Gmina wiejska w Księstwie Warszawskim

Abstrakt

Konstytucja Księstwa Warszawskiego z 22 lipca 1807 r. (art. 64-67) podzieliła kraj na departamenty, powiaty i bliżej nieznane w stosunkach polskich municypalności, na czele których mieli stać merowie, określeni w tłumaczeniu polskim jako burmistrzowie lub prezydenci (Chaque municipalité est administré par un maire ou président).

Urządzenie to było wzorowane na przepisach konstytucji francuskiej VIII roku (25 grudnia 1799 r.), która przywróciła wszystkim gminom (także poniżej 5000 mieszkańców) municypalność, czyli zarząd (zwierzchność) administracyjno-samorządowy. Według prawa z 17 lutego 1800 r. we Francji administracja gminy poniżej 2500 mieszkańców składała się z mera i rady municypalnej. Mer i jego zastępca (adjoint) byli mianowani przez prefekta departamentu na 5 lat. Organizacja władz municypalnych, szczególnie merów natrafiła początkowo na trudności z powodu braku odpowiednich kandydatów. Mianowano wielu merów, którzy zaledwie umieli się podpisać, a większość nie miała odpowiedniego przygotowania administracyjnego. Powodowało to konieczność dokonywania wielu zmian na stanowiskach merów aż do końca cesarstwa. Merowie pełnili swoje funkcje bezpłatnie. 

...

W odróżnieniu od Francji na obszarze Księstwa Warszawskiego panowały jeszcze feudalne stosunki własnościowe, chociaż chłopi uzyskali wolność osobistą.