Nowy element układanki. Wczesnośredniowieczne grodzisko w Bornitach koło Pieniężna.
pdf

Słowa kluczowe

Viking age
Bornity
Janów Pomorski
Truso
dirhams
Perm/Glazov ring
means of exchange

Jak cytować

Wadyl, S., & Martyka, K. (2019). Nowy element układanki. Wczesnośredniowieczne grodzisko w Bornitach koło Pieniężna. Slavia Antiqua. Rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim, (60), 75–93. https://doi.org/10.14746/sa.2019.60.4

Abstrakt

In 2016, new remains of a stronghold in Northeastern Poland (Bornity, district Braniewo) was discovered. In a small area near Kierpajny Wielkie village, a quarter of an early Abbāsid dirham, a bronze spur, and a piece of ring of the Perm/Glazow/Duesminde type were found. Subsequent survey and excavations brought about interesting results. An analysis of the artefacts and the results of radiocarbon dating of charred wood used in the rampart construction indicate that the site was used in the late 9th and the first quarter of the 10th century. At this stage of explorations, it should be stated that the site is a significant venue on the settlement map of the 9th and early 10th centuries. Both the artefacts and the context allow to link them with the influence of the Janów Pomorski/Truso emporium.

https://doi.org/10.14746/sa.2019.60.4
pdf

Bibliografia

Antoniewicz J., Okulicz J. 1958, Sprawozdanie z prac wykopaliskowych przeprowadzonych w latach 1951-1954 w Jeziorku, pow. Giżycko, „Materiały Starożytne” 3, s. 7-69.

Auch M., Bogucki M., Trzeciecki M. 2012, Osadnictwo wczesnośredniowieczne na stanowisku Janów Pomorski 1, w: M. Bogucki, B. Jurkiewicz red., Janów Pomorski, stan. 1. Wyniki ratowniczych badań archeologicznych w latach 2007-2008, I:2. Od późnego okresu wędrówek ludów do nowożytności, Studia nad Truso, I:2, Elbląg: Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Elblągu, s. 23-232.

Belchnerowska A. 1993, O klasyfikacji nazw terenowych, „Slavia Occidentalis” 48-49, s. 13-17.

Bender I. 1873, Kufische Münzen aus dem Boden Ermlands, „Altpreußische Monatsschrift” 10, s. 372-376.

Bogucki M., Ilisch P., Malarczyk D., Kulesza M., Piniński J., Nowakiewicz T. 2016, Frühmittelalterliche Münzfunde aus Ermland und Masuren, w: M. Bogucki, P. Ilisch, S. Suchodolski, red., Frühmittelalterliche Münzfunde aus Polen. Inventar V. Ermland und Masuren. Funde aus Polen 2011-2013. Addenda et Corrigenda, Warszawa, IAiE PAN, s. 19-187.

Bogucki M. 2007, Coin finds in Viking Age emporium at Janów Pomorski (Truso) and the ‘Prussian phenomenon’, w: M. Bogucki, S. Suchodolski, red., Money circulation in antiqauity, the Middle Ages and modern times. Time, range, intensity. International Symposium on the 50th Anniversary of ‘Wiadomości Numizmatyczne’. Warsaw 13-14 October 2006, Warszawa-Kraków, IAiE PAN, Avalon, s. 79-108.

Bogucki M. 2012a, Monety starożytne, średniowieczne i nowożytne z osady w Janowie Pomorskim znalezione w 2007 i 2008 roku, w: M. Bogucki, B. Jurkiewicz, red., Janów Pomorski, stan. 1. Wyniki ratowniczych badań archeologicznych w latach 2007-2008, t. I:3. Analizy, Studia nad Truso, I:3, Elbląg, Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Elblągu, s. 27-63.

Bogucki M. 2012b, Münzen, w: S. Brather, M.F. Jagodziński, Der Wikingerzeitliche Seehandelsplatz von Janów (Truso). Geomagnetische, archäopedologische und archäologische Untersuchungen 2004-2008, Freiburg: Rudolf Habelt Verlag, s. 152-158.

Brather S. 2017, Janów i wczesnośredniowieczna urbanizacja w basenie Morza Bałtyckiego, w: M. Bogucki, M. Jagodziński, red., Między Jutlandią a Sambią. Truso w kontekście badań południowo-zachodniej strefy basenu Morza Bałtyckiego w okresie wikińskim, Studia nad Truso, III:2, s. 49-73.

