Abstrakt
The aim of the article is to show the connection between affection theory and romantic concepts of emotions (mesmerism and melancholy) in Artur Daniel Liskowacki’s 2007 novel Mariasz. By way of introduction, the author presents in brief the most important research on affective turn conducted in Poland and around the world, and also shows the possibilities of affective reading. The next part of the article is an interpretation of Mariasz. What is more, affection theory, as it is used in the novel, helps us to describe the ambiguous network of relations between the characters more fully and clearly, who experience similar affections, despite the temporal distance between them (romanticism and modernity). By analyzing Liskowacki’s novel we can identify the current relevance of the Romantic tradition in Polish literature after 1989, which is far from its martyrological connotations. Romanticism becomes a reference point for contemporary times, and original dialogues from that epoch allow the emotional nature of humans immersed in contemporary times to be described in full.Bibliografia
Alphen E. van, Affective Operations of Art. and Literature, “RES” 2008, nr 53/54, s. 21–30, http://folk.uib.no/hlils/TBLR-B/Alphen.pdf (dostęp: 1 czerwca 2015).
Bal M., Czytanie sztuki?, „Teksty Drugie” 2012, nr 1–2; s. 39–57.
Bielik-Robson A., I rozważna i romantyczna – czyli o racjonalności romantyzmu, [w:] A. Bielik-Robson, Romantyzm. Niedokończony projekt. Eseje, Kraków 2008, s. 6–18.
Bielik-Robson A., My romantycy – źródła romantycznego modernizmu, [w:] Ch. Taylor, Źródła podmiotowości. Narodziny podmiotowości nowoczesnej, Warszawa 2001.
Bieńczyk M., Wszystko w świecie tracić. (O „Marii” Antoniego Malczewskiego), [w:] M. Bieńczyk, Oczy Dürera. O melancholii romantycznej, Warszawa 2002, s. 37–56.
Bojarska K., Poczuć myślenie: afektywne procedury historii i krytyki (dziś), „Teksty Drugie” 2013, nr 6, s. 8–16.
Borowy W., „Potężne oko” Mickiewicza, [w:] W. Borowy, Kamienne rękawiczki i inne studia i szkice literackie, Warszawa 1932.
Chwaściński B., Narodziny alpinizmu polskiego, „Taternik” 1968, nr 4, s. 154–158, http://pza.org.pl/download/taternik/315601.pdf (dostęp: 19.06.2015).
Cuber M., Ot, i cała tajemnica, „Nowe Książki” 2007, nr 12, http://www.wforma.eu/-ot-i-cala-tajemnica-nowe-ksiazki-12-2007,171.html (dostęp: 1.06.2015).
Emocje w kulturze, red. M. Rajtar, J. Straczuk, Warszawa 2012.
Flatley J., Affective Mapping: Melancholia and the Politics of Modernism, Cambridge 2008.
Inglot M., Wstęp, [w:] A. Fredro, Śluby panieńskie, czyli magnetyzm serca, oprac. M. Inglot, wyd. 5 zm., Wrocław 1972, BN I (22).
Kristeva J., Potęga obrzydzenia. Esej o wstręcie, przeł. M. Falski, Kraków 2007.
Krukowska H., Ciemna strona istnienia w romantycznym poemacie Malczewskiego, [w:] A. Malczewski, Maria. Powieść ukraińska, wprowadzenie: H. Krukowska, J. Ławski, wyd. 2, Białystok 2012, s. 7–70.
Kuziak M., Romantyzm i nowoczesność?, [w:] Romantyzm i nowoczesność, red. M. Kuziak, Kraków 2009, s. 5–13.
Larek M., Zdrada jest próbą mistrza. Rozmowa z Arturem Danielem Liskowackim, [w:] J. Borowczyk, M. Larek, Rozmowa była możliwa. Wywiady z pisarzami, Poznań 2008, s. 107–125.
Liskowacki A.D., Mariasz, Szczecin 2007.
Massumi B., Autonomia afektu, „Teksty Drugie” 2013, nr 6, s. 111–134.
Mizerkiewicz T., Magnetyczny punkt literatury, „Pogranicza” 2009, nr 6, http://www.wforma.eu/-magnetyczny-punkt-literatury-pogranicza-6-2007,176.html (dostęp: 1.06.2015).
Nowacki D., Gra zdobywcy Mont Blanc, „Gazeta Wyborcza” z dn. 9.10.2010, http://www.wforma.eu/-gra-zdobywcy-mont-blanc-gazeta-wyborcza-09102007,165.html (dostęp: 1.06.2015).
Rabizo-Birek M., Romantyczni i nowocześni. Formy obecności romantyzmu w polskiej literaturze współczesnej, Rzeszów 2012.
Rosińska M., Schizofreniczność afektu, „Kultura Współczesna” 2012, nr 3, s. 220, http://kulturawspolczesna.pl/archiwum/2012/3742012 (dostęp: 1.06.2015).
Rutkiewicz P., Z początkiem od końca, „Tygiel Kultury” 2009, nr 7–9, s. 190–193.
Sasinowski A., Wodospad rzeczy, „Kurier Szczeciński” z dn. 24.10.2007, http://www.wforma.eu/-wodospad-rzeczy-kurier-szczecinski-24102007,166.html (dostęp: 1.06.2015)
Sendyka R., Nowe przestrzenie humanistyki: pamięć, afekty i inne terytoria, [w:] Pamięć i afekty, red. Z. Budrewicz, R. Sendyka, R. Nycz, Warszawa 2014, s. 15.
Taylor Ch., Wizje epoki postromantycznej, [w:] Ch. Taylor, Źródła podmiotowości. Narodziny tożsamości nowoczesnej, Warszawa 2001, s. 772–836.
Ujejski J., Antoni Malczewski. Poeta i poemat, Warszawa 1921.
Żmigrodzka M., Dwa oblicza wczesnego romantyzmu (Mickiewicz – Malczewski),„Pamiętnik Literacki” 1970, z. 1, s. 70–88.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Przestrzeniach Teorii” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Przestrzeniach Teorii” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy, którzy wykorzystują w swoim tekście cudze utwory (np. ilustracje, fotografie) proszeni są o dostarczenie do redakcji czasopisma zgodę na publikację od uprawnionych podmiotów.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych po 2015 roku „Przestrzeniach Teorii” tylko w calach niekomercyjnych, pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).