Keywords
Michel Foucault
discourse on education
middle school (Poland)
How to Cite
Abstract
Postfoucauldian discourse analysis is a vigorously developing approach to discourse studies focusing on the analysis of power, discourse, knowledge and social practice. This comprises studies deriving from Michel Foucault’s thought, reinterpreting it, however, with the aim at application to an analysis of empirical data, also from the field of pedagogy and education. The purpose of this paper is to present main concepts and categories of postfoucauldian discourse analysis (e.g. enunciation, discursive formation, discursive practice, procedures for the control of discourse, dispositive, regime of truth) and guidelines for conducting research on the example of an analysis of chosen public texts concerning the debate on liquidation of middle schools in Poland as a result of the reform of education carried out by Law and Justice’ government.
References
Audureau J.-P. (2003). Assujettissement et subjectivation: réflexions sur l’usage de Foucault en éducation. „Revue Française de Pédagogie” nr 143.
Bacchi C., Bonham J. (2014). Reclaiming discursive practices as an analytic focus: political implications. „Foucault Studies” nr 17.
Ball S.J. (1992). Foucault i edukacja. Dyscypliny i wiedza. Kraków.
Baxter J. (2002). Competing discourses in the classroom: a post-structuralist discourse analysis of girls’ and boys’ speech in public contexts. „Discourse & Society” nr 13(6).
Bublitz H., Bührmann A.D., Hanke Ch., Seier A. (red.) (1998). Das Wuchern der Diskurse. Perspektiven der Diskursanalyse Foucaults. Frankfurt-New York.
Bührmann A.D., Diaz-Bone R., Gutiérrez Rodriguez E., Kendall G., Schneider W., Tirado F.J. (2007). „Forum Qualitative Sozialforschung: From Michel Foucault’s Theory of Discourse to Empirical Discourse Research” nr 8(2).
Bührmann A.D., Schneider W. (2007). More than just a discursive practice? Conceptual principles and methodological aspects of dispositif analysis. „Forum Qualitative Sozialforschung: From Michel Foucault’s Theory of Discourse to Empirical Discourse Research” nr 8(2), art. 28.
Chutorański M. (2013). Pojęcie i konteksty wychowania w pracach Michela Foucaulta. Wrocław.
Czyżewski M. (2013a). Polityki publiczne w optyce postfoucaultowskiej. Zarys perspektywy badawczej. [W:] A. Wojciuk (red.). Analiza polityki publicznej. Podejścia teoretyczno-metodologiczne. Warszawa.
Czyżewski M. (2013b). W kręgu społecznej pedagogii. „Societas/Communitas” nr 2(16).
Donzelot J., Gordon C. (2005). Comment gouverner les sociétés libérales?. „Esprit” nr 11.
Elden S. (2016). Foucault’s Last Decade. London.
Fisch M. (2011). Werke und Freuden. Michel Foucault – eine Biografie. Bielefeld.
Foucault M. (1980). Question on geography. [W:] M. Foucault. Power/Knowledge. Selected Interwievs and Other Writings 1972–1977. New York.
Foucault M. (1995). Historia seksualności. Warszawa.
Foucault M. (1998). Podmiot i władza. „Lewą Nogą” nr 10.
Foucault M. (2000). Czym jest Oświecenie?. [W:] M. Foucault. Filozofia, historia, polityka. Wybór pism. Warszawa-Wrocław.
Foucault M. (2001 [1976]). Le discours ne doit pas être pris comme… [W:] M. Foucault. Dits et écrits II. 1976–1988. Paris.
Foucault M. (2002). Porządek dyskursu. Gdańsk.
Foucault M. (2008). Le gouvernement de soi et des autres. Cours au Collège de France. 1982–1983. Paris.
Foucault M. (2010). Bezpieczeństwo, terytorium, populacja. Wykłady w Collège de France 1977–1978. Warszawa.
Foucault M. (2011). Narodziny biopolityki. Wykłady w Collège de France 1978–1979. Warszawa.
Foucault M. (2012). Hermeneutyka podmiotu. Wykłady w Collège de France 1981–1982. Warszawa.
Foucault M. (2013). Etyka troski o siebie jako praktyka wolności. [W:] M. Foucault. Kim pan jest, profesorze Foucault? Debaty, rozmowy, polemiki. Kraków.
Foucault M. (2014). Rządzenie żywymi. Wykłady w Collège de France 1979–1980. Warszawa.
Gehring P. (2009). Nachwort. [W:] M. Foucault. Geometrie des Verfahrens. Schriften zur Methode. Frankfurt am Main.
Gehring P. (2012). Abseits des Akteurs-Subjekts. Selbsttechniken, Ethik als politische Haltung und der Fall der freimütigen Rede. [W:] R. Keller, W. Schneider, W. Viehöver (red.). Diskurs–Macht–Subjekt. Theorie und Empirie von Subjektivierung in der Diskursforschung. Wiesbaden.
Gromkowska-Melosik A. (2004). Społeczne konstruowanie kobiecości i męskości w kulturach: wiktoriańskiej i globalnej. Kraków.
Hunter I. (1994). Rethinking the School. Subjectivity, Bureaucracy, Criticism. St. Leonards.
