Keywords
Luchino (1906–1976)
Vaghe stelle dell’Orsa (1965)
Forse che si
orse che no (1910)
Die Walküre (1870)
Wälsungenblut (1905/1958)
How to Cite
Abstract
Igielska Anna, Fabuła zagadki. O Błędnych gwiazdach Wielkiej Niedźwiedzicy LuchinaViscontiego [The Plot of a Riddle. On Luchino Visconti’s Vaghe stelle dell’Orsa]. „Przestrzenie Teorii” 32. Poznań 2019, Adam Mickiewicz University Press, pp. 45–75. ISSN 1644-6763. DOI 10.14746/pt.2019.32.2.
The article (of an analytical and interpretative nature) is devoted to the literary background of Luchino Visconti’s Vaghe stelle dell’Orsa (1965). The author studies in detail the links to three works, which form, as she claims, the primary points of literary references. What the article discusses, apart from the myth of Electra and Gabriele D’Annunzio’s novel Forse che si, forse che no (1910), are Richard Wagner’s music drama Die Walküre (1870) – absent so far in the Viscontian literature concerning the said movie – and Thomas Mann’s novella Wälsungenblut (1905/1958), which argues with Wagner’s work in a parodistic manner. By demonstrating how Visconti (1) transposes the literary allusions, (2) combines them into an overall structure, and (3) uses them on the plot level to encode the topic of brother- sister incest, the author comes to the conclusion that what we have here is a story in the form of a riddle, which Visconti dubbed for his own use a “crime movie unlike any other”. That riddle appears as a settlement with a romantic myth of love and carries on the poetics of philosophical ambivalence, so proper to Visconti.
References
Abramowska J., Serie tematyczne, [w:] tejże, Powtórzenia i wybory. Studia z tematologii i poetyki historycznej, Poznań 1995, s. 34–52.
Ajschylos, Oresteja. Trylogia tragiczna, [w:] tegoż, Tragedie, przeł. i oprac. S. Srebrny, Warszawa 1954, s. 287–493.
Aprà A., et al., Intervista con Luchino Visconti, „Filmcritica” 1965, nr 159–160, s. 440.
Aristarco G., Gli spiriti e le vaghe stelle, „Cinema Nuovo” 1965, nr 178, s. 441–443.
D’Annunzio G., Może tak, może nie (Forse che si, forse che no), przeł. H. Żółkiewska, Warszawa 1912.
Dahlhaus C., Über das „kontemplative Ensemble”, [w:] tegoż, Vom Musikdrama zur Literaturoper. Aufsätze zu neueren Operngeschichte, München–Salzburg 1983, s. 33–38.
Eurypides, Elektra, przeł. i oprac. S. Łanowski, Wrocław 1969.
Frenzel E., Orests Rache [hasło], [w:] tejże, Stoffe der Weltliteratur. Ein Lexikon dichtungsgeschichtlicher Längsschnitte, Stuttgart 200510, s. 697–702.
Giori M., Scandalo e banalità. Rappresentazioni dell’eros in Luchino Visconti (1963–1976), Milano 2012, s. 85–122.
Głowiński M., O intertekstualności, [w:] tegoż, Poetyka i okolice, Warszawa 1992, s. 87–124.
Helman A., Urok zmierzchu. Filmy Luchina Viscontiego, Gdańsk 2001, s. 191–209.
Huizinga J., Homo ludens. Zabawa jako źródło kultury, przeł. M. Kurecka, W. Wirpsza, Warszawa 1998, s. 181–201.
Ingarden R., Studia z estetyki, Warszawa 1966, t. 22, s. 355–494.
Koppen E., Dekadenter Wagnerismus. Studien zur europäischen Literatur des Fin de siècle, Berlin–New York 1973, s. 93–164.
Kühnel J., „Braut und Schwester bist du dem Bruder”. Der Geschwisterinzest in der „Völsunga saga“, bei Richard Wagner und Thomas Mann, [w:] Les Interdits. Actes du Colloque international des 1er, 2 et 3 Mars 2012 à Amiens, Amiens 2012, s. 134–148.
