Słowa kluczowe
bibliotekarze
biblioteki
funkcje bibliotek
integracja środowisk
kształcenie zawodowe
oferta ponadusługowa
prognozy
umiejętności
usługi
współpraca międzybiblioteczna
Jak cytować
Liczba wyświetleń: 289
Liczba pobrań: 260
Abstrakt
Bibliotekarstwo to nadal profesja, lecz niejednolita. Spoiwem ogólnym jest wiedza zawodowa, a naczelną powinnością: mediacja w komunikacji; obecnie – wielosemiotycznej. W zmodyfikowanej kontynuacji zadań pozostaje wspieranie wiedzy, informacji, edukacji oraz rekreacji. Obsługa nadal powinna być darmowa. Zadania zaś gruntownie znowelizowane to wspieranie intelektualizacji oraz społecznej integracji. Klamrą spinającą zawodową sprawność jest znajomość składników i procesów bibliotecznego zaplecza – w szczególności zasoboznawstwo, jak również umiejętności indeksacyjne i bibliograficzne oraz biegłość usługodawcza. Konieczne jest także świadomościowe nastawienie na wielokierunkową współpracę międzybiblioteczną. W stosunkowo nowym obszarze zawodowych wymagań mieści się jeszcze konstruowanie bezpośredniej oferty ponadusługowej oraz działanie na rzecz integracji otaczających środowisk.
Modelowa koncepcja zawodowej biegłości powinna zakładać jej dwupoziomową strukturę. Na podstawowym poziomie pierwszym mieszczą się kwalifikacje i umiejętności uniwersalne, obligatoryjne w tej profesji dla wszystkich. Na poziomie wyższym lokuje się wielozakresowa specjalizacja. W wariantywnym zestawieniu już to kategorialna bądź procesualna albo przedmiotowa – z możliwością nałożenia się niektórych na siebie. Intensywnie realizowana automatyzacja różnych procesów bibliotecznych stwarza określone szanse, ale i zagrożenia.
O przyszłości bibliotek i bibliotekarskiego zawodu rozstrzygną ogólnospołeczna użyteczność bibliotek, zachowanie ich instytucjonalnego charakteru oraz jakość zawodowego kształcenia. W Polsce wszystkie te czynniki podlegają destrukcji. Przetrwanie więc i rozwój bibliotekarstwa oraz bibliotekarskiej profesji w Polsce wymagają aktywnych przedsięwzięć bibliotecznej kadry. Ale nic takiego nie ma miejsca.
Bibliografia
Alešin L., Bibliotekovedenie. Istoriâ bibliotek i ih sovremennoe sostoânie, Moskva: Forum Infra-M 2018.
Askarova V., Čitatel’ kak ob”ekt professional’noj refleksii, w: Bibliotečnyj vestnik. Zbornik artykulau Nr 5, Minsk: Nacyânal’naâ Biblioteka Belarusi 2013, s. 7–29.
Asselin M., Doiron R., Linking literacy and libraries in global communities, Farnham: Ashgate Publishing Limited 2013.
Bachowski D., Managing changing reference services in public libraries, w: Middle management in academic and public libraries, Santa Barbara: Libraries Unlimited 2011, s. 131–143.
Badgett N., The accidental indexer, Medford: Information Today Inc. 2015.
Bavin S., Rekomendatel’naâ bibliografiâ. Kak èto delaetsâ segodnâ, Moskva: Paškov dom 2011.
Beer C.S. de, Information science as an interscience. Rethinking science, method and practice, Kidlington: Chandos Publishing 2015.
Bibliotekarstwo, Warszawa: Wydawnictwo SBP 2013.
Bobinski G., Libraries and librarianship. Sixty years of challenge and change. 1945–2005, Lanham: Scarecrow Press Inc. 2007.
Boden M.A., AI. Its nature and future, Oxford: Oxford University Press 2016.
Bostrom N., Superintelligence. Paths, dangers, strategies, Oxford: Oxford University Press 2016.
Bramham P., Wagg S., An introduction to leisure studies. Principles and practice, London: Sage Publications Ltd. 2014.
Calhoun K., Supporting digital scholarship: bibliographic control library co-operatives and open access repositories, w: Catalogue 2.0. The future of the library catalogue, London: Facet Publishing 2013, s. 143–177.
Carr R., The academic research library in a decade of change, Oxford: Chandos Publishing 2007.
Chachlikowska A., Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu jako „trzecie miejsce”, „Biblioteka” 2016, nr 20, s. 153–181.
Chu F.T., There’s another way to do it. Reflections on librarianship, Lanham: The Scaredrow Press 2005.
