej iz sobraniâ A. F. Gil’ferdinga Gosudarstvennoj Publičnoj biblioteki. W: Trudy Otdela drevnerusskoj literatury, t. XV. Leningrad: Izd-vo Akademii nauk SSSR, s. 409–417.
Naumow, A., Kaszlej, A. (2004). Rękopisy cerkiewnosłowiańskie w Polsce. Katalog. Opr. A. Naumow, A. Kaszlej. Współpr. E. Naumow, J. Stradomski. Kraków: Wydawnictwo „Scriptum”.
Nemenskij, O.B., Pidgajko, V.G. (2010). Ioann (Višenskij [Vyšenskij]). W: Pravoslavnaâ ènciklopediâ. T. 23: Innokentij – Ioann Vlah, Moskva 2010, s. 399–400.
Niesiecki, K. (1839). Herbarz polski Kaspra Niesieckiego, t. 4. Lipsk: Dreitkopf und Haertel.
Nikolaj, arhim. (1864). Istoriko-statističeskoe opisanіe Minskoj eparhіi, sostavlennoe rektorom” Minskoj duhovnoj seminarіi, arhimandritom” Nikolaetě. Sanktpeterburg”: Tipografiâ duhovnogo žurnala „Strannik”.
Ostapczuk, J. (2015). Cyrylicki apostoł-ewangeliarz niedzielny z Drukarni Brackiej w Łucku (1640 r.). „Rocznik Teologiczny”, LVII, z. 2, s. 169–202.
Otčet, IPB. (1869). Otčet Imperatorskoj Publičnoj Biblioteki za 1868 g. Sankt-Peterburg”: Pečatnâ V. Golovina, s. 51–62.
PS – Predvaritel’nyj spisok slavâno-russkih rukopisej XI–XIV vv., hranâŝihsâ v. SSSR (dlâ «Svodnogo kataloga rukopisej, hranâŝihsâ v SSSR, do konca XIV v. vklûči tel’no). W: Arheografičeskij Ežegodnik za 1965 god. Moskva: Izdatel’stvo „Nauka”.
Ŝapov, Â.N. (1976). Vostočnoslavânskie i ûžnoslavânskie rukopisnye knigi v sobraniâh Pol’skoj Narodnoj Respubliki. Č. I: Rukopisi sobranij Varšavy i Krakova (Nr Nr 1–93). Moskva: Institut istorii SSSR, AN SSSR.
Siniarska-Czaplicka, J. (1969). Filigrany papierni położonych na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej od początku XVI do połowy XVIII wieku. Warszawa–Wrocław–Kraków: Wydawnictwo PAN.
Sprostranov, E. (1902). Opis na r”kopisite v bibliotekata pri Rilskiâ manastir. Sofiâ.
Temčin, S.Û. (2009). Metodika otoždestvleniâ kirillo-mefodievskih gomilij. W: Die Welt der Slaven (Bd. 39), Sammelbände – Sborniki. Red. P. Rehder, I. Smirnov, München–Berlin: Verlag Otto Sagner, s. 125–137.
Tvorogov, O.V., Čertorickaâ, T.V. (1988). Zlatoust. W: Slovar’ knižnikov i knižnosti Drevnej Rusi. Vyp. 2 (vtoraâ polovina XIV–XVI v.). Č. 1: A–K. Otv. Red. D.S. Lihačov. Leningrad: Izdatel’stvo „Nauka”, s. 358–363.
Zamfirescu, D. (2002). Les grands Ménologs de lecture du Patriarche Euthyme de T”rnovo. W: T”rnovska knižovna škola 7. T”rnovskata knižovna škola i hristiânskata kultura v Iztočna Evropa. Sedmi meždunaroden simpozium (Veliko T”rnovo, 8–10 oktomvri 1999 g.). Red. G. Dančev, Veliko T”rnovo: Universitetsko izdatelstvo „Sv.Sv. Kiril i Metodij”, s. 87–104.
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.