Antyfeministyczny traktat Gabriela Taszyckiego z 1792 r.

Abstrakt

Historyk prawa zapytany o przykład jakichś ciekawszych norm prawnych, jeżeli nie od razu, to w każdym razie po chwili zastanowienia wymieni niewątpliwie tzw. leges sumptuariae, czyli ustawy ograniczające wydatki na stroje, uczty czy uroczystości rodzinne, nie wyłączając pogrzebów. Przepisy tego rodzaju spotykamy już w starożytności, natomiast częstotliwość ich wydawania wyraźnie się zwiększyła w okresie średniowiecza. Trudno przy tym z perspektywy czasowej nie zauważyć, iż ich wspólną cechą — niezależnie od chwili i miejsca wydania — była wyjątkowo mała skuteczność i to pomimo drastycznych środków podejmowanych dla jej zapewnienia¹. W antycznym Rzymie za pierwszy ich historycznie potwierdzony przejaw należy uznać postanowienia ustawy XII tablic², zakazujące nadmiernych nakładów na uroczystości pogrzebowe, a w szczególności zabraniające wznoszenia stosu pogrzebowego z wyheblowanego drzewa, przywołania więcej niż dziesięciu fletnistów i dania zmarłemu więcej niż trzech szat³. Jeden z przepisów tej ustawy zakazywał również urządzania tej samej osobie kilku pogrzebów, a przede wszystkim ekshumacji ciała w celu odprawienia obrzędów pogrzebowych. Odstępstwo od tego przepisu było dopuszczalne tylko w razie śmierci na wojnie lub w obcym kraju. Jednocześnie w celu zmniejszenia wydatków na pogrzeby zabroniono niewolnikom namaszczania ciała, a także urządzania stypy i używania kadzidła. Ponadto wprowadzono zakaz grzebania zmarłych ze złotem, z wyjątkiem przypadku, gdy zmarły miał złote korony, którymi wzmacniano zęby.