Conner M., The new university library. Four case studies, Chicago: ALA Editions 2014.
Crowley B., Renewing professional librarianship. A fundamental rethinking, Westport: Libraries Unli mited 2008.
Dasgupta S., Computer science. A very short introduction, Oxford: Oxford University Press 2016.
Doliński D., Uwikłanie w dialog jako metatechnika wpływu społecznego, w: Nowe idee w psychologii, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne 2009, s. 239–255.
Dolgopolova E., Bazovye harakteristiki profesional’nogo soznaniâ bibliotekarej i ih vliânie na realizaciû kommunikativnoj funkcji bibliotek, w: Bibliotečnyj vestnik, Vyp. 8,
Minsk: Nacyânal’naâ Biblioteka Belarusi 2016, s. 73–88.
Einasto O., „Time is out of joint”: a postmodern approach to libraries, w: Reading in changing society, Tartu: University of Tartu Press 2014, s. 179–192.
Evans D., Emotion. A very short introduction, wyd. 2, Oxford: Oxford University Press 2019.
Exner N., Casburn S., Dealing with technology, w: New librarian, new job. Practical advice formanaging the transition, Lanham: The Scarecrow Press Inc. 2006, s. 209–218.
Favier L., The library as place at the digital age, w: Nauka o informacji w okresie zmian, Warszawa: Wydawnictwo SBP 2014, s. 195–205.
Fenelonov E., Social’no-èkonomičeskij analiz bibliotečnogo dela kak ob”ekta upravleniâ, Moskva: Paškov dom 2008.
Flasiński M., Wstęp do sztucznej inteligencji, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2011.
Gaca-Dąbrowska Z., Bibliotekarz, w: Encyklopedia książki, t. 1, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego 2017, s. 289–300.
Gorman M., Our enduring values revisited, Chicago: ALA Editons 2015.
Górny M., Nauka o informacji jako dyscyplina naukowa, w: Nauka o informacji. Warszawa: Wydawnictwo SBP 2016, s. 23–40.
Gregory V.L., Collection development and management of 21st century library collections. An introduction, New York: Neal-Schuman Publishers Inc. 2011.
Hernon P., Matthews J.R., Reflecting on the future of academic and public libraries, London: Facet Publishing 2013.
Horrigan J.B., Libraries 2016, Washington: Pew Research Center 2016 [dokument elektroniczny].
IFLA trend report 2016 update, The Hague: IFLA 2016 [dokument elektroniczny].
Elisina E., Innovacii i èlektronnaâ sreda bibliotek, w: Innovacii v bibliotekach, Moskva: Paškov dom 2010, s. 27–39.
Johannsen C.G., Staff-less libraries. Innovative staff design, Kidlington: Chandos Publishing 2017.
Kahneman D., Heuristics and biases, w: Scientists making a difference, New York: Cambridge University Press 2016, s. 171–174.
Klûev V., Upravlenčeskaâ èkonomika rossijskoj kul’tury. Tematičeskij sbornik izbrannyh rabot, Moskva: Izdatel’stvo FAIR 2007.
Kneale R., You don’t look like a librarian. Shattering stereotypes and creating positive new imagesin the internet age, Medford: Information Today Inc. 2009.
Kodeks etyki bibliotekarza i pracownika informacji, Warszawa: Wydawnictwo SBP 2006.
Kodeksy etyki bibliotekarskiej na świecie, red. Z. Gębołyś, J. Tomaszczyk, Warszawa: Wydawnictwo SBP 2008.
Koryś I., Teraźniejszość i przyszłość bibliotek. Co wyobrażenia dotyczące przyszłości mówią o współczesnych bibliotekach oraz ich potencjalnych użytkownikach?, „Rocznik Biblioteki Narodowej” 2018, t. 49, s. 217–240.
Lidman T., Scientific libraries. Past, development and future changes, Oxford: Chandos Publishing 2008.
Łubocki J.M., Stare przestrzenie informacji. Co tracimy na niewłaściwej automatyzacji pochodnych źródeł informacji, „Roczniki Biblioteczne” 2016, s. 315–344.
McClintock Miller S., Bass W., Leadng from the library, Washington: International Society for Technology in Education 2019.
Mihnova I., Prostranstvo vozmožnostej. Zamâtki na polâh bibliotečnogo dela. Sbornik polemičeskih statej, Moskva: Rossijskaâ Gosudarstvennaâ Biblioteka dlâ Molodeži 2017.
Mystkowski M., Bibliotekarz systemowy – kto to w ogóle jest?, „Biuletyn EBIB” 2019 nr 4 [dokument elektroniczny].
