Abstrakt
The perception of students with disabilities as young people with personal potential that they wish to develop draws attention to the meanings they give to their aspirations and daily relationships, creating their own vision of a worthwhile life. The aim of the research was to identify the values that students with disabilities wish to follow in making their lives worthwhile and fulfilling. The research material was obtained by means of free interviews conducted with ten students. The content of the students’ statements was analysed and interpreted, looking for the main areas and specific values they see in their lives. Three visions of a valuable life based on the beliefs of students with disabilities emerged. The first vision revolves around the importance of social relationships, especially close bonds. The second vision is driven by the desire for achievement and the resulting personal satisfaction. The third vision emphasises the importance of experiencing happiness and enjoying every moment of life. Each of these was associated with distinct orientations of the aspirations and expectations of students with disabilities, assessing what is worth striving for, what they desire and what values they follow.
Bibliografia
Angell, M.E., Stoner, J.B., Fulk, B.M. (2010). Advice from adults with physical disabilities on fostering self-determination during the school years. Teaching Exceptional Children, 42(3), 64–75. DOI: https://doi.org/10.1177/004005991004200307
Brzozowski, P. (2002). Uniwersalność struktury wartości: koncepcja Shaloma H. Schwartza. Roczniki Psychologiczne, 5, 27–52.
Byra, S. (2014). Paradoks niepełnosprawności – w kręgu tezy i antytezy. Niepełnosprawność – Dyskursy Pedagogiki Specjalnej, (15), 11–28.
Chudy, W. (1987). Sens filozoficzny kondycji człowieka niepełnosprawnego. Studia Philosophiae Christianae, 23(2), 5–24.
Dziewiecki, M. (1998). Wychowanie ku wartościom. Wychowawca, (9), 4–6.
Krause, A. (2009). Teoretyczne i empiryczne problemy pedagogiki specjalnej. Zarys obszarów badawczych. Niepełnosprawność, (1), 9–24.
Łobocki, M. (2006). Teoria wychowania w zarysie. Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Mariański, J. (2021). Wartości życia codziennego a sens życia – zmienne relacje. Zeszyty Naukowe KUL, 64(1–2), 163–184. DOI: https://doi.org/10.31743/znkul.12980
Marszałek, L. (2007). Społeczny kontekst niepełnosprawności. Seminare, 24, 339–353. DOI: https://doi.org/10.21852/sem.2007.24.25
Oleś, P. (2002). Z badań nad wartościami i wartościowaniem.: niektóre kwestie metodologiczne. Roczniki Psychologiczne, 5, 53–75.
Ossowska, J. (2008). Wartości, cele i obraz Ja u młodzieży przystosowanej i nieprzystosowanej społecznie (cz. 1: Młodzież przystosowana i nieprzystosowana społecznie wobec wartości zgodnych z teoria Shaloma Schwartza). Pieniądze i Więź, 2(39), 115–134.
Pilecki, J., Olszewski, S., Parys, K. (2000). Kształcenie osób niepełnosprawnych w szkole wyższej – możliwości i ograniczenia. W: A. Rakowska, J. Baran (red.), Dylematy pedagogiki specjalnej (s. 107–113). Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej w Krakowie.
Sagiv, L., Schwartz, S.H. (2000). Value priorities and subjective well-being: direct relations and congruity effects. European Journal of Social Psychology, 30(2), 177–198. DOI: https://doi.org/10.1002/(SICI)1099-0992(200003/04)30:2<177::AID-EJSP982>3.0.CO;2-Z
Sakowicz-Boboryko, A.,Wyrzykowska-Koda, D., Otapowicz, D. (2017). Wartość edukacji w życiu studentów pełnosprawnych oraz studentów z niepełnosprawnością. Niepełnosprawność – Dyskursy Pedagogiki Specjalnej, (27), 144–155.
Schwartz, S.H. (1992). Universals in the content and structure of values: theoretical advances and empirical tests in 20 countries. Advances in Experimental Social Psychology, 25, 1–65. DOI: https://doi.org/10.1016/S0065-2601(08)60281-6
Strózik, T. (2014). System wartości a ocena jakości życia młodzieży akademickiej w świetle badań ankietowych studentów uczelni Poznania. Studia Oeconomica Posnaniensia, 2(2), 5–23.
Sułek, A. (1983). Wartości życiowe dwóch pokoleń: dokument z lat siedemdziesiątych. Kultura i Społeczeństwo, 27(2), 73–87.
Sztobryn-Giercuszkiewicz, J. (2016). Alter idem – student z niepełnosprawnością w systemie szkolnictwa wyższego. W: E. Zakrzewska-Manterys, J. Niedbalski (red.), Samodzielni, zaradni, niezależni. Ludzie niepełnosprawni w systemie polityki, pracy i edukacji (s. 99–145). Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. DOI: https://doi.org/10.18778/8088-074-0.05
Szymczyk, J. (2011). Przemiany wartości i więzi we współczesnym społeczeństwie polskim. W: P. Kawalec, A. Błachut (red.), Odpowiedzialność społeczna w innowacyjnej gospodarce (s. 299–319). Wydawnictwo KUL.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Dorota Otapowicz, Agnieszka Sakowicz-Boboryko
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.