Słowa kluczowe
historia elementarzy polskich
teksty religijne w elementarzach
podręczniki Macieja Wirzbięty
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł zawiera opis unikatowego polsko-łacińskiego podręcznika elementarnego Elementa Pverilis Institutionis (Kraków: Albrecht Górecki, 1692) ze zbiorów Rosyjskiego Państwowego Archiwum Akt Dawnych w Moskwie. Wydanie z 1692 roku zapoczątkowało linię elementarzy, która przetrwała do XX stulecia (ok. 44 edycji). Dwujęzyczność wszystkich wydań, lakoniczność części elementarzo wej i rozbudowana część zawierająca teksty o treści religijnej stanowią cechy specyficzne danej linii. Porównanie wersji pierwotnej z późniejszymi edycjami podręcznika (Kraków 1713, 1736, 1796 i Poczajów s.a.) świadczy o wielokrotnym redagowaniu elementarza i o rozszerzeniu jego treści religijnej (nowe modlitwy i katechizm w formie pytań i odpowiedzi). Do ewentualnych wzorców, do których sięgali wydawcy jego wersji z 1692 roku, zalicza się dwujęzyczny podręcznik Elementaria institutio Latini sermonis,et pietatis Christianae (Kraków: Maciej Wirzbięta, 1575).Bibliografia
Bragone M.C., Alfavitar radi učenija malych detej. Un abbecedario nella Russia del Seicento, Firenze 2008.
Estreicher K., Bibliografia polska, t. 16, Kraków 1898.
Gansiniec R., Gregorianki, „Pamiętnik Literacki” 1954, z. 2, s. 385–426.
Heppe H., Geschichte des deutschen Volksschulwesens, Gotha 1858 Korzo M., O tekstach religijnych w XVI-wiecznych elementarzach polskich, „Pamiętnik Literacki” 2015, z. 1, s. 169–182.
Košeleva O.E., Ustrašenie detej rozgami v russkih tekstah XVII veka: literaturnaâ tradiciâ ili real’nost’?, „Èlektronnyj naučno-obrazovatel’nyj žurnal Istoriâ” 2013, t. 4, nr 6 (22), http://history.jes.su/s207987840000603-2-1 [dostęp: 14.11.2016].
Nowakowski F. et al., Elementarz, w: Encyklopedya wychowawcza, red. J.T. Lubomirski et al., t. 3, Warszawa 1885.
Pilarczyk F., Elementarze polskie od ich XVI-wiecznych początków do II wojny światowej.
Próba monografii księgoznawczej, Zielona Góra 2003.
Sobolevskij A.I., Perervodnaâ literature Moskovskoj Rusi XIV–XVII vekov. Bibliografičeskie materialy, S. Petersburg 1903.
Strauss G., Luther’s House of Learning. Indoctrination of the Young in the German Reformation, Baltimore–London 1978.
Licencja
Utwory opublikowane w czasopiśmie Biblioteka, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu od 2015 roku są udostępniane na
licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych po 2015 roku pod następującymi warunkami:
- uznania autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
- na tych samych warunkach — remiksując utwór, przetwarzając go lub tworząc na jego podstawie, należy swoje dzieło rozpowszechniać na tej samej licencji, co oryginał.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowy.
Jeżeli autor artykułu nie jest przekonany, że może wykorzystywać cudze utwory (np. ilustracje, fotografie, tabele) w ramach cytatu we własnej tekście musi dostarczyć do redakcji czasopisma zgodę od uprawnionych podmiotów.
Prawa są zastrzeżone do wszystkich tekstów opublikowanych przed rokiem 2015.