Ncholson K., Innovation in public libraries. Learning from international library practice, Kidlington: Chandos Publishing 2017.
Niegard H., The future of public libraries and their services: a Danish perspective, w: Libraries and society: role, responsibility and future in age of change, Oxford: Chandos Publishing 2011, s. 341–359.
Nowak J., Bibliotekarz – profesjonalista? Czy niekoniecznie. Szkic historyczno-polemiczny, „Biuletyn EBIB” 2008, nr 1 [dokument elektroniczny].
Osburn Ch.B., The social transcript. Uncovering library philosophy, Westport: Libraries Unlimited 2009.
Perini M., The academic librarian as blended professional. Reassessing and redefining the role, Kidlington: Chandos Publishing 2016.
Radwański R., Antyporadnik czyli jak nie należy używać komputera w małej bibliotece. Poradnik, Warszawa: Wydawnictwo SBP 2016.
Radwański R., Bibliotekarz systemowy z wykształcenia, „Biuletyn EBIB” 2019, nr 4 [dokument elektroniczny].
Rankin C., Library place and space transformation – designed for the digital natives, w: Library services for children and young people. Challenges and opportunities in the digital age, London: Facet Publishing 2012, s. 159–182.
Ravinskij D., Biblioteki i graždanskoe obŝestvo: izučaâ zarubežnyj opyt, Sankt Peterburg: Rossijskaâ nacional’naâ biblioteka 2013.
Rezonova V.M., Èkologiâ bibliotečnoj profesii. Problema formirovaniâ profesionalizma, w: Rumânčevskie čteniâ’18, t. 2, Moskva: Paškov dom 2018, s. 305–309.
Robertson G., Front-line librarianship, Kidlington: Chandos Publishing 2019.
Rowińska M., Bibliotekarz na wagę złota, „Biuletyn EBIB” 2019, nr 4 [dokument elektroniczny].
Smith D., Growing our library career with social media, Kidlington: Chandos Publishing 2018.
Smith Aldrich R., Sustainable thinking. Ensuring your library’s future in a uncertain world, Chicago: ALA Editions 2018.
Squire L.R., Memory and brain, w: Scientists making a difference, New York: Cambridge University Press 2016, s. 66–69.
Standard pro dobry knihovni fond, Praha: Narodni knihovna ćeske republiky. �Knihovnicky instytut 2017.
Staniów S., Biblioteki i bibliotekarstwo – od książki do czytelnika, w: Encyklopedia książki, t. 1, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego 2017, s. 129–138.
Stępniak J., Krótka droga awansu zawodowego pracownika biblioteki, „Biuletyn EBIB” 2015, nr 3 [dokument elektroniczny].
Tetela G., Zawód i ramy kształcenia bibliotekarzy. Nowe role bibliotekarza, w: Bibliotekarstwo, Warszawa: Wydawnictwo SBP 2013, s. 652–662.
Tetenov S., Ličnostnye predpočteniâ bibliotekarâ kak faktor obŝeniâ s čitatelâmi, w: Sociolog i psiholog v bibliotekę, t. 10, Moskva: Rossijskaâ gosudarstvennaâ biblioteka dlâ molodeži 2016 s. 103–107.
White A., Not your ordinary librarian. Debunking the popular perceptions of librarians, Oxford: Chandos Publishing 2012.
Wu J., Novye perspektivy biblioteki v XXI v., w: Bibliotečnoe delo za rubežom: konec XX – načalo XXI veka, Moskva: Paškov dom 2009, s. 57–84.
Zdravkovska N., Academic branch libraries in changing times, Oxford: Chandos Publishing 2011.
Zubkov N.N., Fenomen biblioteki i vozmožnye zadači bibliotek, w: Rumânčevskie čteniâ’18, t. 1, Moskva: Paškov dom 2018, s. 317–321.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2020 Jacek Wojciechowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Utwory opublikowane w czasopiśmie Biblioteka, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu od 2015 roku są udostępniane na
licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych po 2015 roku pod następującymi warunkami:
- uznania autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
- na tych samych warunkach — remiksując utwór, przetwarzając go lub tworząc na jego podstawie, należy swoje dzieło rozpowszechniać na tej samej licencji, co oryginał.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowy.
Jeżeli autor artykułu nie jest przekonany, że może wykorzystywać cudze utwory (np. ilustracje, fotografie, tabele) w ramach cytatu we własnej tekście musi dostarczyć do redakcji czasopisma zgodę od uprawnionych podmiotów.
Prawa są zastrzeżone do wszystkich tekstów opublikowanych przed rokiem 2015.