Keywords
Jakub of Kowalewice
psalter, psalterium abbreviatum
St. Jerome psalter
Sigismond’s I prayer book
Prudentius of Troyes
How to Cite
Number of views: 340
Number of downloads: 213
Abstract
Following the brief presentation of the author Jakub of Kowalewice and his codex currently held in the collections of Poznań University Library, the present state of the research on the text included in the codex, the so-called St. Jerome psalter is discussed. An attempt is made to resolve the issues on its authorship, intended use and the source of origin of the text in the codex. Its content is discussed and then compared with another well-known version of the St. Jerome psalter (psalterium abbreviatum) in the King Sigismond’s I prayer book.
References
Źródła archiwalne i biblioteczne
Kraków, Biblioteka XX. Czartoryskich, sygn. 1269.
Kraków, Biblioteka Jagiellońska, sygn. BJ St. Dr. Cim. 907.
Londyn, British Library, Add. MS 15281, ff. 4r–85v, https://tinyurl.com/t2n6wvb9 [dostęp: 20.02.2021].
Poznań, Biblioteka Uniwersytecka UAM, Rkp. 1746, XV w., dostęp także na stronie WWW: https://tinyurl.com/2wr9aw5n.
Rzym, Biblioteca nazionale centrale Vittorio Emanuele II, Vitt. Em. 1430, XV w., ff. 1r–15v, https://tinyurl.com/jxa87wk2 [dostęp: 18.02.2021].
Warszawa, Biblioteka Narodowa, sygn. BN Rps 8002 III.
Valencia, Universitat de Valencia, Biblioteca Historica, BH Ms. 0688, https://tinyurl.com/45daj9ej [dostęp: 3.02.2021].
Watykan, Biblioteca Apostolica Vaticana (BAV), Vat. Lat. 84, https://digi.vatlib.it/view/MSS_Vat.lat.84 [dostęp: 18.02.2021].
BAV, Ross.184, XI w., ff. 253v–256v, https://digi.vatlib.it/view/MSS_Ross.184 [dostęp: 18.02.2021].
BAV, Chigi C VI 173, XI w., ff. 11v–18v, http://digi.vatlib.it/view/MSS_Chig.C.VI.173 [dostęp: 18.02.2021].
BAV, Chigi D V 77, XI w., ff. 1–44v, https://digi.vatlib.it/view/MSS_Chig.D.V.77 [dostęp: 18.02.2021].
BAV, Reg. Lat. MS 334, XI–XII w., ff. 1–30v, https://digi.vatlib.it/view/MSS_Reg.lat.334 [dostęp: 18.02.2021].
Wydawnictwa źródłowe
Beda Czcigodny, Libellus Precum, w: Patrologia Latina, t. 94, Paris 1862, kol. 515B–532B, https://tinyurl.com/frtra85n [dostęp: 20.02.2021].
Brown V., Flores psalmorum and Orationes psalmodicae in Beneventan Script, „Mediaeval Studies” 1989, t. 51, s. 424–466.
Epistolae, MGH SS, t. 3, red. E. Dümmler, Berlin: Apud Weidmannos 1893, https://tinyurl.com/2p8mys69 [dostęp: 5.02.2021].
Niesiecki K., Herbarz polski... powiększony dodatkami z późniejszych autorów, rękopismów, dowodów urzędowych, wyd. J.N. Bobrowicz, t. 5, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1989 (z dopełnieniami I. Krasickiego i J. Lelewela), oryg.: Lipsk: nakł. i drukiem Breitkopfa i Haertela 1839–1946
Sancti Prudentii Trecensis Episcopi, Breviarium Psalterii, w: Patrologia Latina, t. 115, Paris 1881, kol. 1451–1456B, https://tinyurl.com/2t8h8x4p [dostęp: 15.02.2021].
Zbiór dokumentów katedry i diecezji krakowskiej, cz. 2: 1416–1450, wyd. S. Kuraś, w: Materiały do dziejów Kościoła w Polsce, t. 4, Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 1973.
Opracowania
Borkowska U., Królewskie modlitewniki. Studium z kultury religijnej epoki Jagiellonów (XV i początek XVI wieku), Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 1999.
Cottier J., Psautiers abrégés et prières privées durant le haut Moyan Age, „Recherches augustiniennes” 2003, t. 33, s. 215–230.
Gąsiorowski A., Notariusze publiczni w Wielkopolsce schyłku wieków średnich. Katalog admisji w Gnieźnie i Poznaniu 1420–1500, Poznań: PTPN 1993.
Guido M., Psalteria rhythmica, cz. 1–2, w: Analecta hymnica medii aevi, t. 35, Leipzig: O.R. Reisland 1961 s. 189–191.
