Kina na Dolnym Śląsku: rekonesans historyczny
PDF

Słowa kluczowe

regional history of cinema
Lower Silesia
cinema in Germany

Jak cytować

Andrzej Dębski, A. D. (2019). Kina na Dolnym Śląsku: rekonesans historyczny. Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication, 26(35), 129–145. https://doi.org/10.14746/i.2019.35.07

Abstrakt

The highest level of cinema attendance in Lower Silesia after World War II was recorded in 1957. It was higher than before the war and lower than during the war. In the years that followed it steadily declined, influenced by global processes, especially the popularity of television. This leads us to reflect on the continuity of historical and film processes, and to look at the period from the 1920s to the 1960s as the ‘classical’ period in the history of cinema, when it was the main branch of mass entertainment. The examples of three Lower Silesian cities of different size classes (Wroclaw, Jelenia Gora, Strzelin) show how before World War II the development from ‘the store cinema [or the kintopp] to the cinema palace’ proceeded. Attention is also drawn to the issue of the destruction of cinematic infrastructure and its post-war reconstruction. In 1958 the press commented that ‘if someone produced a map with the towns marked in which cinemas were located, the number would increase as one moved westwards’. This was due to Polish (post-war) and German (pre-war) cinema building. The discussion closes with a description of the Internet Historical Database of Cinemas in Lower Silesia, which collects data on cinemas that once operated or are now operating in the region.

https://doi.org/10.14746/i.2019.35.07
PDF

Bibliografia

A.D., Tauentzien-Theater, „Schlesische Zeitung” 1913, 23.08

ASG [A. Seidel-Grzesińska], Kino „Warszawa”, [w:] Atlas architektury Wrocławia, t. I, red. J. Harasimowicz Bau-Veränderung in Liebau, „Film-Kurier” 1929, 26.07

chi, Von der Loge zum Film-Palast, „Schlesische Tageszeitung” 1938, 26.02

d., Zehn Jahre Kosmos-Theater-Betriebe, „Breslauer Neueste Nachrichten” 1928, 24.08

Das „Capitol” in Breslau [wspomnienie Wernera Riedela], „Der Schlesier” 1954, Nr. 8

Das Capitol in Strehlen, „Film-Kurier” 1928, 21.09

Dębski A., Działania wojenne, przejmowanie terenów Dolnego Śląska przez Armię Czerwoną, [w:] Dolny Śląsk 1945 – Dolny Śląsk 2005, red. B. Cybulski, Wrocław 2006

Dębski A., Historia kina we Wrocławiu w latach 1896–1918, Wrocław 2009

Dębski A., Kina na Dolnym Śląsku w świetle spisu z 31 marca 1935 r., [w:] Błogosławiony kraj? Szkice o historii i pamięci Dolnego Śląska, red. D. Margiela, K. Ruchniewicz, Wrocław 2011

Dębski A., Kina w niemieckim Wrocławiu (1906–1945), [w:] Wrocław będzie miastem filmowym… Z dziejów kina w stolicy Dolnego Śląska, red. A. Dębski, M. Zybura, Wrocław 2008

Dębski A., Nowoczesność, rozrywka, propaganda. Historia kina we Wrocławiu w latach 1919–1945, Wrocław 2019

Dębski A., Od Zur Lachmuskel do Kristall-Palast. Z dziejów kina i jego roli społecznej we Wrocławiu do 1945 roku, „Sobótka” 2015, nr 2

Diederichs H.H., Frühgeschichte deutscher Filmtheorie. Ihre Entstehung und Entwicklung bis zum ersten Weltkrieg, rozprawa habilitacyjna na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu J.W. Goethego we Frankfurcie nad Menem 1996, <http://publikationen.ub.uni-frankfurt.de/opus4/frontdoor/index/index/docId/4924> [dostęp: 13.05.2019]

Dolnośląski rocznik statystyczny 1964, Wrocław 1964

Dr. St., Breslaus neues Lichtspielhaus. Eröffnungsfeier im „Deli“, „Breslauer Neueste Nachrichten” 1927, 20.01

Drewniak B., Teatr i film Trzeciej Rzeszy, Gdańsk 2011

E. Ro., Ein Kino fährt ins Dorf, „Breslauer Neueste Nachrichten” 1938, 27.03

Gabiś A., Poszukiwanie formy: trzy pomysły na kino Warszawa we Wrocławiu, [w:] Wrocław będzie miastem filmowym… Z dziejów kina w stolicy Dolnego Śląska, red. A. Dębski, M. Zybura, Wrocław 2008

