Słowa kluczowe
art
Israel
dybbuk
Jewish women
Shoah
Jak cytować
Abstrakt
This year marks the 50th anniversary of Yocheved Weinfeld’s groundbreaking exhibition at the Debel Gallery in Jerusalem, where she presented works strongly rooted in the body art trend and the second wave of feminism. Born in 1947 in Legnica, Poland, this Israeli artist is today considered a pioneer of feminine art, conceptual art which remains critical of the patriarchal system in Israel. Her early work proved crucial for understanding the language and conception of her work, which in the coming years would also explore women’s experiences in relation to their ancestors. The death of her mother, who survived the Holocaust and emigrated to Israel with her family, set in motion a network of themes that, through strong emotional involvement and the consistency of their exploration, clearly affect the artist’s oeuvre. The main purpose of the article is therefore to present and interpret the work of Yocheved Weinfeld. The tool used to expand the analysis is the figure of the dybbuk, which appears in various contexts in the Jewish tradition.
Bibliografia
Amishai-Maisels Ziva, Depiction and Interpretation. The Influence of the Holocaust on Visual Arts, Pergamon Press, Oxford 1993.
Ankori Gannit, The Jewish Venus, [w:] Complex Identities. Jewish Consciousness and Modern Art, red. Matthew Baigell, Milly Heyd, Rutgers University Press, New Brunswick 2001, s. 238–258.
Belting Hans, Faces. Historia twarzy, przeł. Tadeusz Zatorski, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2015.
Belting Hans, Obraz i kult. Historia obrazu przed epoką sztuki, przeł. Tadeusz Zatorski, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2010.
Bensimon Doris, Errera Eglal, Żydzi i Arabowie. Historia współczesnego Izraela, przeł. Regina Gromacka, Krzysztof Pruski, Wydawnictwo Cyklady, Warszawa 2000.
Bloom Harold, Lęk przed wpływem. Teoria poezji, przeł. Agata Bielik-Robson, Marcin Szuster, Universitas, Kraków 2002.
Bloom Lisa E., Jewish Identities in American Feminist Art. Ghosts of Ethnicity, Routledge, New York–London 2006.
Brach-Czaina Jolanta, Szczeliny istnienia, Wydawnictwo Dowody na Istnienie, Warszawa 2018.
Castel-Bloom Orly, Tekstylia, przeł. Agnieszka Jawor-Polak, Świat Książki. Grupa Wydawnicza Weltbild, Warszawa 2011.
Cosgrove Denis E., Social Formation and Symbolic Landscape, University of Wisconsin Press, Madison 1998.
Dekel Tal, Center–Periphery Relations. Women’s Art in Israel during the 1970s, The Case of Miriam Sharon, „Consciousness, Literature and the Arts” 2007, nr 8(3), s. 1–22.
Elior Rachel, Dybuki i kobiety żydowskie w historii społecznej, myśli mistycznej i folklorze, przeł. Katarzyna Kornacka, Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań–Gniezno 2014.
Elior Rachel, Mistyczne źródła chasydyzmu, przeł. Maciej Tomal, Wydawnictwo Austeria, Kraków–Budapeszt 2009.
Freedberg David, Potęga wizerunków. Studia z historii i teorii oddziaływania, przeł. Ewa Klekot, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2005.
Frydryczak Beata, Krajobraz. Od estetyki the picturesque do doświadczenia topograficznego, Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań 2013.
Graetz Naomi, Women and Religion in Israel, [w:] Jewish Feminism in Israel. Some Contemporary Perspectives, red. Kalpana Misra, Melanie S. Rich, Brandeis University Press, Hanover–London 2003, s. 17–56.
Hasło: Dybuk, [w:] Polski słownik judaistyczny. Dzieje, kultura, religia, ludzie, t. 1, oprac. Z.ofia Borzymińska, Rafał Żebrowski, t. 1, Prószyński i S-ka, Warszawa 2003.
Heyd Milly, Man Ray/Emmanuel Radnitsky. Who Is Behind the Emigma of Isadore Ducasse?, [w:] Complex Identities. Jewish Consciousness and Modern Art, red. Matthew Baigell, Milly Heyd, Rutgers University Press, New Brunswick 2001, s. 115–140.
Janion Maria, Bohater, spisek, śmierć. Wykłady żydowskie, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa 2009.
Jolanta córka Ireny, wnuczka Bronisławy, prawnuczka Ludwiki [Jolanta Brach-Czaina], Błony umysłu, Wydawnictwo Dowody na Istnienie, Warszawa 2022,
Kamczycki Artur, Muzeum Libeskinda w Berlinie. Żydowski kontekst architektury, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2015.
Kelman Naamah, A Thirty-Year Perspective on Women and Israeli Feminism, [w:] New Jewish Feminism. Probing the Past, Forging the Future, red. Elyse Goldstein, Jewish Lights Publishing, Vermont 2009, s. 197–205.