CDW 1860, Codex diplomaticus Warmiensis oder Regesten und Urkunden zur Geschichte Ermlands, wyd. J.M. Saage, C.P. Woelky, 1, Mainz.

Chudziak W. 1997, Wczesnośredniowieczny szlak komunikacyjny z Kujaw do Prus – studium archeologiczne, w: W. Chudziak, red., wczesnośredniowieczny szlak komunikacyjny z Kujaw do Prus (XI wiek), Adalbertus II, Toruń, Wydawnictwo UMK, s. 9-31.

Dulinicz M. 2006, Frühe Slawen im Gebiet zwischen unterer Weichsel und Elbe, Neumünster, Wachholtz.

Hårdth B. 2006a, Money in Large Units in East and West, w: M. Bertašius, red., Transformatio Mundi, The Transition from the Late Migration Period to the Early Viking Age in the East Baltic, Kaunas, Kauno Technologijos Universitetas, s. 143-150.

Hårdth B. 2006a, Oriental-Scandinavian Contacts on the Volga, as Manifested by Silver Rings and Weight Systems, w: J. Graham-Campbell, G. Williams, red., Silver Economy in the Viking Age, London, Left Coast Press, s. 135-147.

Hårdth B. 2016, The Perm’/Glazov rings. Contacts and Economy in the Viking Age between Russia and the Baltic Region, „Acta Archaeologica Lundensia”, Series in 8˚, 67. Lund, Lunds universitet.

Jagodziński M.F. 1991, Truso w świetle nowych odkryć. Uwagi na marginesie badań wczesnośredniowiecznej osady rzemieślniczo-handlowej w Janowie Pomorskim (Gmina Elbląg), w: Archeologia Bałtyjska. Materiały z konferencji Olsztyn, 24-25 kwietnia 1988 roku, Rozprawy i Materiały Ośrodka Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie, nr 120, Olsztyn, OBN im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie, s. 136-155.

Jagodziński M.F. 1997, Archeologiczne ślady osadnictwa między Wisłą a Pasłęką we wczesnym średniowieczu. Katalog stanowisk, Warszawa.

Jagodziński M.F. 1998, Archeologiczne ślady osadnictwa między Wisłą a Pasłęką we wczesnym średniowieczu. Komentarz do katalogu stanowisk, w: P. Urbańczyk, red., Adalbertus. Wyniki programu badań interdyscyplinarnych, 1, Warszawa, IAiE PAN, s. 159-196.

Jagodziński M.F. 2008, Zagadnienie obecności Skandynawów w rejonie ujścia Wisły we wczesnym średniowieczu, „Pruthenia” 4, s. 117-192.

Jagodziński M.F. 2010, Truso. Między Weonodlandem a Witlandem, Elbląg.

Jagodziński M.F. 2015, Truso – legenda Bałtyku. Katalog wystawy/The legend of the Baltic Sea. Exhibition catalogue, Elbląg, Muzeum Archeologiczno–Historyczne w Elblągu.

Jagodziński M.F. 2017, Janów Pomorski/Truso. Struktura i zabudowa strefy portowej. Wyniki badań archeologicznych w latach 1982-1991, Studia nad Truso, III:1, Elbląg, Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Elblągu.

Janowski A. 2010, Dwie ostrogi z zaczepami haczykowato zagiętymi do wnętrza z miejscowości Pień na ziemi chełmińskiej, „Acta Militaria Medievalia” 6, ss. 173-183.

Janowski A. 2015, Ostroga z ramionami haczykowato zagiętymi do wnętrza ze Słodkówka, pow. stargardzki. Stargardia, 10, ss. 407-413.

Jończyk L. 2016, Sąsiedzi. Kontakty ludności grupy olsztyńskiej i kultury sudowskiej na przykładzie ceramiki z sady „Targowisko” w Szurpiłach. Światowit, 10(41)/B, ss. 179-192.

Kazakevičius V. 1988, Oružie baltskih plemen II-VIII vekov na territorii Litvy. Vilnius: Mokslas.

Kittel P. 2002, Średniowieczne uzbrojenie zaczepne Prusów z obszaru północno-wschodniej Polski, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie” 2(236), s. 155-188.