Mann T., Noch einmal „Wälsungenblut”, [w:] tegoż, Miszellen, hrsg. von H. Bürgin, Frankfurt am Main–Hamburg 1968, s. 176–179.
Mann T., Z rodu Wälsungów, przeł. M. Kurecka, [w:] tegoż, Opowiadania, przeł. M. Kurecka et al., Warszawa 1963, s. 268–297.
Micciché L., Luchino Visconti. Un profilo critico, Venezia 20022.
Northcote-Bade J., Die Wagner-Mythen im Frühwerk Thomas Manns, Bonn 1975, s. 53–67.
Ong W.J., Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii, przeł. i oprac. J. Japola, Warszawa 20112, s. 212–224.
Osma G. de, Mariano Fortuny. His life and work, trans. by S. Berg, London 2015.
Parigi S., Vaghe stelle dell’Orsa… Il deposito della memoria, [w:] Il Cinema di Luchino Visconti, a cura di V. Pravadelli, Venezia 2002, s. 221–234.
Piwińska M., Kochana siostra, w: tejże, Złe wychowanie. Fragmenty romantycznej biografii, Warszawa 1981, s. 292–312.
Rondolino G., Visconti e il nuovo cinema degli anni sessanta, [w:] Visconti. Il cinema, a cura di A. Ferrero, Modena 1977, s. 129–141.
Rusconi M., Il Leone d’oro al magnetofono, „Sipario” 1965, nr 234, s. 11–13.
s. n., „Vaghe stelle dell’Orsa nell’itinerario di Visconti, „Cinema Nuovo” 1966, nr 180, s. 106–116.
Sofokles, Elektra, przeł., wstępem i przypisami opatrzył R.R. Chodkowski, Lublin 2008.
Tornabuoni L., Ai confini dell’amore, „L’Europeo”, 12.09.1965, s. 58–60.
Vaget H.R., Seelenzauber. Thomas Mann und die Musik, Frankfurt am Main 2012, s. 78–96.
Vaghe stelle dell’Orsa… di Luchino Visconti, a cura di P. Bianchi, Bologna 1965.
Visconti a Volterra. La genesi di „Vaghe stelle dell’Orsa”, a cura di V. Pravadelli, Torino 2000.
Visconti L., Ein Drama über das Nicht-Sein, übers. von M. Schneider, [w:] Visconti. Schriften, Filme, Stars und Stills, hrsg. von M. Schneider u. L. Schirmer, München 2008, s. 55–57.
Wagner N., Wagner Theater, Frankfurt am Main–Leipzig 1998, s. 89–107.
Wagner R., Walkiria, przeł. M. Łukasiewicz, Warszawa 1988.
Witkowski L., Przekaz antyku w polskiej zagadce literackiej i ludowej, Toruń 1971.
Wysłouch S., Retoryka fabuły a retoryka narracji, [w:] Tekst i fabuła, red. Cz. Niedzielski, J. Sławiński, Wrocław 1979, s. 67–91.
License
Authors
Authors of texts accepted for publication in Przestrzenie Teorii are required to complete, sign and return to the editor's office the Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license.
Under the agreement, the authors of texts published in Przestrzenie Teorii grant the Adam Mickiewicz University in Poznań a non-exclusive, royalty-free license and authorize the use of Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0) Creative Commons sub-license.
The authors retain the right to continue the free disposal of the work.
Users
Interested Internet users are entitled to use works published in Przestrzenie Teorii since 2015, for non-commercial purposes only, under the following conditions:
- attribution - obligation to provide, together with the distributed work, information about the authorship, title, source (link to the original work, DOI) and the license itself.
- no derivatives - the work must be preserved in its original form, without the author's consent it is not possible to distribute the modified work, such as translations, publications, etc.
Copyrights are reserved for all texts published before 2015.
Miscellaneous
Adam Mickiewicz University in Poznań retains the right to magazines as a whole (layout, graphic form, title, cover design, logo etc.).