Słowa kluczowe
olympism
Henri Didon
Jak cytować
Abstrakt
Due to the deficit of the expected young people’s moral attitudes caused, inter alia, by a crisis of values (considered on the one hand in the context of changes related to the age of adolescence, and on the other hand, to social changes), it is worth to support preventive activities. It can be done thanks to the use of the sports fair play principle as – in the indications of many researchers – a universal principle. It is through its proper observance that we can teach making moral choices – as emphasized by Zofia Żukowska. The humanistic values of sport in the spirit of fair play allow for the development of socially acceptable attitudes. They can be the source of the hierarchy of values of a young person, which will guide them in everyday life situations. The aim of the article is to present the educational potential of sport with the principle of fair play as the basis of Olympism promoted by Pierre de Coubertin, the creator of the modern Olympic Games. This can stimulate the educational reflection of teachers and educators in the context of the possibility of conducting preventive activities in schools, especially today, in the crisis of values that affects young people.
Bibliografia
Adamski, F. (1999). Kulturowe i polityczne podłoże rozchwiania aksjonormatywnego ładu społeczno-moralnego. W: F. Adamski, A.M. de Tchorzewski (red.), Edukacja wobec dylematów moralnych współczesności (s. 11–18). Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Bronikowska, M., Korcz, A., Pluta, B., Krzysztoszek, J., Ludwiczak, M., Łopatka, M., Wawrzyniak, S., Kowalska, J.E., & Bronikowski, M. (2019). Fair Play in physical education and beyond, Sustainability, 11(24), 1–18. https://doi.org/10.3390/su11247064 DOI: https://doi.org/10.3390/su11247064
Culpan, I. (2019). Olympism, physical education, and critical pedagogy. European Physical Education Review, 25(3), 847–858. https://doi.org/10.1177/1356336X18782560 DOI: https://doi.org/10.1177/1356336X18782560
Cygan, J.M. (1993). Sport jako wartość etyczna. Kultura Fizyczna, 1–2, 4–5.
Czechowski, M., & Dąbrowska, A. (2011). Fair Play w sporcie i życiu młodzieży. Warsztaty dydaktyczne dla nauczycieli i młodzieży szkolnej. Wydawnictwo Estrella.
Czechowski, M., Żukowska, Z., & Żukowski, R. (2011). Edukacja olimpijska. Dokumenty normatywne i Kodeksy Fair Play (z warsztatami dydaktycznymi dla nauczycieli, trenerów i młodzieży). Wydawnictwo Estrella.
Daume, W. (1994). Fair play – uniwersalna wartość sportu. Sport Wyczynowy, 7–8, 31–34.
Gogacz, A.K. (2008). Poszukiwanie autorytetów a poczucie własnej wartości u młodzieży. W: A. Chudzik (red.), Współczesne zagrożenia rozwojowe dzieci i młodzieży (s. 33–37). WSHE w Łodzi.
Kluz, T. (2007). Psychospołeczne uwarunkowania wyboru wartości przez młodzież. Wydawnictwo Edukacyjne Akapit.
Kosiewicz, J. (2016). Moralność a sport. Międzynarodowe Towarzystwo Nauk Społecznych o Sporcie.
Kowalska, J.E. (2020). Znaczenie edukacyjne projektu „Jestem fair” opartego na idei neoolimpizmu. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. https://doi.org/10.18778/8142-810-1 DOI: https://doi.org/10.18778/8142-810-1
Lipiec, J. (1999). Filozofia olimpizmu. Sprint.
List Papieża Franciszka do kardynała Farrella z dn. 01.06.2018 r. o Watykańskim dokumencie sportowym. (2018). https://mueller.sport.unimainz.de/files/2018/08/BriefdesPapstes_dt.UebersetzungMitPhotoDesPapstes18.pdf [niemiecki]
Ludwiczak, M., & Bronikowska, M. (2022). Fair Play in a context of physical education and sports behaviours. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(4), 1–13. https://doi.org/10.3390/ijerph19042452 DOI: https://doi.org/10.3390/ijerph19042452
Müller, N. (2018). Die olympische Devise „citius, altius, forties” und ihr Urheber Henri Didon. https:// mueller.sport.uni-mainz.de/files/2018/08/DIDON.pdf
Naul, R. (2008). Olympic education, Meyer & Meyer Sport.
Nowocień, J. (2013). Studium o pedagogice kultury fizycznej. AWF w Warszawie.
Oleszkowicz, A., & Senejko, A. (2012). Dorastanie. W: J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka (s. 259–286). Wydawnictwo Naukowe PWN.
Parry, J. (1998). Physical education as Olympic education. European Physical Education Review, 4(2), 153–167. https://doi.org/10.1177/1356336X9800400206 DOI: https://doi.org/10.1177/1356336X9800400206
Przyłuska-Fiszer, A., & Misiuna, B. (1993). Etyczne aspekty sportu. AWF w Warszawie.
Rotkiewicz, M., & Młodzikowski, G. (1987–1988). Z tradycji przysięgi olimpijskiej. Almanach Olimpijski, 67–77.
Rutkowska, K. (2002). Rola grupy rówieśniczej w procesie formowania się tożsamości. W: A. Brzezińska, M. Bardziejewska, B. Ziółkowska (red.), Szanse rozwoju w okresie dorastania (s. 111– 130). Fundacja Humaniora.
Simon, R.L. (2004). Fair Play. The ethics of sport. Westview Press.
Skoczylas, W. (2001). Przesłanie wychowawcze idei fair play w sporcie dzieci i młodzież. W: Z. Żukowska, R. Żukowski (red.), Zdrowie. Ruch. Fair play (s. 244–247). Wydawnictwo Estrella.
Słownik języka polskiego. (2022). Hasło: Wartość. https://sjp.pwn.pl/sjp/wartosc;2534732.html
Surzykiewicz, J. (2008). Profilaktyczna pomoc wychowawcza szkole w zapobieganiu agresji: znaczenie kompetencji społecznych. W: M. Libiszowska-Żółtkowska, K. Ostrowska (red.), Agresja w szkole. Diagnoza i profilaktyka (s. 188–252). Wydawnictwo Difin.
Wawrzak-Chodaczek, M. (2010). (Czy?) kryzys wartości moralnych młodzieży. Kultura – Historia – Globalizacja, 8, 195–203.
Wroczyński, R. (2014). Powstanie i rozwój nowożytnych igrzysk olimpijskich. W: K. Zuchora (red.), Polska myśl olimpijska (s. 49–57). Wyd. PKOl i PAOl.
Wysocka, E. (2012). Wspomaganie rozwoju młodego pokolenia – problemy i zasady pomagania. W: E. Wysocka (red.), Dzieci i młodzież w niegościnnym świecie. Zagrożenia rozwojowe i społeczne (s. 333–359). Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Żukowska, Z., & Żukowski, R. (2014). Fair play jako szczególna wartość w sporcie i życiu młodzieży. W: K. Hądzelek, M. Rejf, H. Zdebska Biziewska, R. Żukowski (red.), Czysta gra. Fair play (s. 153–164). Wyd. Fall.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Jolanta Kowalska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.