Kornacka-Sareło Katarzyna, Słuchająca „zamilkłych głosów” i jej opowieść. Myśl feministyczna Rachel Elior, „Studia Europaea Gnesnensia” 2014, nr 9, s. 175–195. DOI: https://doi.org/10.14746/seg.2014.9.11
Krall Hanna, Dowody na istnienie, Wydawnictwo a5, Poznań 1995.
Kuryluk Ewa, Weronika i jej chusta. Historia, symbolizm i struktura „prawdziwego” obrazu, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1998.
Levinas Emmanuel, Całość i nieskończoność. Esej o zewnętrzności, przeł. Małgorzata Kowalska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998.
MacIntyre Alasdair, Dziedzictwo cnoty. Studium z teorii moralności, przeł. Adam Chmielewski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996.
Maciudzińska-Kamczycka Magdalena, Gender i Holokaust. Sztuka (przetrwania) kobiet w czasach Zagłady, [w:] (Nie)chciana tożsamość, red. Katarzyna Lewandowska, Magdalena Maciudzińska-Kamczycka, Cezary Lisowski et al., Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2016, s. 43–54.
Mackiewicz Wojciech, Ciało i polityczność. Koncepcja cielesności w filozofii Michela Foucaulta, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 2018.
Neeman Jael, Byliśmy przyszłością, przeł. Agnieszka Jawor-Polak, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2012.
Neeman Jael, Była sobie kiedyś, przeł. Magdalena Sommer, Wydawnictwo Próby, Warszawa 2023.
Rapoport (An-ski) Szlojme Zajnwil, Na pograniczu dwóch światów. Dybuk, przeł. Awiszaj Hadari, „Austeria”, Kraków 2007.
Ricoeur Paul, Pamięć, historia, zapomnienie, przeł. Janusz Margański, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 2007.
Ringelheim Joan, The Holocaust. Taking Women into Account, „The Jewish Quarterly” 1992, nr 39(3), s. 19–23.
Ringelheim Joan, The Unethical and the Unseakable. Women and the Holocaust, „Simon Wiesenthal Center Annual” 1984, nr 1, s. 69–87.
Rogowska-Stangret Monika, Ciało – poza Innością i Tożsamością. Trzy figury ciała w filozofii współczesnej, Fundacja Terytoria Książki, Gdańsk 2019.
Sabar Shalom, The Khamsa, [w:] Filip Vukosavović, Angels and Demons. Jewish Magic through the Ages, Bible Lands Museum, Jerusalem 2010.
Salwa Mateusz, Krajobraz. Fenomen estetyczny, Wydawnictwo Officyna, Łódź 2020.
Sawczyński Piotr, Narracja jako emancypacja. Alasdair MacIntyre a żydowska tradycja, „Miscellanea Anthropologica et Sociologica” 2016, nr 17(2), s. 83–91.
Scholem Gershom, Kabała i jej symbolika, przeł. Ryszard Wojnakowski, Znak, Kraków 1996.
Scholem Gershom, O mistycznej postaci bóstwa. Z badań nad podstawowymi pojęciami kabały, przeł. Agnieszka K. Haas, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2010.
Schrire Theodore, Hebrew Amulets. Their Decipherment and Interpretation, Routledge & K. Paul, London 1966.
Sławek Tadeusz, Pauza w przyzwyczajeniu. O doświadczaniu krajobrazu, „Herito” 2015, nr 19, s. 23.
Steinberg Leo, Seksualność Chrystusa. Zapomniany temat sztuki renesansowej, przeł. Mateusz. Salwa, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 2013.
Szyjkowska-Piotrowska Anna, Po-twarz. Przekraczanie widzialności w sztuce i filozofii, słowo/obraz terytoria, Fundacja Terytoria Książki, Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina, Gdańsk–Warszawa 2015.
Tenenbaum Ilana, Live Acts. Performing the Body – The First Generation of Projected Images, katalog wystawy, Haifa Museum of Art, Haifa 2006.
Węgrzyn Ewa, Emigracja ludności żydowskiej z polski do Izraela w latach 1956–1959. Przyczyny, przebieg wyjazdu, proces adaptacji w nowej ojczyźnie, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne” 2010, nr 137, s. 137–151.
Węgrzyn Ewa, Wyjeżdżamy! Wyjeżdżamy?! Alija gomułkowska 1956–1960, Wydawnictwo Austeria, Budapeszt–Kraków 2016.
Woven Consciousness. Contemporary Textile in Israel, katatalog wystawy, kurator Irena Gordon, The Rothschild Center, Tel Aviv 2014.
Wujewski Tomasz, Życie starożytnych posągów, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2017.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Magdalena Maciudzińska-Kamczycka
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.