Koperkiewicz A. 2015, Badania archeologiczne wczesnośredniowiecznego zespołu osadniczego Olsztyn -Las Miejski w latach 2006, 2013, w: A. Koperkiewicz, B. Radzicki, red., Zanim powstało miasto. Raport z realizacji interdyscyplinarnego projektu badań wczesnośredniowiecznego zespołu osadniczego Olsztyn-Las Miejski, Olsztyn, Pruthenia, s. 58-98.

Leyding G. 1959, Słownik nazw miejscowych okręgu mazurskiego, 2, Poznań, PWN.

Łosiński W. 1988, Chronologia napływu najstarszej monety arabskiej na terytorium Europy, „Slavia Antiqua” 31, s. 93-181.

Łosiński W. 1993, Chronologia, skala i drogi napływu monet arabskich do krajów europejskich u schyłku IX i w X w., „Slavia Antiqua” 34, s. 1-41.

Odoj R. 1968, Wyniki badań grodziska z VI-VIII w. n.e. w Pasymiu, pow. Szczytno, a problemy kultury mazurskiej, „Rocznik Olsztyński” 7, s. 8-47.

Parczewski M. 1988, Początki kultury wczesnosłowiańskiej w Polsce. Krytyka i datowanie źródeł archeologicznych, „Prace Komisji Archeologicznej” 27, Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Petersen J. 1919, De Norske Vikingesverd, Oslo, Kristiania.

Piaskowski J. 1982, Metaloznawcze badania przedmiotów żelaznych z Niedanowa i Pasymia-Ostrowa, woj. Olsztyn, oraz Bogaczewa-Kuli, woj. Suwałki, „Sprawozdania Archeologiczne” 24, s. 201-222.

Poleski J. 2013, Małopolska w VI-X wieku. Studium Archeologiczne, Kraków, Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagellonica”.

Pollakówna M. 1953, Osadnictwo Warmii w okresie krzyżackim, Poznań, Instytut Zachodni.

Poschmann A. 1910, Die Siedlungen in den Kreisen Braunsberg und Heilsberg, Braunsberg, Ermländische Zeitungs- und Verlagsdruckerei.

Röhrich V. 1899, Die Kolonisation des Ermlandes, „Zeitschrift für Preußische Geschichte und Landeskunde” 12, s. 601-727.

Rulewicz M. 1994, Rybołówstwo Gdańska na tle ośrodków miejskich Pomorza od IX do XIII w., Wrocław-Warszawa-Kraków, Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Steuer H. 2017, Truso jako centralny punkt geograficzny pomiędzy Anglią a Wołgą. Globalizacja gospodarki opartej na ważonym srebrze, w: M. Bogucki, M. Jagodziński, red., Między Jutlandią a Sambią. Truso w kontekście badań południowo-zachodniej strefy basenu Morza Bałtyckiego w okresie wikińskim, Studia nad Truso III:2, Elbląg, Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Elblągu, s. 73-104.

Szymański P. 2013, Z badań nad chronologią i zróżnicowaniem kulturowym społeczności Mazur w późnej starożytności i u progu wczesnego średniowiecza, „Barbaricum” 9, Warszawa, Instytut Archeologii UW.

Szymański W. 1987, Próba weryfikacji datowania zespołu osadniczego ze starszych faz wczesnego średniowiecza w Szeligach, woj. płockie, „Archeologia Polski” 32:2, s. 359-376.

Wachowski K. 1991, Oddziaływania zachodnie na wytwórczość ostróg haczykowatych u Słowian, „Przegląd Archeologiczny”, 38, s. 85-107.

Wadyl S. 2013, Some remarks on early medieval pottery in Prussia, w: M. Franz, Z. Pilarczyk, red., Barbarians at the gates. A monograph based on material from the VI International Study Session on the History of Peoples of the Baltic Sea. Wolin 5-7 August 2011, Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 206-223.

Wróblewski W., Nowakiewicz T. 2003, Ceramika „pruska” i „słowiańska” we wczesnośredniowiecznej Galindii, w: M. Dulinicz, red., Słowianie i ich sąsiedzi we wczesnym średniowieczu, Lublin-Warszawa, IAiE PAN, s. 165-181.

Żak J., Maćkowiak-Kotkowska L. 1988, Studia nad uzbrojeniem środkowoeuropejskim w VI-X wieku. Zachodniobałtyjskie i słowiańskie ostrogi o zaczepach haczykowato zagiętych do wnętrza, Poznań, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.