Klemm J., Glasze G. (2005). Methodische Probleme Foucault-inspirierter Diskursanalysen in den Sozialwissenschaften, „Forum Qualitative Sozialforschung” nr 6(2), art. 24.
Klus-Stańska D. (2015). Wyjść poza reżim imperatywu rozwojowego. Między inspiracjami Rousseau a wpływem myśli Foucaulta na współczesne studia nad dzieciństwem. „Problemy Wczesnej Edukacji” nr 1(28).
Koller H.-Ch., Lüders J. (2004). Möglichkeiten und Grenzen der Foucaultschen Diskursanalyse. [W:] N. Ricken, M. Rieger-Ladich (red.). Michel Foucault: Pädagogische Lektüren. Wiesbaden.
Maesse J. (2011). Bilder ‚guter Kindheit‘ in Regierungsdokumenten. Endbericht einer Diskursanalyse. „Educare Working Paper” nr 2.
Marshall J.D. (1996). Michel Foucault. Personal Autonomy and Education. Dordrecht.
Melosik Z. (2009). Uniwersytet i społeczeństwo. Dyskursy wolności, wiedzy i władzy. Kraków.
Melosik Z. (2013). Kultura popularna i tożsamość młodzieży. W niewoli władzy i wolności. Kraków.
Mendel M. (2007). Społeczeństwo i rytuał. Heterotopia bezdomności. Toruń.
Męczkowska-Christiansen A. (2006). Podmiot i pedagogika. Od oświeceniowej utopii do pokrytycznej dekonstrukcji. Wrocław.
Nowicka M. (2011). „Urządzenie”, „zastosowanie”, „układ”… – kategoria dispositif u Michela Foucaulta, jej tłumaczenia i ich implikacje dla postfoucaultowskich analiz władzy. „Przegląd Socjologii Jakościowej” nr 7.
Nowicka M. (2016). O użyteczności kategorii dyspozytywu w badaniach społecznych. „Przegląd Socjologii Jakościowej” nr 1.
Nowicka-Franczak M. (2017a), Postfoucaultowska analiza dyskursu. Przypadek sporu o Jedwabne. [W:] M. Czyżewski, M. Otrocki, T. Piekot, J. Stachowiak (red.). Analiza dyskursu publicznego. Przegląd podejść i metod. Warszawa.
Nowicka-Franczak M. (2017b). Niechciana debata. Spór o książki Jana Tomasza Grossa. Warszawa.
Ostrowicka H. (2012). Urządzanie młodzieży. Studium analityczno-krytyczne. Kraków.
Ostrowicka H. (2015a). O badaniach „pedagogizacji życia społecznego” kilka słów z poznawczej perspektywy pedagogiki ogólnej. „Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne” nr 1.
Ostrowicka H. (2015b). Przemyśleć z Michelem Foucaultem edukacyjne dyskursy o młodzieży. Dyspozytyw i urządzanie. Kraków.
Othmer J., Weich A. (red.). (2015). Medien–Bildung–Dispositive: Beiträge zu einer interdisziplinären Medienbildungsforschung. Wiesbaden.
Pongratz L.A. (1989). Pädagogik im Prozess der Moderne. Studien zur Sozial- und Theoriegeschichte der Schule. Weinheim.
Pongratz L.A., Wimmer M., Nieke W., Masschelein J. (red.). (2004). Nach Foucault. Diskurs- und machtanalytische Perspectiven der Pädagogik. Wiesbaden.
Ricken N., Rieger-Ladich M. (red.). (2004). Michel Foucault. Pädagogische Lektüren. Wiesbaden.
Ristić D., Marinković D. (2016). The disciplinary society and the birth of sociology: A Foucauldian perspective. „Družboslovne Razprave” nr 83.
Rose N. (1999). Powers of Freedom: Reframing Political Thought. Oxford.
Sarasin Ph. (2003). Geschichtswissenschaft und Diskursanalyse. Frankfurt am Main.
Schneider W. (2015). Dispositive überall und nirgendwo? Anmerkungen zur Theorie und methodischen Praxis der Dispositivforschung. [W:] J. Othmer, A. Weich (red.). Medien– Bildung–Dispositive: Beiträge zu einer interdisziplinären Medienbildungsforschung. Wiesbaden.
Simons M., Masschelein J. (2006). The learning society and governmentality: an introduction. „Educational Philosophy and Theory” nr 4.
Simons M., Masschelein J. (2008). The governmentalization of learning and the assemblage of a learning apparatus. „Educational Theory” nr 58(4).
Tomanek P. (2012). Ujarzmienie czy legitymizacja? Normalizacyjne aspekty dyskursów eksperckich. „Studia Socjologiczne” nr 1.
Analizowane materiały
Broniarz S. (2017). List Prezesa ZNP do Rodziców,
http://www.znp.edu.pl/element/3034/List_Prezesa_ZNP_do_Rodzicow
Suchecka J. (2016). Ekspert: Bez gimnazjów skrzywdzimy najsłabsze dzieci. Wygra na tym bogata elita. Wywiad z dr. Maciejem Jakubowskim „Gazeta Wyborcza”, 18.10.2016.
Uzasadnienie (2016). https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//2/12289958/12379225/.../dokument253146.pdf.
License
Copyright (c) 2019 Magdalena Nowicka-Franczak
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.