Słowa kluczowe
La Belle Noiseuse
Jacques Rivette
post-secular studies
theory of film
christianity
Jak cytować
Abstrakt
The essay is an interpretation of the film by Jacques Rivette La Belle Noiseuse (1991) within the context of post-secular studies. The sketch is inspired primarily by the writings of Martin Heidegger and Jean-Luc Nancy, and it also corresponds with the Bible and biblical studies. The author describes the creative process shown in the film as an act of salvation which occurs between the painter and his model. The hiding of the resulting image is understood here in relation to the passion, cross and burial of Jesus which brings the hope for a liberated life and “the new creation”. The film is made in a very consistent way, which opens up the perspective of crossing the world of images, paintings and classical films (the world of stage), towards the art of mutual respect (the world of interface). Rivette’s work contains a multitude of relevant observations and indications regarding psychology, religion and culture, but it also reveals the possibility of a new way of thinking about film and the media, close to Nancy’s post-metaphysical thought.
Bibliografia
Agamben G., Byt specjalny, przeł. M. Kwaterko, [w:] G. Agamben, Profanacje, Warszawa 2006, s. 71–77
Balzac H., Nieznane Arcydzieło, przeł. J. Rogoziński, Warszawa 2009
Bednarek-Bohdziewicz A., Homo capax, capax hominis. Z problematyki antropologicznej w później twórczości Adama Mickiewicza, Gdańsk 2019
Bielik-Robson A., „Na pustyni”. Kryptoteologie późnej nowoczesności, Kraków 2008
Bogalecki P., Szczęśliwe winy teolingwizmu. Polska poezja po roku 1968 w perspektywie postsekularnej, Kraków 2016
Bohdziewicz J., Ferment albo czas przepełniony. Archeologia negatywna i chrześcijaństwo, „Konteksty. Polska Sztuka Ludowa” 2020, nr 1–2, s. 161–168
Bohdziewicz J., Przeświecenie – o wizjach elektralnych i dalej (pilot), [w:] Widzialność wyzwolona, red. A. Gwóźdź, N. Gruenpeter, Warszawa 2018, s. 68–85
Bonhoeffer D., Wybór pism, przeł. A. Morawska, Warszawa 1970
Calasso R., Nienazwana teraźniejszość, przeł. J. Ugniewska, Gdańsk 2019
Caputo J.D., The Weakness of God. A Theology of the Event, Bloomington 2006
Colebrook C., Jean Luc Nancy, [w:] Film, Theory and Philosophy. Key thinkers, red. F. Coleman, Montreal 2009
Czaja D., Zagadka arcydzieła. Balzak i Rivette, „Kwartalnik Filmowy” 2009, nr 65, s. 129–146
Dopart M., Czy kino może nawrócić? Wokół „Pasji” Mela Gibsona, Kraków 2004
Drzewo poznania. Postsekularyzm w przekładach i komentarzach, red. P. Bogalecki, A. Mitek-Dziemba, Katowice 2012
Ehrman B.D., Naśladowcy Jezusa. Prawda i fałsz. Piotr, Paweł i Maria Magdalena, przeł. P. Hejmej, Warszawa 2010
Elsaesser T., Around painting and the „End of Cinema”: A propos Jacques Rivette’s La Belle Noiseuse, [w:] T. Elsaesser, European Cinema. Face to Face with Hollywood, Amsterdam 2005, s. 165–176
Flusser V., Gest wideo, przeł. A. Gwóźdź, [w:] Pejzaże audiowizualne. Telewizja, wideo, komputer, red. A. Gwóźdź, Kraków 1997, s. 229–233
Gauchet M., Le désenchantement du monde. Une historie politique de la religion, Paris 1985
Gumbrecht H.U., Production of Presence: What Meaning Cannot Convey, Stanford 2004
Heidegger M., Budować, mieszkać, myśleć. Eseje wybrane, Warszawa 1977
Heidegger M., Koniec filozofii i zadanie myślenia, przeł. K. Michalski, [w:] Drogi współczesnej filozofii, red. M.J. Siemek, Warszawa 1978, s. 202–222
Heidegger M., Tylko Bóg mógłby nas uratować (wywiad udzielony przez Martina Heideggera tygodnikowi „Der Spiegel” 23 września 1966 roku), przeł. M. Łukasiewicz, „Teksty” 1977, nr 3, s. 142–161
Ibsen H., W dniu zmartwychwstania, przeł. E. Rayner, Złoczów 1901
Jarzyńska K., Literatura jako ćwiczenie duchowe. Dzieło Czesława Miłosza w perspektywie postsekularnej, Kraków 2018
Kearney R., Anatheism: Returning to God After God, New York 2010
Kearney R., The God Who May Be: A Hermeneutics of Religion, Bloomington 2001
Kempna-Pieniążek M., Formuły duchowości w kinie najnowszym, Katowice 2013
Kołoczek Ł., Być czyli mieć. Próba transpozycji projektu „Przyczynków do filozofii” Martina Heideggera, Kraków 2016
Latour B., „Thou Shall Not Freeze-Frame”, or, How Not to Misunderstand the Science and Religion Debate, [w:] Science, Religion and the Human Experience, red. J.D. Proctor, Oxford 2005, s. 27–48
Lévinas E., O Bogu, który nawiedza myśl, przeł. M. Kowalska, Kraków 2008
Lis M., To nie jest Jezus. Filmowe apokryfy XXI wieku, Opole 2019
Marion J.L., Bóg bez bycia, przeł. M. Frankiewicz, Kraków 1996
Matuszek G., „Gdy wstaniemy z martwych” – epilog dramatyczny Henryka Ibsena, „Wielogłos” 2018, nr 2, s. 1–13
McMahon L., Evidence (Nancy), [w:] The Routledge Encyclopedia of Film Theory, red. E. Branigan, W. Buckland, London 2015
Miłosz Cz., Esse [w:] Cz. Miłosz, Wiersze wszystkie, Kraków 2015, s. 392
Morrey D., Open wounds. Body and image in Jean-Luc Nancy and Claire Denis, „Film-Philosophy” 2008, nr 12, s. 10–31
Nancy J.L, La Déclosion. Déconstruction du christianisme I, Paris 2005
Nancy J.L., L’Adoration. Déconstruction du christianisme II, Paris 2010
Nancy J.L., L’Evidence du film. Abbas Kiarostami, Bruxelles 2001
Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych, opr. Benedyktyni Tynieccy, Poznań 2003
Puczydłowski M., Religia i sekularyzm. Współczesny spór o sekularyzację, Kraków 2017
Rilke R.M., Odmiana, [w:] R.M. Rilke, Odziany światłem. Wiersze rozproszone i pośmiertne z lat 1906–1926, przeł. B. Antochewicz, Wrocław 1991, s. 66
Rosik M., Interpretacja Janowej narracji o otwartym grobie (J 20,1-18) w świetle mitu o rajskim ogrodzie, „Collectanea Theologica” 2004, nr 1, s. 39–63
Sekretne światy Jacquesa Rivette’a, red. R. Syska, Kraków 2017
Sławek T., Ratujące niebezpieczeństwo postsekularyzmu. Słowo wstępne, [w:] Drzewo poznania. Postsekularyzm w przekładach i komentarzach, red. P. Bogalecki, A. Mitek-Dziemba, Katowice 2012, s. 9–24
Steiner G., Rzeczywiste obecności, przeł. O. Kubińska, Gdańsk 1997
Tillich P., Męstwo bycia, przeł. H. Bednarek, Paris 1983
Wiles M.M., Jacques Rivette, Chicago 2012
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Janusz Bohdziewicz
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.