Civil lawyers w Anglii Tudorów i wczesnych Stuartów. Ze studiów nad prawem rzymskim w Anglii

Abstract

Czołowy historyk prawa rzymskiego Paul Koschaker w swoim dziele Europa und das römisches Recht dal wyraz przekonaniu, że w dobie kształtowania się common law głównym bastionem obrony Anglików przed pełną recepcją prawa rzymskiego stal się wykształcony w XIII i XIV w. stan prawników. Ich niechęć miała szereg przyczyn, jakkolwiek istotną stanowiła obawa przed zawodową konkurencją wykształconych w prawie justyniańskim civil lawyers. Ostro zarysowany podział dwóch gałęzi angielskich profesji prawniczych - common lawyers i civil lawyers rodził antagonizmy pomiędzy konkurentami. Zagrożenie recepcją prawa rzymskiego wydawało się common lawyers bardzo wyraźne. W pewnym okresie - na przełomie dynastii Tudorów i Stuartów prawo rzymskie wręcz „zachwiało systemem precedensu”. Planowana i wprowadzana przez pierwszych Stuartów recepcja prawa rzymskiego miała na celu podtrzymanie autokratycznej władzy króla, spotkała się zatem z silnym - skutecznym - oporem parlamentu występującego w obronie prawa angielskiego i własnego bytu. Niejako przy okazji na placu boju padła też naznaczona „grzechem” absolutyzmu idea powszechnej recepcji prawa rzymskiego; Długi Parlament rozprawił się jednocześnie z cywilistami, powszechnie utożsamianymi z Koroną.