Abstract
The European style modern theatre (shinpa, shingeki) started to emerge in Japan in the second half of the nineteenth century. However, its initiators not only could not draw on the Japanese performing tradition, they also had no specific knowledge of how the western theatre should look like. It was impossible for the Japanese to gain such familiarity with this subject: from the
second half of the sixth century2 onward Japan remained under a strong influence of the Chinese civilization and for over two hundred and fifty years (1600-1868) was isolated from the rest of the world. For these reasons, the Japanese lingered in a world of conviction that the performing arts were only the men’s domain. The Pionieers (Kawakami Otojirō, Osanai Kaoru, Ichikawa Sadanji II, Shimamura Hōgetsu) were creating the new performing art from the very beginning, relying mainly on intuition, somewhat awkwardly, but with passion and determination against different obstacles. They opened the door to the new Japanese drama, directing, acting; they welcomed to the stage the first professional actresses (Chitose Beiha, Hanako, Sada Yakko, Matsui Sumako) and left on the Japanese theatre nō, kyōgen or kabuki a foreign mark of realism.
References
Downer Lesley. Madamme Sadayakko. Gejsza, która uwiodła Zachód, tłum. Patryk Gołębiowski. Warszawa: Świat Książki, 2009.
Kawatake Toshio. Kindai engeki-no hatten (Rozwój teatru nowożytnego), [w:] Shin NHK Shimin Daigaku Sōsho (Nowa seria NHK i Uniwersytetu Shimin) nr 11. Tōkyō: Nihon Hōsō Shuppan Kyōkai, 1982.
Kojiki, czyli Księga dawnych wydarzeń. T. 1-2, Tłum. i przypisy Wiesław Kotański. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1986.
Melanowicz Mikołaj. Literatura japońska. T. 2: Proza XX wieku. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994.
Melanowicz Mikołaj. Literatura japońska. T. 3: Poezja XX wieku. Teatr XX wieku. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996.
Melanowicz Mikołaj. Historia literatury japońskiej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011.
Nowosielska Elżbieta. „Sada Yakko – egzotyczna ciekawostka czy trwała inspiracja dla polskiego teatru?”. Japonica. Japończycy w świecie (do XX wieku). Red. E. Pałasz-Rutkowska. Warszawa: Polska Fundacja Japonistyczna, 2016.
Noskowski Witold. „Życie teatralne. Przyjechali Japończycy – Od Sady Yacco do Tokudżira Tsu-tsui. Teatr kabuki – „Drzemiąca opatrzność” – Jak na drzeworytach – Wielka sztuka o wielkiej tradycji”. Tęcza z. 9 (28 II 1931).
Osiński Zbigniew. Polskie kontakty teatralne z orientem w XX wieku. T. 1: Kronika, Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2008a.
Osiński Zbigniew. Polskie kontakty teatralne z orientem w XX wieku. T. 2: Studia, Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2008b.
Rimer J. Thomas Mori, Mitsuya Poulton M. Cody (red.). The Columbia Anthology of Modern Japanese Drama. New York: Columbia University Press, 2014.
Rodowicz Jadwiga M. Boski dwumian. Wrocław: Instytut im. Jerzego Grotowskiego, 2009.
Tarnawski Władysław. „Z Teatru Wielkiego. Japonia we Lwowie”. Kurier Lwowski (23 II 1931).
„Teatr Japoński w Poznaniu” Kurier Poznański 58 (6 II 1931).
„Teatr w ojczyźnie gejsz. Przed premierą w Warszawie”. Światowid 6 (7 II 1931).
Tubielewicz Jolanta. Kultura Japonii. Słownik. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1996.
Żeromska Estera. Maska na japońskiej scenie. Od pradziejów do powstania teatru nō. Warszawa: Wydawnictwo Trio, 2003.
Żeromska Estera. Japoński teatr klasyczny. Korzenie i metamorfozy. T. 1: Nō, kyōgen. Warszawa: Wydawnictwo Trio, 2010a.
Żeromska Estera. Japoński teatr klasyczny. Korzenie i metamorfozy. T. 2: Kabuki, bunraku. Warszawa: Wydawnictwo Trio, 2010b.
License
Utwory opublikowane w czasopiśmie „Porównania”, na platformie Pressto należącej do Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu są udostępniane na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa - Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe (CC BY-ND 4.0)
Tym samym wszyscy zainteresowani są uprawnieni do korzystania z utworów opublikowanych pod następującymi warunkami:
-
uznania autorstwa — czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnianym utworem informacji o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji
-
bez utworów zależnych — remiksując, przetwarzając lub tworząc na podstawie utworu, nie wolno rozpowszechniać zmodyfikowanych treści.
-
brak dodatkowych ograniczeń — nie można korzystać ze środków prawnych lub technologicznych, które ograniczają innych w korzystaniu z utworu na warunkach określonych w licencji.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).
Autor zachowuje prawa majątkowe, ale udziela zgody Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na wykorzystanie dzieła. Autorzy tekstów zakwalifikowanych do publikacji proszeni są o wypełnienie podpisanie i przesłanie umowa (PL) agreement (EN)
Agreement for granting a royalty-free license to works with a commitment to grant a CC sub-license