Gurowska A., Psałterz św. Augustyna. O barokowych przekładach średniowiecznej modlitwy i o jej tradycji, „Pamiętnik Literacki” 2002, z. 3, s. 177–201.
Katalog archiwum Opactwa Cystersów w Mogile, oprac. K. Kaczmarczyk, G. Kowalski, Kraków: Wydawnictwo Sekcji Archiwalnej Krajowego Grona Konserwatorskiego 1919.
Katalog łacińskich rękopisów średniowiecznych Biblioteki Jagiellońskiej, t. 1–11; Indeksy do tomów I–V, oprac. zbiorowe, Wrocław: Institutum Ossolinianum; Warszawa – Kraków: Biblioteka Jagiellońska, Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii, Uniwersytet Jagielloński 1980–2016.
Leroquais V., Les Livres d’Heures manuscrits de la Bibliothèque Nationale, t. 1, Paris 1927, https://tinyurl.com/42b5t8rz [dostęp: 13.02.2021].
Mai A., Scriptorum veterum nova collectio e vaticanis codicibus edita, t. 9, Roma 1837, https://tinyurl.com/5xc6bb9w [dostęp: 3.02.2021].
Metryka Uniwersytetu Krakowskiego z lat 1400–1508, wyd. A. Gąsiorowski, T. Jurek, I. Skierska przy współpracy R. Grzesika, Kraków: Towarzystwo Naukowe Societas Vistulana 2004.
Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, Biblia Tysiąclecia, Poznań: Pallottinum 1965.
Poniatowski S., Biblioteka kapituły łowickiej do końca XVIII wieku, Warszawa 1995 (praca doktorska, maszynopis w Bibliotece Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego).
XV-wieczny odpis psalterium abbreviatum z kodeksu Jakuba z Kowalewic… 27 Psalterium Abbreviatum, w: Modlitewnik Zygmunta I Starego. 1524 r. Facsimile, Poznań: Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne” 2016, s. 3v–36v.
Pseudo-Einhardus, Psalterium abreviatum Vercellense, w: Corpus Christianorum seu nova Patrum collectio. Continuatio Mediaevalis, t. 47, Turnhout: Brepols 1977, s. 55–78.
Salmon P., Psautiers abrégés du Moyen Âge, w: Analecta Liturgica: Extraits des manuscrits liturgiques de la Bibliothèque Vaticane: Contribution à l’histoire de la prière chrétienne, Studi e Testi 273, Watykan: Bibl. Apostolica Vaticana 1974, s. 69–119.
Szulc A., Codex collecticius Jakuba z Kowalewic ze zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu, „Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski” 2009, t. 4, s. 409–418, https://pressto.amu.edu.pl/index.php/e/article/view/3735/3772 [dostęp: 24.03.2021].
Tronina A., Psałterz, w: Encyklopedia katolicka, red. E. Gigilewicz, t. 16, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 2012, kol. 823–824.
Van Deusen N.E., The Place of the Psalms in the Intellectual Culture of the Middle Ages, SUNY series in Medieval Studies, New York: SUNY Press 1999.
Wielfaert J.G., Prudentius of Troyes (d. 861) and the Reception of the Patristic Tradition in the Carolingian Era, Toronto 2015 (niepublikowana rozprawa doktorska, https://tinyurl.com/jsekms9w [dostęp: 15.02.2021]).
Wieteska J., Katalog prałatów i kanoników Prymasowskiej Kapituły Łowickiej od 1433 do 1970 r., Warszawa 1971, https://archiwumskierniewic.pl/items/show/3490 [dostęp: 4.02.2022].
Wilk-Woś Z., Późnośredniowieczna kancelaria arcybiskupów gnieźnieńskich (1437–1493), Łódź: Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie 2013.
Wydra W., Chrestomatia staropolska. Teksty do roku 1543, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1995.
License
Utwory opublikowane w czasopiśmie Biblioteka, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu od 2015 roku są udostępniane na
licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych po 2015 roku pod następującymi warunkami:
- uznania autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
- na tych samych warunkach — remiksując utwór, przetwarzając go lub tworząc na jego podstawie, należy swoje dzieło rozpowszechniać na tej samej licencji, co oryginał.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowy.
Jeżeli autor artykułu nie jest przekonany, że może wykorzystywać cudze utwory (np. ilustracje, fotografie, tabele) w ramach cytatu we własnej tekście musi dostarczyć do redakcji czasopisma zgodę od uprawnionych podmiotów.
Prawa są zastrzeżone do wszystkich tekstów opublikowanych przed rokiem 2015.