O literackich łupach wojennych w bibliotekach prywatnych. Przypadek zbiorów Clasa Rålamba w Länna Gård

Abstrakt

Po dotarciu do Szwecji literackie łupy wojenne zrabowane w Poznaniu w czasie potopu szwedzkiego w latach 50. XVII wieku trafiły do prywatnych zbiorów bibliotecznych w wiejskiej posiadłości Clasa Rålamba (1622–1698). Clas Rålamb wysłany został przez króla szwedzkiego Karola X Gustawa (panującego latach 1654–1660) z misją opanowania trudnej sytuacji w Poznaniu, w tym czasie znajdującym się pod okupacją szwedzką. Autor artykułu, korzystając z zachowanego oryginalnego inwentarza ksiąg sporządzonego w latach 90. tego samego wieku, a jeszcze przed ofiarowaniem zbiorów Bibliotece Uniwersyteckiej w Uppsali, gdzie przechowywane są do dzisiaj, krótko opisuje i omawia zawartość i możliwy układ tej biblioteki. Godną odnotowania cechą charakterystyczną zbioru ksiąg są działy poświęcone teologii i dubletom, obszerniejsze i liczniejsze niż można by oczekiwać w przypadku księgozbioru biblioteki z wiejskiej posiadłości. Można zatem założyć, że to właśnie powyższe czynniki wskazują, że Rålamb nie dokonał wstępnej selekcji zbiorów przejętych z bibliotek klasztorów i kościołów w Poznaniu. Co więcej, fakt ten sugeruje, że ich główną rolą w nowym otoczeniu było powiększenie kulturowego kapitału właściciela. Duża liczba katolickich książek o charakterze modlitewnym nie miała wielkiego praktycznego użycia w ortodoksyjnie luterańskiej Szwecji.