Słowa kluczowe
myth
religion
spirituality
apocalypse
Jak cytować
Abstrakt
The topos of ‘home’ is one of the most important motifs in Andrey Zvyagintsev’s films. The director perceives ‘home’ as a material and symbolic term. It applies to the place where a family lives and to the house of God. The article refers to Eliade’s well-known concept of home, but also to the more modern one created by Zbigniew Kadłubek, who writes about oikology in the context of faith. The article reveals the richness of mythical, cultural, religious and artistic references. Each film exposes different images of ‘home’, but they use common metaphors, such as the fall, destruction and the apocalypse. Contemporary man, turned away from God, recreates the mythical thread of exile and ceases to have a safe place to be in the world. In such works as The Banishment, Leviathan, Elena, and Loveless, the director fully showed the consequences of losing the spiritual dimension of life. The proposed interpretations of Zvyagintsev’s films expand the reception of his work in Poland.
Bibliografia
Adamczewski J., Antropologiczny wymiar przestrzeni młyna, „Studia Etnograficzne i Antropologiczne” 2001, nr 5, s. 93–106
Augé M., Non-places. Introduction to an Anthropology of Supermodernity, przeł. J. Howe, Londyn 1995
Becking B., Leviatanh at the Movies: Andrei Zvyagintsev’s Film in Biblical Perspectiv, <https://www.bibelwissenschaft.de/fileadmin/user_upload/Bibelkunst/BiKu_2018_07a_Becking_Leviathan.pdf>, dostęp: 12.10.2020
Eco U., Na ramionach olbrzymów, przeł. K. Żaboklicki, Warszawa 2017
Eliade M., Sacrum a profanum, przeł. B. Baran, Warszawa 2008
Ikony i święci prawosławni. Leksykon. Historia, sztuka, ikonografia, przeł. E. Maciszewska, Warszawa 2011
Jaszewska D., Film jako medium (nie)obecności Boga. Ukryta teologia w „Niemiłości” Andrieja Zwiagincewa, „Kultura – Media – Teologia” 2017, nr 4(31), s. 39–57
Jaszewska D., Problem szczęścia i nieszczęścia w „Wygnaniu” Andrieja Zwiagincewa. Próba interpretacji teologicznej, „Kultura – Media – Teologia” 2018, nr 3(34), s. 72–94 https://doi.org/10.21697/kmt.31.3 DOI: https://doi.org/10.21697/kmt.31.3
Jung C.G., Życie symboliczne, przeł. R. Reszke, Warszawa 2015
Kadłubek Z., Oikologia (inkarnując wiarę), [w:] T. Sławek, A. Kunce, Z. Kadłubek, Oikologia, Katowice 2013, s. 168–190
Kempna-Pieniążek M., Formuły duchowości w kinie najnowszym, Katowice 2013
Kliujewa L., Dychanije kamnia, [w:] Dychanije kamnia. Mir filmow Andrieja Zwiagincewa, red. J. Nochina, W. Gasparow, Moskwa 2019, s. 212–246
Kołacz K., Wygnani przez ojca. Kino Zwiagincewa, „Ekrany” 2017, nr 6, s. 65–69
Kopaliński W., Słownik symboli, Warszawa 2001
Kotyński M., Wrestling with God: the Paschal Path of Christ’s Disciple in The Return by Andrei Zvyagintsev, [w:] Cinematic Transformations of the Gospel, red. M. Lis, Opole 2013, s. 137–148
Lis M., The Bible in the films of Pavel Lungin and Andrei Zvyagintsev, „Studia Religiologica” 2018, nr 51(2), s. 83–92 https://doi.org/10.4467/20844077SR.18.005.9503 DOI: https://doi.org/10.4467/20844077SR.18.005.9503
Lisowska B., Tajemnica wiary i ofiary. „Powrót” Andrieja Zwiagincewa, [w:] Nowa audiowizualność – nowy paradygmat kultury?, red. E. Wilk, I. Kolasińska-Pasterczyk, Kraków 2008, s. 383–395
Pawłowska-Jądrzyk B., Zmącone obrazy. O poetyce dysonansu międzytekstowego w filmach apokryficznych Andrieja Zwiagincewa, „Studia Kulturoznawcze” 2014, nr 2(6), s. 171–183
Penczkowskaja J., Mifologia „Wazwraszienija”, [w:] Dychanije kamnia. Mir filmow Andrieja Zwiagincewa, red. J. Nochina, W. Gasparow, Moskwa 2019
Przybył E., Prawosławie, Kraków 2006
Przybysz A.K., Mityczno-symboliczny kontekst nostalgii w „Wygnaniu” w świetle antropologicznej niepewności podmiotu, „Studia Rossica Posnaniensia” 2019, nr 44(1), s. 123–132 https://doi.org/10.14746/strp.2019.44.1.12 DOI: https://doi.org/10.14746/strp.2019.44.1.12
Rybczyński W., Dom. Krótka historia idei, Kraków 2015
Ryken L., Wilhoit J.C., Słownik symboliki biblijnej, przeł. Z. Kościuk, Warszawa 2017
Szewczyk J., Rozważania o domu, Białystok 2018
Tes U., Symbolika „Wygnania” Andrieja Zwiagincewa – konteksty religijne i malarskie, [w:] Wobec metafizyki. Filozofia – sztuka – film, red. U. Tes, A. Gielarowski, Kraków 2012, s. 345–360
Trojanowska U., Archetyp domu w dwudziestowiecznej literaturze rosyjskiej, Kraków 2008
Wasiljew J., Prieparat proffesora Gibberna, [w:] Dychanije kamnia. Mir filmow Andrieja Zwiagincewa, red. J. Nochina, W. Gasparow, Moskwa 2019 Zwiagincew A., Mastierkłas Andrieja Zwiagincewa. Fragment no 3, [w:] Dychanije kamnia. Mir filmow Andrieja Zwiagincewa, red. J. Nochina, W. Gasparow, Moskwa 2019
Zwiagincew A., [w:] Materiały prasowe do filmu „Elena”, dystrybutor: Against Gravity, <http://kameraakcja.com.pl/wp-content/uploads/2012/02/Elena-press-book.pdf>, dostęp: 12.11.2020
Zwiagincew A., wywiad wideo, sympozjum z udziałem reżysera przy okazji wręczenia nagrody Złotego Globu w 2015 roku,<https://alchetron.com/Andrey-Zvyagintsev>, dostęp: 12.10.2020
Zwiagincew A., Kriczman M., Niegin O., The Making of Andrey Zvyagintsev’s Film „Elena”, Londyn 2014
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Urszula Tes
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.