Słowa kluczowe
przestrzeń
werbalność
wizualność
typografia
nielinearność
fizyczność dzieła
Jak cytować
Liczba wyświetleń: 57
Liczba pobrań: 62
Abstrakt
W artykule omówione zostały wybrane przykłady dzieł liberackich (Liberatura) z perspektywy komunikacji werbalnej i komunikacji wizualnej. Szczegółowej analizie poddano utwory Anne Carson (Nox), Herty Müller (Strażnik bierze swój grzebień), Z. Fajfera i K. Bazarnik (Oka-leczenie), Stéphane’a Mallarmégo (Rzut kośćmi nigdy nie zniesie przypadku) oraz Radosława Nowakowskiego (m.in. seria Nieopisanie świata). Werbalność i wizualność tych utworów przenikają się i nakładają na siebie, budując dodatkowe znaczenia i poszerzając możliwości interpretacyjne, a wielość przyjętych przez autorów rozwiązań zaskakuje. Ta formalna innowacyjność, dopasowana do treści, każdorazowo wspiera sensy obecne w danym dziele, wpływa także na zmianę jego odbioru poprzez aktywizowanie procesu lektury.
Bibliografia
Bernacki P., Polska książka artystyczna po 1989 roku w perspektywie bibliologicznej, wyd. Oficyna Wydawnicza ATUT, Wrocław 2020
Bolter J.D., Przestrzeń pisma. Komputery, hipertekst i remediacja druku, tłum. A. Małecka i M. Tabaczyński, wyd. Korporacja Ha!art, Kraków 2014
Carson A., Nox, wyd. New Directions Books, New York 2010
Chawrilska I., Korekta za pomocą literówki. Liberatura w kontekście rozważań genologicznych, w: „Er(r)go. Teoria-Literatura-Kultura”, nr 32 (1/2016)
Dawidek Gryglicka M., Historia tekstu wizualnego. Polska po 1967 roku, wyd. Korporacja Ha!art, Kraków 2012
Fajfer Z., Bazarnik K., Oka-leczenie, wyd. Korporacja Ha!art, Kraków 2009
Hendryk E., Liberatura – o nowych aspektach dialogu między literaturą i sztuką, w: „Rocznik Komparatystyczny” 2014/5
Hochuli J., Detal w typografii, tłum. A. Buk, wyd. d2d.pl, Kraków 2018
Ile stron ma liberatura? Z Katarzyną Bazarnik i Zenonem Fajferem rozmawia Adam Poprawa, w: „Tygodnik Powszechny” 44/2010
Lebda M., Typograficzne przestrzenie poezji, w: Typograficzne przestrzenie tekstu, pod red. K. Starachowicz i J. Knapa, wyd. LIBRON, Kraków 2014
Liberatura, e-literatura i… Remiksy, remediacje, redefinicje, pod red. M. Górskiej-Olesińskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2012
Łubocki J.M., Krój dedykowany – nowy typ krojów pisma, w: Typograficzne przestrzenie tekstu, pod red. K. Starachowicz i J. Knapa, wyd. LIBRON, Kraków 2014
Mallarmé S., Rzut kośćmi nigdy nie zniesie przypadku, tłum. T. Różycki, wyd. Korporacja Ha!art, Kraków 2005
Marek-Łucka M., Typografia – grafia, w: Typograficzne przestrzenie tekstu, pod red. K. Starachowicz i J. Knapa, wyd. LIBRON, Kraków 2014
Markowski M.P., Nicość i czcionka, w: S. Mallarmé, Rzut kośćmi nigdy nie zniesie przypadku, tłum. T. Różycki, wyd. Korporacja Ha!art, Kraków 2005
Müller H., Strażnik bierze swój grzebień. O odchodzeniu i odcięciu, tłum. A. Kożuch, wyd. Korporacja Ha!art, Kraków 2010
Nowakowski R., 6/7 rzeczy o drewnie, wyd. Liberatorium, Bodzentyn 2015
Nowakowski R., Correspondance, wyd. Liberatorium, Bodzentyn 2011
Nowakowski R., Coś w rodzaju kryminału somnambulicznego czyli 33 część Nieopisania świata, wyd. Liberatorium, Bodzentyn 2018
Nowakowski R., Cztery rzeczy o wodzie, wyd. Liberatorium, Bodzentyn 2015
Nowakowski R., Dlaczego moje książki są takie jakie są, w: Od Joyce’a do liberatury. Szkice o architekturze słowa, pod red. K. Bazarnik, wyd. Universitas, Kraków 2002
Nowakowski R., Libro 2N, wyd. Liberatorium, Bodzentyn 2011
Nowakowski R., Nieopisanie świata część XVII, wyd. Liberatorium, Bodzentyn 2006
Nowakowski R., Nieposkładana teoria sztuki, wyd. Liberatorium, Bodzentyn 2009
Nowakowski R., Nieznaki drogowe, wyd. Liberatorium, Bodzentyn 2007
Nowakowski R., Norway to Kvikako, wyd. Liberatorium, Bodzentyn 2011
Nowakowski R., Tajna Kronika Sabiny, część trzecia: Piata jesień, wyd. Liberatorium, Bodzentyn 2012
Nowakowski R., Ulica Sienkiewicza w Kielcach, wyd. Liberatorium, Bodzentyn 2009
Przybyszewska A., Liberackość dzieła literackiego, wyd. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2015 DOI: https://doi.org/10.18778/7969-617-4
Rypson P., Książki i strony. Polska książka awangardowa i artystyczna w XX wieku, wyd. Centrum Sztuki Współczesnej, Warszawa 2000
Tomaszewski A., Architektura książki: dla wydawców, redaktorów, poligrafów, grafików, autorów, księgoznawców i bibliofilów, wyd. Centralny Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Przemysłu Poligraficznego, Warszawa 2011
Triumf typografii, tłum. M. Komorowska, wybór i oprac. H. Hoeks, E. Lentjes, wyd. d2d.pl, Kraków 2017
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Agnieszka Rybarczyk
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Utwory opublikowane w czasopiśmie Biblioteka, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu od 2015 roku są udostępniane na
licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych po 2015 roku pod następującymi warunkami:
- uznania autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
- na tych samych warunkach — remiksując utwór, przetwarzając go lub tworząc na jego podstawie, należy swoje dzieło rozpowszechniać na tej samej licencji, co oryginał.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowy.
Jeżeli autor artykułu nie jest przekonany, że może wykorzystywać cudze utwory (np. ilustracje, fotografie, tabele) w ramach cytatu we własnej tekście musi dostarczyć do redakcji czasopisma zgodę od uprawnionych podmiotów.
Prawa są zastrzeżone do wszystkich tekstów opublikowanych przed rokiem 2015.