Garncarz J., O powstawaniu kin w Niemczech w latach 1896–1914, tłum. T. Gabiś, [w:] KINtop. Antologia wczesnego kina, cz. I, red. A. Dębski, M. Loiperdinger, Wrocław 2016

Goliński L., Czy mieszkańcy ziem zachodnich mogą uczęszczać do kina?, „Słowo Polskie” 1958, 13.01

H.M., Eröffnung des Capitol, „Breslauer Neueste Nachrichten” 1929, 22.02

K.L. [K. Lorenz], Neues Kino in Hirschberg. Das „Capitol”, „Film-Kurier” 1936, 10.10

K.S., Als das Kino in Deutschland einzog. Aus alten und jungen Tagen eines schlesischen Kinobesitzers, „Film-Kurier” 1926, 24.07

Kleines Feuiletton. „Kientopp”, „Breslauer Neueste Nachrichten” 1935, 13.01

Kronen-Lichtspiele, Altwasser, „Film-Kurier” 1930, 21.10

Leere Theater – volle Kientöppe, „Schlesische Zeitung” 1912, 29.09

Loiperdinger M., Abgründe (Przepaść) – Początek długometrażowych filmów fabularnych we Wrocławiu (1910/1911), tłum. A. Dębski, [w:] Wrocław będzie miastem filmowym… Z dziejów kina w stolicy Dolnego Śląska, red. A. Dębski, M. Zybura, Wrocław 2008

Lorenz K., Das „Capitol” in Strehlen, „Film-Kurier” 1928, 22.09

Łaborewicz I., Kina w Jeleniej Górze (od XIX do XXI w.), [w:] Jeleniogórska ścieżka filmowa. 115 lat kin w Jeleniej Górze [katalog], Jelenia Góra 2011

Łaborewicz I., Przedwojenne kina w Jeleniej Górze, „Sudety” 2006, nr 3, s. 11.

Łaborewicz I., Zarys historii kin w Jeleniej Górze w latach 1896–1945, [w:] Z dziejów kina na Dolnym Śląsku do 1945 roku, red. A. Dębski, Poznań 2019 (w przygotowaniu)

Modernisierung der Breslauer Ufa-Theater, „Film-Kurier” 1938, 23.08

Programme von Kinematographen-Theatern oraz Adressen-Liste, „Der Kinematograph” 1907, 2.10

ps., Eröffnung des Gloria-Palastes, „Breslauer Neueste Nachrichten” 1927, 24.09

Richter H., Das Lichtspieltheater, sein Ursprung und sein Entwicklungsgang, [w:] Das Deutsche Lichtspieltheater in Vergangenheit, Gegenwart und Zukunft, Hg. R. Pabst, Berlin 1926

Rocznik statystyczny miasta Wrocławia 1971, Wrocław 1971

Rocznik statystyczny miasta Wrocławia i województwa wrocławskiego 1959, Wrocław 1959

Rocznik statystyczny województwa wrocławskiego 1971, Wrocław 1971

Schlesien sehr aktiv. Zahlreiche Umbauten und Erneuerungen, „Film-Kurier” 1934, 19.07

Schlesische Besucherzahlen, „Film-Kurier” 1941, 15.03

Seidel K., Strehlener Film-Erinnerungen, „Der Schlesier” 1959, Nr. 41

Stahr G., Volksgemeinschaft vor dem Leinwand? Der nationalsozialistische Film und sein Publikum, Berlin 2001

Sznajder M., Upowszechnianie kultury filmowej na Dolnym Śląsku w latach 1945–1975, [w:] Kultura na Dolnym Śląsku, red. J. Trzynadlowski, Warszawa–Wrocław 1977

The Fairground Cinema Database, <http://earlycinema.dch.phil-fak.uni-koeln.de> [dostęp: 13.05.2019]

Union-Theater Fraustadt/Schlesien, „Film-Kurier” 1939, 4.02

Weitere Vervollkommnung des schlesischen Theaterparks, „Film-Kurier” 1937, 3.11

Wrocław. Przewodnik po dawnym i współczesnym mieście, Warszawa 1963

x., Festvorstellung im Deli-Theater, „Breslauer Neueste Nachrichten” 1928, 7.01