Keywords
axiological paradigm
aesthetically significant qualities
phaseality
the poetics of evocation
moral (ethical) value
“honesty” as a variation of good
How to Cite
Abstract
The article refers to the axiological paradigm of (dis)honesty (the notion taken from Tadeusz Kotarbiński’s analysis) capable of being one of the dedicated devices of the poetics of evocation. The point of reference for these theoretical reflections is Mark Twain’s short story entitled “The Man That Corrupted Hadleyburg”. The writer’s presentation of the still up-to-date and relevant axiological paradigm of (dis)honesty is at the hub of the deliberations,which aim to ascertain what constitutes the origin of its uniqueness and the freshness of its display. Primarily with the help of the concept taken from Roman Ingarden’s “catalogue” of aesthetically valuable qualities (“the ‘novelty’ variant”), and also drawing on the philosopher’s reflections devoted to one of the two ontological dimensions of the construction of a literary work (phaseality), an attempt is made to identify the specificity of the epically visualised phenomenon of (dis)honesty, and determine the methodological character of the poetics of evocation, necessary for this purpose.
References
Basara-Lipiec E., Występowanie nazwy „arcydzieło” w polskich słownikach językowych, [w:] tejże, Arcydzieło. Teoria i rzeczywistość, Warszawa 1997, s. 19–24.
Caron J.E., The Arc of Mark Twain’s Satire, or Tom Sawyer the Moral Snag, „American Literary Realism” 2018, t. 51, nr 1, s. 36–58.
Delacroix E., Dzienniki. Część druga (1854–1863), tekst franc. oprac. A. Joubin, przeł. J. Guze, J. Hartwig, Gdańsk 2007.
Fizer J., Fazy Ingardena, „durée réelle” Bergsona, strumień Williama Jamesa. Metaforyczne warianty rozumienia czasu czy wykluczające się pojęcia czasu?, przeł. J. Hołówka, „Studia Filozoficzne” 1975, nr 10–11, s. 27–43.
Flaubert G., Pani Bovary. Z obyczajów prowincji, przekład i komentarze R. Engelking, Warszawa 2020.
Gadacz T., O zmienności życia, Warszawa 2013.
Garlej B., Poskramianie „spojrzenia złego” na przykładzie „Doktora Faustusa” Thomasa Manna i „Łaskawych” Jonathana Littella, „Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria” 2020, nr 4, s. 423–435.
Garlej B., Warstwowość dzieła literackiego w ujęciu Romana Ingardena. Koncepcja, rozwinięcie, recepcja, Kraków 2015.
Głowiński M., Poetyka, [hasło w:] M. Głowiński, T. Kostkiewiczowa, A. Okopień-Sławińska, J. Sławiński, Słownik terminów literackich, red. J. Sławiński, Wrocław–Warszawa–Kraków 2000, s. 399–400.
Guzowska D., Ojciec purytanin. Ekspresja ojcowskich emocji w angielskich źródłach autobiograficznych epoki Stuartów, Warszawa 2020.
Humphrey R., Strumień świadomości – techniki, przeł. S. Amsterdamski, [w:] Studia z teorii literatury. Archiwum przekładów „Pamiętnika Literackiego” I, red. M. Głowiński, H. Markiewicz, Wrocław 1977, s. 225–251.
Ingarden R., O poznawaniu dzieła literackiego, przeł. D. Gierulanka, Warszawa 1976.
Ingarden R., Wykłady i dyskusje z estetyki, wyb. i oprac. A. Szczepańska, wstęp W. Stróżewski, Warszawa 1981.
Ingarden R., Wykłady z etyki, wybrał, opracował i wstępem poprzedził A. Węgrzecki, Warszawa 1989.
Kotarbiński T., Co robić, a czego nie robić?, [w:] tegoż, Medytacje o życiu godziwym, Warszawa 1985.
Kuczera-Chachulska B., „»W Tobie jest światłość«: szkice o liryce religijnej Oświecenia i romantyzmu”, Czesław Zgorzelski, Lublin 1993: [recenzja], „Pamiętnik Literacki” 1995, t. 86, nr 4, s. 134–140.
Makota J., Warstwa, [hasło w:] Słownik pojęć filozoficznych Romana Ingardena, red. nauk. A.J. Nowak, L. Sosnowski, Kraków 2001, s. 284–287.
Regulski A., Śniadanie u Sokratesa, Poznań 1982.
Sosnowski L., Roman Ingarden. Portret nauczyciela, [w:] Spotkania. Roman Ingarden we wspomnieniach, red. L. Sosnowski, Kraków 2020, s. 63–110.
Stawiński J., Mark Twain, Warszawa 1963.
Twain M., Człowiek, który zdemoralizował Hadleyburg, przeł. A. Słonimski, [w:] tegoż, Trzydzieści trzy opowieści, Warszawa 1973.
Woleński J., „…uważał siebie za depozytariusza prawdy filozoficznej…”, [w:] Spotkania. Roman Ingarden we wspomnieniach, red. L. Sosnowski, Kraków 2020, s. 313–339.
Zgoda L., „…Ingarden był mistrzem, ale wychowała nas Dąmbska…”, [w:] Spotkania. Roman Ingarden we wspomnieniach, red. L. Sosnowski, Kraków 2020, s. 359–374.
License
Authors
Authors of texts accepted for publication in Przestrzenie Teorii are required to complete, sign and return to the editor's office the Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license.
Under the agreement, the authors of texts published in Przestrzenie Teorii grant the Adam Mickiewicz University in Poznań a non-exclusive, royalty-free license and authorize the use of Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0) Creative Commons sub-license.
The authors retain the right to continue the free disposal of the work.
Users
Interested Internet users are entitled to use works published in Przestrzenie Teorii since 2015, for non-commercial purposes only, under the following conditions:
- attribution - obligation to provide, together with the distributed work, information about the authorship, title, source (link to the original work, DOI) and the license itself.
- no derivatives - the work must be preserved in its original form, without the author's consent it is not possible to distribute the modified work, such as translations, publications, etc.
Copyrights are reserved for all texts published before 2015.
Miscellaneous
Adam Mickiewicz University in Poznań retains the right to magazines as a whole (layout, graphic form, title, cover design, logo etc.).