Słowa kluczowe
international law
agribusiness
World Health Organisation
Via Campesina
Jak cytować
Abstrakt
Trzydzieści lat temu Profesor Aleksander Lichorowicz pisał o rolnictwie rodzinnym w dobie rozwijającego się agrobiznesu. Temat jest wciąż aktualny, zarówno z perspektywy prawa krajowego, unijnego, jak i międzynarodowego. W polskiej literaturze nie był on rozpatrywany z perspektywy prawnika internacjonalisty. W szczególności warto zadać pytanie o wpływ prawa narodów na krajową politykę wobec rolnictwa rodzinnego. W artykule podjęto analizę prawa i polityki rolnej WTO oraz ich wpływu na działalność instytucji z Bretton Woods i IFAD. Jednocześnie przedstawiono inicjatywy stojące w opozycji do koncepcji agrobiznesu promowanej w ramach WTO. Ważne jest określenie wpływu Via Campesina na rozwój miękkiego prawa pod auspicjami ONZ i FAO. Okazuje się, że rozwój miękkich instrumentów przyczynia się do wzrostu znaczenia rolnictwa rodzinnego na poziomie międzynarodowym, co niekoniecznie wiąże się z zerwaniem z kierunkiem forsowanym przez WTO. Remedium na ten stan rzeczy jest rozważenie opracowania międzynarodowego porozumienia w sprawie ochrony rolnictwa rodzinnego.
Bibliografia
Altieri M.A. (2008), Small Farms as a Planetary Ecological Asset: Five Key Reasons Why We Should Support the Revitalisation of Small Farms in the Global South, Penang.
Blondeau S., Korzenszky A. (2022), Family Farming, „Legal Brief” t. 8 (FAO).
Correa C. (2012), TRIPS-related Patent Flexibilities and Food Security: Options for Developing Countries. Policy Guide, QUNO-ICTSD, https://quno.org/resource/2012/9/trips-relatedpatent-flexibilities-and-food-security-options-developing-countries.
Cotula L., Vermuelen S., Leonard R., Keeley J. (2009), Land Grab or Development Opportunity? Agricultural Investment and International Land Deals in Africa, FAO-IIED-IFAD.
Deininger K., Byerleewith D., Lindsay J., Norton A., Selod H., Sticklers M. (2011), Rising Global Interest in Farmland: Can It Yield Sustainable and Equitable Benefits?, Washington DC. DOI: https://doi.org/10.1596/978-0-8213-8591-3
Faraoni V. (2021), Rethinking the Right to Food: How the Food Sovereignty Movement (Via Campesina) Challenges the Human Rights System, Padova.
Gonzalez C.G. (2002), Institutionalizing Inequality: The WTO Agreement on Agriculture, Food Security, and Developing Countries, „Columbia Journal of Environmental Law” t. 27.
Gulali N., The World Bank in Africa: An Analysis of World Bank Aid and Programmes in Africa and Their Impact, https://www.realityofaid.org/wp-content/uploads/2018/12/1-The-World-Bank-in-Africa-An-analysis-of-World-Bank-aid-and-programmes-in-Africa-and-their-impact.pdf.
Halamska M. (2014), Współczesne rolnictwo rodzinne: polimorficzna rzeczywistość i mity, „Wieś i Rolnictwo” nr 2 (163).
Johnson H. (2018), International Agricultural Law and Policy: A Rights-Based Approach to Food Security, Cheltenham.
Késmárki-Gally Sz.E., Fenyvesi L. (2012), Tendencies and Challenges in Global Agriculture, „Problems of World Agriculture” nr 12 (3). DOI: https://doi.org/10.22630/PRS.2012.12.3.37
Lichorowicz A. (1996), O instytucji rodzinnego gospodarstwa rolnego, „Rejent” nr 7/8.
Lichorowicz A. (2000), Status prawny gospodarstw rodzinnych w ustawodawstwie krajów Europy Zachodniej, Białystok.
Łukaszewicz A. (2012), Grabież ziem uprawnych (land grabbing) jako nowa forma imperializmu, „Wieś i Rolnictwo” nr 4 (157).
Martínez-Torres M.E., Rosset P.M. (2010), La Vía Campesina: the Birth and Evolution of a Transnational Social Movement, „The Journal of Peasant Studies” t. 37 (1). DOI: https://doi.org/10.1080/03066150903498804
Mittal A., Kawaai M., Freedom to Trade? Trading Away American Family Farms, https://www.oaklandinstitute.org/freedom-trade-trading-away-american-family-farms.
Oke E.K. (2020), Do Agricultural Companies that Own Intellectual Property Rights on Seeds and Plant Varieties have a Right-to-Food Responsibility?, „Science, Technology & Society” t. 25. DOI: https://doi.org/10.1177/0971721819890043
Pastuszko R. (2017), Land grabbing. Podstawowe zagadnienia prawne, „Studia Iuridica Lublinensia” t. 26, nr 1. DOI: https://doi.org/10.17951/sil.2017.26.1.147
Ritchie M., Dawkins K. (2000), WTO Food and Agricultural Rules: Sustainable Agriculture and Human Rights to Food, „Minnesota Journal of Global Trade” t. 9.
Schutter O. de (2009), International Trade in Agriculture and the Right to Food, „Dialogue on Globalization” nr 46.
Schutter O. de (2009), Seed Policies and the Right to Food: Enhancing Agrobiodiversity and Encouraging Innovation, A/64/170. Report presented to the UN General Assembly (64th session).
Srogosz T. (2011), Political Rights in Law and Practice of the World Bank, w: B. Sitek, J. Szczerbowski, A. Bauknecht, G. Dammacco (red.), Human Rights, Spriritual Values and Global Economy, South Jordan.
Srogosz T. (2020), Międzynarodowe prawo żywnościowe, Warszawa.
Vapnek J., Boaz P. (2021), Legislative and Regulatory Frameworks for Family Farming, „FAO Legal Papers” nr 108.
Wender M.J. (2011), Goodbye Family Farms and Hello Agribusiness: The Story of How Agricultural Policy is Destroying the Family Farm and the Environment, „Villanova Environmental Law Journal” t. 22.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Tomasz Srogosz
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.