Artysta jako nieświadomy neurobiolog. Filmoznawczo-neurokognitywistyczna analiza myśli Hugo Münsterberga i Lwa Kuleszowa
PDF

Słowa kluczowe

Kuleszow
Münsterberg
film
art
brain
mind
artist
creativity
inspiration
cognitive science
neurobiology
Kuleszow effect
editing
scientific experiments
perception
consciousness
attention
cognitive sciences
nauroscience

Jak cytować

Przybysz, . H. (2019). Artysta jako nieświadomy neurobiolog. Filmoznawczo-neurokognitywistyczna analiza myśli Hugo Münsterberga i Lwa Kuleszowa. Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication, 25(34), 137–147. https://doi.org/10.14746/i.2019.34.08

Abstrakt

Przybysz Hanna, Artysta jako nieświadomy neurobiolog. Filmoznawczo-neurokognitywistyczna analiza myśli Hugo Münsterberga i Lwa Kuleszowa [An artist treated as an unconscious neurobiologist in the context of cognitive film studies: Hugo Münsterberg and Lev Kuleshov]. “Images” vol. XXV, no. 34. Poznań 2019. Adam Mickiewicz University Press. Pp. 137–147. ISSN 1731-450X. DOI 10.14746/i.2019.34.08.

The history and theory of art have often shown, before the era of neurobiology, cognitive psychology and cognitive science, that great artists are unconscious neurobiologists, activating with their art the areas of the brain of recipients that cause aesthetic experience, and using in their works the principles of perception or optical illusions, unknown to ordinary mortals, and sometimes also to creators at the level of consciousness. The following considerations are intended to approximate and, to some extent, to rehabilitate and save film creators and theoreticians who are being forgotten, the ones who, long before the discoveries of the cognitive sciences, considered theoretically and carried out empirical experiments aimed at showing and explaining the mysteries of human perception and the influence of the film on the viewer. I will present the profiles of the two pioneers of pre-cognitive thought on the basis of film studies: Hugo Münsterberg and Lew Kuleszow. I will show that half a century before neuroscientific research, they dealt with the cognitive processes of human cognition. I will present the contemporary state of cognitive sciences to illustrate the pioneering and legitimacy of visions, intuitions and achievements of the above creators, who are underestimated and forgotten by time and the achievements of “cold” science, although neuroesthetics researchers who have been involved in the problem of perception of works of art and rehabilitation of the merits of the past in the area of neuroscience for some time cannot be denied their achievements. Ignoring their contribution and achievements in the science of cognition, especially as to this day they are continued in research laboratories, in my subjective opinion, equals the potential underestimation of Leonardo da Vinci’s contribution to medical science or Darwin’s to research emotions.

https://doi.org/10.14746/i.2019.34.08
PDF

Bibliografia

Damasio A.R., Błąd Kartezjusza. Emocje, rozum i ludzki mózg, przeł. M. Karpiński, Poznań 1999

Dolata E., Psychologia poznawania twarzy i ich ekspresji, Białystok 2001

Fajkowska M., Krejtz I., Właściwości indywidualne i „efekt twarzy” w tłumie, „Przegląd Psychologiczny” 2007, t. 50, nr 4, s. 401–431

Francuz P., Szubielska M., Czego możemy nauczyć się o naszej pamięci na podstawie analizy rozpoznawania treści słownych i obrazowych umieszczonych w materiale audiowizualnym w pobliżu cięcia montażowego?, [w:] Psychologiczne aspekty odbioru telewizji, red. P. Francuz, t. II, Lublin 2004

Francuz P., Zabielska E., Neurofizjologiczne korelaty cięć montażowych w przekazie telewizyjnym. Badania nowych potencjałów korowych (SCP), „Przegląd Psychologiczny” 2013, t. 56, nr 1, s. 59–73

Godzic W., Lew Kuleszow – alchemik kina, [w:] L. Kuleszow, Sztuka filmowa. Moje doświadczenia, przeł. W. Godzic, Kraków 1996

Helman A., Hugo Münsterberg i jego teoria filmu, [w:] H. Münsterberg, Dramat kinowy. Studium psychologiczne, przeł. A. Helman, Łódź 1989

Helman A., Pułapki percepcji. Refleksje teoretyczne, „Kino” 1976, nr 12

Helman A., Ostaszewski J., Historia myśli filmowej, Gdańsk 2007

Jaśkowski P., Neuronauka poznawcza, Warszawa 2006

Klawiter A., Wiener D., Emocje w odbiorze dzieła sztuki. Ujęcie fenomenologiczne w parafrazie kognitywistycznej, [w:] Aktywność poznawcza podmiotu w perspektywie badań kognitywistycznych, „Poznańskie Studia z Filozofii Nauki” 2015, t. 24, nr 1, s. 11–49

Koch Ch., Neurobiologia na tropie świadomości, Warszawa 2008

Kolańczyk A., Intuicyjność procesów przetwarzania informacji, Gdańsk 1991

Kuleszow L., Sztuka filmowa. Moje doświadczenia, przeł. W. Godzic, Kraków 1996

Kuźniak H., Wpływ warstwy słuchowej na percepcję obrazu filmowego, [w:] H. Kuźniak, Analiza strukturalna i treściowa obrazu filmowego, Łódź 1995

Münsterberg H., Dramat kinowy. Studium psychologiczne, przeł. A. Helman, Łódź 1989

Murphy S.T., Zajonc R.B., Afekt, poznanie i świadomość: rola afektywnych bodźców poprzedzających przy optymalnych i suboptymalnych ekspozycjach, przeł. G. Mizera, „Przegląd Psychologiczny” 1994, t. 37, nr 3, s. 261–299

Płażewski J., Język filmu, Warszawa 2008

Przybylski Ł., Procesy percepcyjne, [w:] Przewodnik po filozofii umysłu, red. M. Miłkowski, R. Poczobut, Kraków 2012, s. 128–154

Przybysz P., O naturze emocji towarzyszących odbiorowi sztuki. Dynamiczne i sytuacyjne podejście do emocji estetycznych, „The Polish Journal of Aesthetics” 2017, t. 46, nr 3

Przybysz P., Markiewicz P., Artysta jako nieświadomy neurobiolog, „Wiedza i Życie” 2006, nr 2, s. 18–21

Słowiński P., Słowiński K., Władca piorunów. Nikola Tesla i jego genialne wynalazki, Chorzów 2013

Wiener D., Emocje – systemy emocjonalne – umysł. Próba kognitywnej charakterystyki procesów emocjonalnych, Poznań 2006, niepublikowana dysertacja doktorska

Wróbel S., Rodzaje pamięci, [w:] Przewodnik po filozofii umysłu, red. M. Miłkowski, R. Poczobut, Kraków 2012